زیر خاک، آنتن نمی‌دهد

گفتاری پیرامون تازگی در عشق، یا چه کنیم عشق‌مان لابه‌لای روزمرگی‌ها کهنه نشود؟

سیده‌زهرا برقعی

مادربزرگ یک توصیۀ جدی به همۀ ما نوه‌ها داشت. او می‌گفت که حتی اگر با همسرتان قهرید، پشت به هم‌دیگر نخوابید؛ یعنی به همسرتان در هیچ حالتی پشت نکنید. حتی پشت‌کردن به وقت خواب هم، روی عشق اثرگذار است؛ چه برسد به باقی کارها و حرف‌ها.

ازدواج یعنی «من»های مجزای طرفین، تبدیل به یک «ما»ی مشترک می‌شود و برای نخستین‌بار از «زندگی ما، آیندۀ ما، رابطۀ ما، خانۀ ما و...» سخن به میان می‌آید. این تبدیل «من»ها به یک «ما»ی مشترک، نقطۀ عطف بااهمیتی در تاریخ رابطۀ عاشقانۀ زوجین است. آدم‌ها یک‌جایی از فردیت خسته می‌شوند و از به‌اشتراک‌گذاشتن احساسات، خوشی‌ها و لحظات متنوع زندگی با یک نفر دیگر، لذت می‌برند. در شرع مقدس اسلام، به این پیوند عاشقانه اهمیت زیادی داده شده است. احادیث زیادی هم دربارۀ اهمیت عشق‌ورزی زوجین و توجه به شالودۀ خانواده داریم.

پیامبر6 فرمود: «قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إنّی أُحِبُّکِ، لایَذْهَبُ مِنْ قَلْبِها أَبَداً؛ اگر مردی به زنش بگوید که تو را دوست دارم، این جمله هرگز از ذهن زن خارج نمی‌شود.» بعضی می‌گویند که این حرف‌ها زن را لوس می‌کند، یا این حرف‌ها مرد را لوس می‌کند. نه، این‌گونه نیست! امام حسین7 فرمود: «لعمرک إننی لأحب داراً تکون بها سکینة و الرباب؛ من خانه‌ای را دوست دارم که در آن همسرم رباب و دخترم سکینه باشد.» امامان ما، همواره محبت‌شان را ابراز می‌کردند. حضرت علی7، محبتش را ابراز می‌کرد و حضرت زهرا3محبتش را ابراز می‌نمود. پیامبر6 دوستی‌اش را به خدیجۀ کبری3 ابراز می‌کرد و این‌ها همه، الگویی برای ما مسلمانان است تا فراموش نکنیم که عشق باید ابراز و اعلام شود، دوست‌داشتن‌ها باید بیان گردد و نگوییم که همسرمان خودش می‌داند چقدر دوستش داریم. حتی اگر بداند هم، باید بارها بشنود و در عیانِ رفتار همسرش ببیند.

اما واقعاً چه عواملی باعث می‌شود که رابطۀ زوجین تازه ‌بماند؟

·        اعتماد

بدون اعتماد صحبت از عشق، دوستی و هرگونه همکاری یا تقابل درازمدت در رابطۀ ازدواج غیرقابل تصور است. اگر بین زن و مرد احساس بی‌اعتمادی حاکم باشد، مانند موریانه رابطه از درون تخریب شده یا از هم می‌پاشد.

·        احساس تعهد

وفاداری و پای‌بندی به طرف مقابل یک الزام است. وقتی دو طرف به هم تعهد داشته باشند، دست به هر عمل خلافی نمی‌زنند و حتی کوچک‌ترین رابطۀ منفی را پس می‌زنند که ممکن است به عشق‌شان ضربه بزند؛ رابطه‌ای مثلاً بین دو همکار یا دو نفر آشنای دور؛ هر چه باشد و با هر کسی که باشد. زوجین متعهد می‌شوند که رابطۀ خود را تداوم بخشند، وقت و انرژی لازم برای تحقق این تداوم را تأمین کنند و به اصل این رابطه وفادار باشند.

·        مسئولیت‌پذیری

ما مسئول خانواده‌ایم. هم زن و هم مرد، مسئول پیش‌روی اهداف خانواده و رشد فرزندان هستند. آن‌ها قبول کرده‌اند که با هم، یک زندگی را بسازند. مسئولیت‌پذیری در قبال افراد خانواده، شرط مهمی برای زن و مرد است تا بتوانند زندگی را سرپا و محکم نگه‌دارند.

·        مراقبت دائمی

رابطۀ میان دو نفر، مانند گیاهی‌ست که احتیاج به توجه و مراقبت دارد. صرف وجود یک رابطۀ خوب در ابتدای ازدواج، بقای همیشگی آن را تضمین نمی‌کند. طرفین باید نگاهی پویا به رابطۀ خود داشته باشند و آن را شبیه یک هستی ارگانیک در نظر بگیرند که باید دائم از آن مراقبت شود و روی آن کار آگاهانه صورت گیرد. همان‌طور که یک گیاه اگر از نور، آب، تغذیه و رسیدگی محروم بماند خشک می‌شود و می‌پوسد، رابطه نیز به کوشش آگاهانۀ طرفین و احساس مسئولیت آنان نیاز دارد تا زنده بماند، رشد کند و تداوم یابد.

·        فرار از روزمرگی

آنچه ما را خسته و کسل می‌کند، روزمرگی‌های ماست. دغدغه‌های مختلف، ما را فراموش‌کار کرده ‌است. زندگی با روزمرگی سر سازگاری ندارد. آنچه ما را به عشق تازه و همیشگی می‌رساند، این است که در مسیر تکرار نیفتیم و هر روز را روز جدیدی برای عشق‌ورزیدن ببینیم.

·        یادآوری

آیا عهدهایی را که در روز ازدواج بسته‌اید به یاد می‌آورید؟ احساس اشتراک و یک‌دستی به طرف مقابل می‌کردید و پیمان‌های عمیقی با هم بستید؛ مثل عشق حتی در بیماری و سلامتی، یا در فقر و ثروت و مانند این‌ها. چنین عهدهایی بر اساس اعتماد، تعهد، ازخودگذشتگی و توجه بسته می‌شوند؛ نه براساس شهوت، زیبایی ظاهر و خوش‌گذرانی. این را به خودتان یادآوری کنید که با ریزش موی همسر یا لاغر و چاق‌شدنش، عشق‌تان نباید دست‌کاری شود.

چند راهکار کاربردی برای تازگی در عشق

·        احساسات زودگذر را جدی نگیرید؛ حتی اگر بیش از چند ماه دوام داشته باشند. اگر انتخاب شما درست بوده و عشق حقیقی درون‌تان جریان داشته، این عشق از بین رفتنی نیست و نباید با عصبانیت، دل‌گیری، کم‌محلی، یا حرف نیش‌دار ناآگاهانه‌ای از بین برود. با احساسات زودگذر به شکل جدی مبارزه کنید.

·        نباید از دیگران در مقابل همسر خود تعریف و تمجید کنید. عباراتی نظیر «سارا خیلی زیباست» یا «من تحت تأثیر موفقیت شغلی پیمان قرار گرفتم»، جمله‌هایی هستند که حس حسادت شریک زندگی شما را برمی‌انگیزند و باعث  ناراحتی آن‌ها می‌شوند. شاید در نگاه اول این موارد بسیار سطحی و کوچک باشند؛ اما در ادامه راه، مشکلات بزرگی را برای شما به وجود می‌آورند.

·        از دوستان یا اقوامی پرهیز کنید که پشت سر همسر شما بدگویی می‌کنند یا دربارۀ مسائل منفی صحبت می‌کنند؛ چراکه سبب می‌شود، توجه شما تنها بر نقاط منفی ازدواج‌تان متمرکز شود.

·        شما و همسرتان یک تیم هستید و بزرگ‌ترین خطری که می‌تواند یگانگی و وحدت شما را تهدید کند، ذهنیت «من» و «تو»ست. وقتی این جدایی در ذهن اتفاق بیفتد، یواش‌یواش به روابط بیرونی هم کشیده می‌شود. سعی کنید این یک‌پارچگی را حفظ کنید؛ حتی اگر دیگران شما را از این کار نهی کنند.

·        هر لحظه عاشق شوید. توجه خود را به این مسئله معطوف کنید، اولین چیزی که مدت‌ها پیش، شما را به طرف مقابل جذب کرد چه بود؟ شاید لبخندهای ملیح یا چشمان گیرا و قهوه‌ای‌اش! این خصوصیات هنوز هم در فرد موردنظر وجود دارند؛ فقط باید آن‌ها را دوباره کشف کنید. یادآوری خصوصیات ویژۀ کسی که دوستش دارید، موجب می‌شود شور و حرارت به رابطۀ شما بازگردد. کنار هم بنشینید و دربارۀ نحوۀ آشنایی یا اولین برخوردی که با یک‌دیگر داشتید گفت‌وگو کنید.

·        در اولین سال زندگی مشترک، خیلی از کارها را با هم انجام می‌دهیم و برای هم وقت می‌گذاریم؛ نظافت خانه، آشپزی، خرید، رانندگی، خوابیدن، پیاده‌روی و... . آن‌موقع هم مشغولیت‌هایی داشته‌اید؛ شغلی یا قرار مهمی و ترجیح داده‌اید برای زندگی مشترک و همسر خود وقت بگذارید و بقیه را در اولویت بعدی قرار دهید. شما هنوز هم کارهایی می‌کنید که در اولین قرارهای ملاقات انجام می‌دادید؟ سعی کنید زمانی را به فرار از زندگی روزمره اختصاص دهید. حداقل سالی یک‌بار به تعطیلات بروید. با این کار، شما دوباره می‌توانید طراوت و شادابی گذشته را پیدا کنید.

·        هیچ‌وقت نگویید که وقت برای عشق‌ورزیدن نداریم؛ چراکه عشق‌ورزیدن زمان درازی نمی‌خواهد. بیشتر به کیفیت زمان ربط دارد که شما چگونه آن را سپری می‌کنید و چقدر از آن را به عشق‌ورزی و محبت می‌گذرانید.

·        بچه‌ها باید رابطۀ عاشقانۀ والدین‌شان را درک کنند؛ البته در حد و حدود شرع و عرف. یادتان باشد که عشق‌تان را پنهان نکنید. تشکرهای زبانی، هواداری و احترام، کنار هم‌دیگر نشستن و کمک به یک‌دیگر، آموزش‌های خوبی به فرزندان می‌دهد که آن‌ها نیز در عشق‌ورزی ناشی نباشند.

·        برای این‌که اوقات خوشی را کنار همسرتان صرف کنید، مجبور نیستید هزینه‌های هنگفتی صرف کنید. یک پیک‌نیک ساده با پیشنهاد شما در یک پارک یا طبیعت قشنگ، می‌تواند خستگی کار خانه و بیرون را از تن‌تان بیرون بکشد و شما را شارژ کند. یک هدیۀ کوچک به یاد روزهای اول ازدواج، یک قرار عاشقانه در محلی که دیدارهای اولیه‌تان شکل گرفت و خلاصه هر کاری که به‌نحوی به عشق شما مربوط است و باعث انرژی و سرزندگی می‌شود. ماه عسل نیز، فقط مخصوص زوج‌های تازه‌ازدواج‌کرده نیست! سعی کنید یک‌بار در سال، با همسرتان به ماه عسل بروید؛ با همین عنوان و به همین قصد.

·        برای خودتان مشخص کنید که «بهترین زمان» برای شما دو نفر چه موقع است. همچنین یک ساعت یا مکانی را انتخاب کنید که در آن، به هیج وجه از وسایل الکتریکی استفاده نکنید و در آن مکان و ساعت، فقط از بودن با یک‌دیگر لذت ببرید.

·        بعضی از زوجین برای تجدید خاطره و شادی‌افزایی، مثلاً سر سفره به هم‌دیگر غذا می‌دهند یا یک‌دیگر را در موقعیت‌های جالب، غافل‌گیر می‌کنند. نامه نوشتن هم، یکی از راه‌های ابراز محبت است؛ یک روش قوی برای گفتن حرف‌های نگفته و بیان کلماتی که گفتنش برای‌مان شاید کمی سخت باشد. یادداشت‌های روی یخچال هم، روش خوبی برای این کار است.

·        اوقاتی مثل سفر، سفرۀ غذا، چایی بعد از شام، نشستن دور کرسی، کنار دریا، چشمک‌زدن به همسر از دور در یک مهمانی شلوغ، وقت خواب و... اوقات مناسبی برای ابراز محبت و اعلام تعهد است. شما می‌توانید این لیست اوقات را اضافه کنید و متعدد، زمانی برای اعلام عشق به همسر، در طول روز بیابید. فقط باید درست به باهم‌بودن‌مان نگاه کنیم و درگیر کارهای اضافه نشویم.

·        مرگ، پایان همه‌چیز است. تا مرگ نرسیده و تا عمرمان باقی‌ست و می‌توانیم به هم‌دیگر محبت کنیم، آن را دریغ نکنیم. جایی خواندم که نوشته بود: «همین حالا حرف‌های خوب‌تان را به هم بزنید؛ چراکه زیر خاک، تلفن آنتن نمی‌دهد و دست هیچ پستچی‌ای هم به آن زیر نمی‌رسد!»