زخمهاى آفتى دهان دکتر حسین برهانى
بسیارى از مردم در مراحلـى از زنـدگـى دچار زخمهاى دردناکـى در ناحیه مخاط دهان و لبها و گاهى حتـى روى لـوزه ها مى شـوند که به شـدت فرد را آزار مـى دهنـد; به طـورى که غذا خـوردن بـراى آنها بسیـار مشکل مـى شـود. گـاهـى ایـن زخمها گستـرش یـافته و متعدد مى شـوند. زخمهاى آفتـى, زخمهایى سطحـى است که مخاط لبها و دهان را گرفتار مى کنند. کناره هاى ایـن زخـم تقریبا صاف هستند و آثار التهاب در اطراف زخـم مشهود است و پرده اى به نام غشاى کاذب روى زخـم را مى پـوشاند. هر چند علت بروز ایـن زخمهاى مخاطـى معلـوم نیست, رژیـم غذایى و مصرف بعضى مواد مثل شکلات, مغزگردو, فندق و مواد محـرک مثل لیمـو بـاعث ظهور زخمهاى مخـاطـى مـى شود.
هیجانها و نگرانیهاى مختلف در بـروز و تشـدیـد زخمها مـوثرنـد.
ولى ممکـن است استرسهاى گوناگون و تحریکات شیمیایى و ویروسى در آن دخالت داشته بـاشنـد. زخمها معمـولا منفـرد ولـى گاهـى متعدد مـى شـوند و تمایل زیادى به عود مکرر دارند. رژیـم غذایى و مصرف بعضـى مواد مثل شکلات, مغز گـردو, فنـدق و مواد محـرک مثل لیمـو باعث ظهور زخمهاى مخاطـى مى شـود. هیجانها و نگرانیهاى مختلف در بروز و تشدید زخمها موثرند. بعضى مـواقع اگر زخمهاى آفتى همراه با بیماریهاى تحـریکـى و التهابـى روده باشنـد و یا بـا اختلالات بینایـى, زخمهاى تناسلـى و درد مفاصل همراه باشند, باید به فکر بیماریهاى مفصلـى و بیمارى معروفـى به نام سنـدرم بهجت باشیـم.
کاهـش سطح ایمنى بـدن ممکـن است با زخمهاى دهانـى همراه باشـد.
اقدامات درمانـى شامل شستشـوى دهان و غرغره با سرم فیزیـولـوژى است. مواد ضد درد و ویتامینها در تسکیـن و بهبود زخمها موثرند.
غرغره شربت دیفـن هیدرامین اغلب راه مناسبى براى تسکین است. در مواردى که زخمها در مخاط لب و دهان وجود دارند, گذاشتـن مستقیم پـودر کپسـول تتـراسیکلیـن ظرف بیست دقیقه منجر به بهبـود زخـم مى شـود. در مـواردى که درد بسیار شدید و غیر قابل تحمل است; با استفاده از مـواد سوزاننده یا سـوزاندن ریشه هاى ظریف عصبـى درد را تسکین مى دهند, اما انجام ایـن کار خطراتى به دنبال دارد, از جمله اینکه جاى زخـم گـود مـى شـود و اسکار یا آثار زخـم بـاقـى مى ماند. بعضى مواقع بخصـوص در مـواردى که آفت یا زخـم مکرر عود کنند و آزاردهنده باشند, توصیه مـى شـود از داروهاى کـورتـون دار استفاده شود. مسـواک زدن مرتب و غرغره سرم فیزیولوژى و استفاده از مـواد حاوى ویتامیـن ((ث)) و به طـور کلى رعایت بهداشت دهان در درمـان و پیشگیـرى از آفت دهـان بسیـار مـوثر است.
)