پکن + 5 نگاهى به پشت سر نگاهى به پیش رو

وقتى در بیستم شهریور ماه سال 1374 (سپتامبر 1995) بزرگترین اجلاس جهانى سازمان ملل متحد موسوم به ((اجلاس پکن)) و چهارمین کنفرانس جهانى زن پایان یافت, بیمها و امیدها و افقهاى روشن و تارى همچنان در دل و پیش چشم زنان جهان خودنمایى مى کرد. آینده آنان و کودکانشان در میان امواج حق به جانب دستورالعملها, سندها و شعارها آیا به سلامت تضمین شده و یا تنها اشکال استضعاف تغییر یافته و با ظاهرى مردم فریب در واقع به تعمیق محرومیتها منجر مى شد؟
اینها سوالاتى بود که در ذهن بسیارى از شرکت کنندگان در اجلاس پکن به خاطر برخوردها و مواضع خاص اکثر کشورهاى غربى به جا ماند. مواضعى که بیشتر از پرداختن به رنج و حرمان میلیونها زن در افریقا, آسیا و آمریکاى لاتین, به مشکلات معدود زنانى با برخى انحرافات پرداخت و بر آن اصرار ورزید.
اگرچه در سند پایانى اجلاس نکات مهم و لازمى در مباحثى چون آموزش, بهداشت, اقتصاد, تصمیم گیرى و ... براى زنان پیش بینى شده و نیز حضور متعهدانه و فعالانه کشورهاى معتقد به ارزشهاى انسانى و خانوادگى به ویژه جمهورى اسلامى ایران موجب ایستادگى در مقابل بسیارى از انحرافات شد. حضورى که ضمن حذف یا تعدیل بندهاى مربوطه در برنامه عمل زنان جهان (اعلامیه و سند اجلاس پکن) ثابت کرد عدم حضور در این گونه اجلاسها, تنها پاک نمودن صورت مسإله و واگذار کردن میدان به حریف است. پس باید آمد, ایستاد و ماند تا در روند اجتناب ناپذیر جهانى شدن, فراموش, منزوى و مضمحل نشده, بلکه با استدلال و منطق, بر ارزشها و لزوم احترام به تنوع فرهنگها پاى فشرد.
حضور پرتوان و آماده هیإت ایرانى در چهارمین کنفرانس جهانى زن در واقع گسترده ترین حضور زنان ایرانى پس از انقلاب اسلامى در عرصه جهانى بود که دیوارها را فرو ریخت, پرده هاى دروغ و تبلیغات سوء را از میان برداشت و اعتماد به نفس دوباره به زنان مسلمان و حتى معتقدان به پیروان ادیان الهى بخشید که حتى در جهانى اینچنین هنوز مى توان سخن حق گفت و گوش شنوایى براى این سخنان یافت.
اجلاس پکن در شهریور ماه 1374 نقطه عطف فعالیتهاى بین المللى زنان در جمهورى اسلامى بود و ...
اما بعد از اجلاس پکن بر زنان چه گذشت؟ سازمان ملل متحد معتقد است هدف اعلامیه پکن تسریع اجراى راهبردهاى آینده نگر نایروبى است. رفع موانع مشارکت همگانى زنان در کلیه عرصه هاى زندگى عمومى و خصوصى از طریق ایفاى سهمى کامل و برابر در عرصه هاى اقتصادى, اجتماعى, فرهنگى و نیز تصمیم گیرى سیاسى از موضوعات مطرح در این اعلامیه است. کارپایه عمل بر این امر اذعان دارد که دستیابى به پیشرفتى قابل ملاحظه منوط به ایجاد همکارى راهبردى و نیز مشارکت کلیه ذىنفعان در تلاش براى ایجاد تغییر مى باشد.
کارپایه عمل یا سند پکن با تعیین اهداف مشخص زمانى, کشورها را متعهد به انجام اقداماتى ملموس در حوزه هایى مانند بهداشت, آموزش, تصمیم گیرى و انجام اصلاحات قانونى با هدف نهایى رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان در زندگى عمومى و خصوصى مى نماید. با آنکه اجراى کارپایه عمل به طور عمده جزء مسوولیت دولتهاست, با این حال مستلزم مشارکت نهادهاى بخش عمومى, خصوصى و غیر دولتى در کلیه سطوح مى باشد. سند پکن دوازده حوزه نگران کننده را مشخص مى سازد که عبارتند از: فقر, آموزش و پرورش, بهداشت, خشونت, مناقشات مسلحانه, اقتصاد, تصمیم گیرى, مکانیسمهاى نهادین, حقوق بشر, رسانه ها, محیط زیست و دختربچه ها.
طى پنج سال پس از اجلاس پکن اغلب دولتها بر روى این 12 محور تإکید کرده و با توجه به آنها برنامه عمل زنان را تدوین کردند. اما در این پنج سال همچنان زنان در معرض آسیبهاى اجتماعى و اقتصادى و سیاسى بودند. رکود اقتصادى در کشورهاى مختلف بویژه در آسیا بیش از همه, زنان را تحت تإثیر قرار داده و افزایش شکاف میان فقیر و غنى در کل جهان بویژه با بروز تإثیرات نامطلوب پدیده جهانگرایى شانه هاى ظریف زنان را در هم شکست. آمارهاى رسمى حاکى است زنان و کودکان اکثریت تعداد 1/2 میلیارد نفرى را تشکیل مى دهند که در فقر مطلق بسر مى برند.
آتش جنگ و قحطى در افریقا بیش از مردان به جان زنان و کودکانشان افتاد و در اروپا نیز حاصل جنگ بوسنى و کوزوو تصاویر رنج کشیده هزاران زن آواره, بى سرپناه و مورد تجاوز قرار گرفته بود. چنانچه آمارها مى گویند از هر سه زن, یک نفر در طول زندگى مورد ضرب و جرح و یا سوء استفاده جنسى قرار مى گیرد. هنوز هم زنان و دختران قربانیان اصلى بیمارى ایدز هستند و روزانه 2500 زن در جهان بر اثر این بیمارى جان خود را از دست مى دهند.
با این حال مجمع عمومى سازمان ملل طى قطعنامه شماره 52/100 خود تصمیم گرفت تا اجلاس ویژه اى را به منظور بررسى و ارزیابى پیشرفت حاصل از اجراى سند نایروبى (سومین کنفرانس جهانى زن) و کارپایه عمل پکن از 5 تا 9 ژوئن 2000 (20 ـ 16 خرداد 79) با عنوان ((پکن+ 5)) در نیویورک برگزار کند.
بدین ترتیب پنج سال پس از اجلاس پکن قرار شد نمایندگان کشورها در دو بخش دولتى و غیر دولتى به بررسى دستاوردهاى جهان براى زنان در این سالها بپردازند. آنها امید داشتند برگزارى اجلاس ویژه این فرصت را براى دولتها فراهم سازد تا ضمن تبادل تجربه در مورد بهترین رویه هاى اعمال شده, به بررسى چالشهاى فعلى و موانع موجود در راه اجراى کارپایه عمل پکن بپردازند. اجلاس مزبور همچنین موجد نیروى تازه اى در زمینه تعهدات سیاسى براى دستیابى به توانمندسازى زنان و تساوى جنسیتى خواهد بود.
البته قابل ذکر است طى یک سال گذشته پنج اجلاس منطقه اى براى آماده سازى کشورها در این نشست برگزار شد که میزبانان آنها به ترتیب بانکوک, آدیسآبابا, بیروت, ژنو و لیما بودند.
همچنین دولتها گزارشاتى را از نحوه پیشرفت در 12 محور نگران کننده تهیه و ارأه دادند.
جمهورى اسلامى ایران نیز در این اجلاس در دو بخش دولتى و غیر دولتى شرکت جست که در بخش دولتى توانست دستاوردهاى قابل توجهى را در سند مربوطه کسب نماید. اما در بخش غیر دولتى به دنبال سیاستهاى استکبارى دولت آمریکا که ورود شهروندان ایرانى را مشروط به انگشت نگارى (به معناى سوء ظن نسبت به تروریست بودن) آنها مى داند, نمایندگان اکثر سازمانهاى غیر دولتى ایران حاضر به شرکت در اجلاس با این شرط نشده و بنابراین در این بخش حضور ایران ضعیف بود.
اگرچه بى شک برخورد مناسب نمایندگان سازمانهاى غیر دولتى مبنى بر عدم پذیرش انگشت نگارى و اصرار آنها بر اینکه مهمان سازمان ملل بوده و براى دیدار از آمریکا نیامده اند, همچنین پیگیرىها و شکایات بعدى آنها خود داراى جنبه هاى مثبتى از جمله یادآورى سیاستهاى مستکبرانه آمریکا و افشاى آن در برابر نمایندگان سازمانهاى غیر دولتى سایر کشورهاى شرکت کننده در اجلاس و نیز یادآور عزم ملت ایران در حفظ عزت و کرامت انسانى خود تحت هر شرایطى بود.
این واقعه همچنین نشان داد که آمریکا صلاحیت برگزارى اجلاسهاى مهمى مانند اجلاس مورد نظر را ندارد و سازمان ملل متحد نیز نتوانسته استقلال مقر اصلى خود در آن کشور را حفظ نماید.
به هر حال از ((پکن)) تا ((نیویورک)) براى آنان که در هر دو اجلاس حضور داشتند تفاوتهایى بود و اشتراکاتى ...

شهریور 1374
(مطابق با سپتامبر 1995)
فرودگاه پکن ـ ساعت 7 صبح
از همه جاى دنیا آمده بودند, سفید و سیاه, سرخ و زرد. با عبور از یک دالان که مسافرین را از هواپیما به سالن فرودگاه هدایت مى کرد در جمع انبوه زنانى قرار گرفتیم که گروه گروه با پروازهاى مختلف براى شرکت در گردهمایى سازمانهاى غیر دولتى زنان جهان در پکن حضور یافته و گویى فرودگاه پکن را قرق کرده بودند.
اجلاس دولتى ها چند روز بعد آغاز شد, اگرچه تعدادى از اعضاى هیإت دولت نیز براى برخى مقدمات همراه هیإت حاضر بودند. در هواى گرم و شرجى پکن, اقدامات ورودى در فرودگاه و در جمع زنانى با ملیتهاى مختلف به سرعت انجام مى شد. اینجا براستى اجلاسى براى آنان برقرار بود و کشور میزبان با آموزش و گماردن مإمورین بویژه صدها تن از جوانان علاقه مند, کارها را با نظم و سرعت سر و سامان مى داد.
اینجا از لحظه ورود وارد فضاى چهارمین کنفرانس جهانى زن مى شدید.

خرداد 1379
(مطابق با ژوئن 2000)
فرودگاه جان.اف.کندى ـ نیویورک
ساعت 5 بعدازظهر
فرودگاه مملو از مسافران جوراجور بود, اما حسى از برگزارى یک اجلاس مهم براى بررسى دستاوردهاى پنج ساله گذشته براى زنان در سطح جهان را منتقل نمى کرد. تنها نشانه اجلاس استقبال سفیر اجتماعى دفتر نمایندگانى جمهورى اسلامى ایران در سازمانهاى ملل از هیإت دولتى بود ... و بلافاصله خبر نگران کننده متوقف ساختن هیإت غیر دولتى براى انگشت نگارى.
آنها ساعتها قبل رسیده و پس از روبه رو شدن با این موضوع اعلام کرده بودند که به این کار تن نداده و باز خواهند گشت. اما آمریکایى ها آنها را معطل مى کردند تا بلکه به انگشت نگارى راضى شوند. نگرانى وقتى افزون تر شد که دریافتیم امکان ملاقات خانم بنیانیان, معاون مرکز امور مشارکت زنان و عضو هیإت اعزامى دولت جمهورى اسلامى ایران با اعضاى گروه غیر دولتى وجود ندارد.
حضور هیإت دولتى براى سخنرانى خانم زهرا شجاعى مشاور رییس جمهور مرکز امور مشارکت زنان در مسجد امام على(ع) نیویورک, اولین مکان و زمانى بود که پس از ورود به نیویورک آرامش را به هیإت بازگرداند. حضور در میان ایرانیان مسلمان و متدین مقیم آمریکا و عطر دوباره وطن.

در جلسات اجلاس پکن+ 5 چه گذشت؟
این اجلاس مى بایست به مدت 5 روز در مقر اصلى سازمان ملل در نیویورک به ارزیابى پیشرفتهایى که از سال 1995 تاکنون و بعد از چهارمین کنفرانس جهانى زن در پکن نصیب زنان شده است, پرداخته و پیش نویس سند موسوم به پکن+ 5 را تصویب نماید. این پیش نویس که به همراه یک اعلامیه سیاسى مهمترین مصوبات اجلاس ویژه مجمع عمومى را تشکیل مى دهد, در 76 صفحه با حدود 136 پاراگراف تدوین شد و شامل چهار بخش عمده زیر است:
1ـ مقدمه
2ـ دستاوردها و موانع موجود در راه تحقق دوازده حوزه نگرانى مطرح در کارپایه عمل پکن
3ـ چالشهاى فعلى تإثیرگذار بر تحقق کارپایه عمل پکن
4ـ اقدامات و نوآوریها براى غلبه بر موانع دستیابى به اجراى کامل و سریع کارپایه عمل پکن
قابل ذکر است تا شروع این اجلاس, کمیته هاى آماده سازى حدود 60% سند را مورد تصویب قرار داده و 40% مابقى در روزهاى اجلاس توسط کارشناسان کشورها مورد بررسى قرار گرفت.
هیإت رسمى جمهورى اسلامى ایران به ریاست خانم زهرا شجاعى, متشکل از خانمها زهرا صدراعظم نورى شهردار منطقه 7 تهران, خانم زهرا بنیانیان معاون مرکز امور مشارکت زنان, صدیقه ببران خبرنگار و کارشناس ارشد روابط عمومى و امور بین الملل, ثریا دژبان مترجم و کارشناس ارشد روابط بین الملل و آقاى رضا توفیقى معاون برنامه ریزى مرکز امور مشارکت زنان بوده و همچنین این هیإت را سه تن از مدیران و کارشناسان ارشد از وزارت امور خارجه به اسامى خانم فروزنده ودیعتى و آقایان علایى و مهدى دانش یزدى مدیر کل امور اجتماعى آن وزارتخانه همراهى کرده و فعالانه در جلسات حضور یافتند.
بیست و سومین اجلاس ویژه مجمع عمومى سازمان ملل متحد با شعار ((زنان :2000 تساوى جنسیتى, توسعه و صلح در قرن بیست و یکم)) و تحت عنوان ((پکن+ 5)) صبح روز دوشنبه 16 خرداد ماه در نیویورک با سخنان کوفى عنان دبیر کل این سازمان و با حضور هیإتهاى نمایندگى از 188 کشور و نمایندگان 1250 سازمان غیر دولتى گشایش یافت.
دبیر کل سازمان ملل در نطق افتتاحیه خود گفت: طى 5 سالى که از برگزارى اجلاس زنان در پکن گذشته است, پیشرفتهایى در جهت احقاق حقوق زنان در سطح جهانى حاصل شده, ولى هنوز کار بسیار زیادى پیش رو داریم.
عنان تإکید کرد: زنان باید دانش روز را بیاموزند تا بتوانند در اقتصاد جهانى نقش خود را ایفا کنند.
سالنها و راهروهاى سازمان ملل بامداد دوشنبه مملو از زنان با لباسهاى گوناگون بود و این تنوع پوشش نشانگر کثرت عقاید و فرهنگها بود. همچنین در میان نمایندگان کشورهاى مختلف, زنان باحجاب زیادى دیده مى شدند. اینان فضاى محل اجلاس و خیابانهاى اطراف آن را دگرگون کرده بودند.

نخستین روز اجلاس
در نشستهاى صبح و عصر نخستین روز اجلاس, نمایندگان 32 کشور از جمله گامبیا, ژاپن, چین, آفریقاى جنوبى, روسیه, فرانسه, یونان و هند سخنرانى نموده و مواضع خود را در باره حقوق زنان تشریح کردند.
خانم ایسا تونجاى معاون رییس جمهور و وزیر مشاور در امور زنان گامبیا گفت: طى سالهاى گذشته در مورد مسایل زنان سخن زیاد گفته شده, ولى گامى اساسى در جامعه جهانى براى اجراى مصوبات و خطمشى هاى تعیین شده برداشته نشده است.
خانم وویى رییس هیإت نمایندگى چین نیز گفت: زنان در ایجاد تمدن بشرى و تحولات اجتماعى نقش بسزایى داشته اند. ارتقاى موقعیت زنان در جهان و تحقق تساوى حقوق آنان نه تنها در جهت منافع زنان است, بلکه خدمتى است به صلح و توسعه جهانى. بدون مشارکت زنان, توسعه بى معنا بوده و صلح پایدار نخواهیم داشت.
خانم جرالدین فریزر مولکتى رییس هیإت افریقاى جنوبى با اشاره به میزان غیر قابل قبول فقر در جهان, گفت: نیمى از جمعیت جهان با دو دلار درآمد روزانه زندگى مى کنند.
این اجلاس باید سعى کند از شکاف بین فقیر و غنى کاسته شود. باید فقر ریشه کن شده و منافع جهان گرایى به کشورهاى در حال توسعه بویژه زنان و دختران تعمیم داده شود.
در اولین روز از برگزارى اجلاس, کمیته تخصصى بررسى سند طى جلسات رسمى و غیر رسمى صبح و بعدازظهر در قالب چهار گروه کشورهاى عضو اتحادیه اروپا, ژوسکن, مستقل و گروه 77 به بحث و تبادل نظر در مورد بندهاى تصویب نشده سند نهایى اجلاس پرداختند.
در این جلسات تخصصى نمایندگان برخى کشورهاى اسلامى از جمله جمهورى اسلامى ایران, الجزایر, پاکستان, لیبى, سودان, مراکش و سوریه فعالیت بیشترى نسبت به سایر کشورها داشتند.
خانم شجاعى, مشاور ریاست جمهورى اسلامى ایران نیز در حاشیه نخستین روز با روساى هیإتهاى نمایندگى ایرلند, فرانسه, پرتقال و مدیر اجرایى صندوق کودکان ملل متحد دیدار و گفتگو کرد.

دومین روز اجلاس
در دومین روز اجلاس پکن+ 5, 37 تن از نمایندگان کشورهاى مختلف از جمله زامبیا, ترکیه, ایرلند, ایتالیا, پاکستان, کویت, مالزى, مصر, سودان, امارات متحده عربى, آلمان, هلند و کانادا به ایراد سخنرانى پرداختند.
در این روز نمایندگان چند کشور اسلامى ضمن بیان مواضع خود بر جایگاه مطلوب زن در اسلام تإکید کرده و خاطرنشان ساختند که روند جهانگرایى به شکل کنونى به نفع جامعه زنان کشورهاى در حال توسعه نیست.
زبیده جلال وزیر آموزش و پرورش و توسعه پاکستان گفت: در اسلام تساوى و مشارکت کامل زنان در فعالیتهاى اقتصادى, سیاسى و اجتماعى به رسمیت شناخته شده است.
وى افزود: اسلام تبعیض علیه زنان را مجاز ندانسته و از حقوق انسانى آنان دفاع مى کند.
خانم زبیده گفت: با وجود پیشرفتهاى حاصل شده پس از اجلاس پکن, کشورهاى در حال توسعه با چالشهاى زیادى براى تحقق اهداف اجلاس پکن مواجه هستند که از آن جمله مى توان به پدیده جهان گرایى اشاره کرد.
سوزان مبارک, رییس هیإت اعزامى مصر نیز طى سخنانى ابراز امیدوارى کرد که پنجمین اجلاس بین المللى زنان بتواند پیشنهادهاى عملى به اجلاس هزاره سران در شهریور ماه آینده ارأه دهد.
واتو عبدالجلیل نماینده مالزى گفت: مالزى با برخوردارى از جامعه اى چندین نژادى که در آن مسلمانان در اکثریت هستند به جهانیان ثابت کرده است که اسلام مخالف پیشرفت زنان نیست و در واقع بر اساس تعالیم اسلام ارزش زن و مرد یکسان است و آنها مى توانند در کنار هم فعالیت کنند.
در این جلسه ((هدى فراى)) وزیر مشاور در امور زنان کانادا گفت: ما اطمینان داریم توسعه اقتصادى و اجتماعى کشورهاى عضو سازمان ملل و در واقع تمامى جهان پیشرفت نخواهد کرد, مگر آنکه زنان که 55% جمعیت جهان را تشکیل مى دهند در کلیه زمینه هاى اقتصادى و اجتماعى مشارکت داده شوند.
کاتیا بلایلو وزیر فرصتهاى مساوى و رییس هیإت ایتالیا در اجلاس زن در سخنان خود ابراز امیدوارى کرد, همانند اجلاس پکن نمایندگان در مورد سند نهایى به اجماع دست یابند.
وى گفت: با احترام به تفاوتهاى فرهنگى و سیاسى که وجود دارد ما میراث خوبى به جاى گذاشته ایم. این میراث به دولتها و جوامع نیرو مى دهد.
در دومین روز اگرچه کار بر روى مفاد سند توسط کارشناسان بشدت در جلسات صبح و بعدازظهر و تا نیم شب ادامه داشت, اما اجماع لازم و توافق چندانى بین کشورها حاصل نشده و روند پیشرفت مذاکرات بسیار کند بود.
مى توان گفت شرکت کنندگان در این اجلاس در عین تفاهم بر سر هدف اصلى کنفرانس مبنى بر ارتقاى موقعیت زنان در سال 2000, بر سر بسیارى از موضوعات که به فرهنگها و اعتقادات مربوط مى شد اختلاف نظرهاى عمیق داشتند. به گونه اى که گروههاى همفکر را در دو جبهه کاملا آشکار در مقابل یکدیگر قرار داده بود. در یک گروه کشورهاى اسلامى با دیدگاههاى ارزشى نشإت گرفته از تفکر دینى و گروه همفکر آنان شامل 134 کشور در حال توسعه به ریاست گروه 77 بودند و در صف مقابل کشورهاى غربى که ارتقاى زنان در هر کشورى را تنها با معیارهاى فرهنگ غرب ارزیابى مى کنند.
در این روز همچنین در حاشیه برگزارى اجلاس, ریاست هیإت ایرانى با روساى هیإتهاى نمایندگى کشورهاى شیلى, مصر, نیوزلند و نیز خانم لوییس فرشت معاون دبیر کل ملاقات و دوباره روابط فیمابین و بحثهاى جارى اجلاس تبادل نظر شد.

سومین روز اجلاس
در سومین روز نیز نمایندگان 37 کشور از جمله ایران, مراکش, لبنان, مکزیک, فیلیپین, برزیل, سوریه, نروژ, اتریش و الجزایر به بیان دیدگاهها و پیشرفتهاى مربوطه طى 5 سال اخیر در کشور خود پرداختند.
خانم زهرا شجاعى مشاور رییس جمهور و رییس مرکز امور مشارکت زنان نیز در این روز به ایراد سخنرانى پرداخت که با استقبال روساى کشورهاى اسلامى و سایر کشورها مواجه شد.
خانم شجاعى در این سخنان گفت:
کنفرانس پکن گامى مهم و اساسى و تلاش جمعى ما براى پرداختن به گستره وسیعى از موضوعات زنان و توافق در مجموعه اى از اقدامات و تدابیر عملى بود و این اجلاس نیز فرصت مناسبى براى ارزیابى اجراى اعلامیه و چارچوب عمل پکن است. وى با اشاره به کندى و طولانى شدن جلسات کارشناسى براى رسیدن به اجماع بر روى بندهاى سند گفت: این موضوع حاکى از چالشهاى عظیمى است که جامعه بین المللى در نحوه اجراى بهتر نتایج پکن در سطوح ملى و بین المللى با آن مواجه است. اما ما باید همچنان به تلاش مشترک براى نیل به اجماع ادامه دهیم.
مشاور رییس جمهور افزود: ارزیابى واقع بینانه اجراى چارچوب برنامه عمل پکن نشان مى دهد به رغم پیشرفت در برخى زمینه ها بسیارى از اهداف مورد توافق در سطوح ملى و بین المللى هنوز تحقق نیافته اند. این واقعیت محتاج اصلاح است.
خانم شجاعى گفت: زن و مرد هر دو اجزاى ارزشمند بشریت بشمار مىآیند و هر کدام به تساوى واجد ویژگیهاى خاص و بالقوه خود براى توسعه فکرى, اجتماعى, فرهنگى و سیاسى مى باشند که این ویژگیها در رقابت با یکدیگر نیستند, چه رسد به آنکه خصمانه تلقى شوند.
رییس هیإت جمهورى اسلامى ایران گفت:
تعریف و برقرارى روابط بین زن و مرد هم در خانواده و هم در جامعه بر اساس کارکردها و نقشهاى مکمل بوده و همکارى و مشارکت آنها بى شک به بروز توانایى ذاتى و توسعه یک نظم انسانى تر منجر مى شود. از این منظر محوریت خانواده به عنوان واحد اصلى جامعه مى باید مورد تإکید قرار گیرد و توجه لازم را دریافت کند.
((آندرى امیل محمود)) همسر رییس جمهورى لبنان و رییس هیإت آن کشور نیز در این جلسه گفت: ریشه عقب ماندگى جوامع صرفا اقتصادى نیست, بلکه جنبه فرهنگى و سیاسى نیز دارد.
وى افزود: طى دهه گذشته ما شاهد عمیق تر شدن شکاف بین جوامع فقیر و غنى بودیم و جوامع در حال توسعه نتوانسته اند خود را با معیارهاى توسعه تطییق دهند. این بدان دلیل است که استثمار فرد از فرد در جوامع بشرى نهادینه شده است و انسانها در زمینه هاى اقتصادى, سیاسى قومیت و فرقه گرایى یکدیگر را مورد استثمار قرار داده اند. شکاف بین دارا و ندار, ثروتمند و فقیر آنچنان افزایش یافته که برخى در فقرى مطلق و بى سابقه بسر مى برند.
نماینده لبنان در باره اثرات سوء اشغال 22 ساله خاک کشورش توسط اسرأیل گفت: آوارگى و دربند بودن زنان طى چند دهه اشغال خاک لبنان سبب شد که زنان و دختران لبنانى براى امرار معاش و تإمین نیاز خانواده درس و مدرسه را ترک کنند. بهاى سنگین دیگرى که زنان لبنانى در دوران اشغال پرداختند از دست دادن یک یا چند فرزند بود.
نماینده لبنان افزود: زنان لبنانى در آزاد کردن سرزمین خود از اشغال دشمن نقش بسزایى ایفا کردند و اکنون نیز براى بازسازى کشورشان عهده دار وظیفه مهمى هستند.
حاجى عایشه اسمعیل وزیر امور زنان و توسعه جوانان نیجریه گفت: در کشورهاى در حال توسعه از میان برداشتن فقر و بهبود آموزش و پرورش و بهداشت براى زنان و دختران اولویت درجه یک به شمار مىآید و در جهت دستیابى به این هدف کشورهاى در حال توسعه, برنامه ها و سیاستهایشان را به نیازهاى زنان معطوف داشته اند.
وى افزود: با وجود آنکه منافع جهانگرایى بر هیچ کس پوشیده نیست, ولى واقعیت این است که کشورهاى در حال توسعه را در موضع ضعیف ترى قرار داده و اثرات منفى جهانگرایى بیشتر متوجه زنان شده است تا مردان.
نماینده نیجریه یکى دیگر از موانع به اجرا در آمدن مواد دوازده گانه سند پکن را بدهیهاى عظیم کشورهاى در حال توسعه بویژه کشورهاى آفریقایى به کشورهاى ثروتمند دانست.
آملو بنیتز رایس رییس کمیسیون زنان در فیلیپین گفت: پدیده جهانگرایى و افزایش بى رویه جمعیت اثرات مخربى بر منابع مادى و توانایى ما براى تحقق مواد دوازده گانه سند کارى پکن داشته است.
وى افزود: اهداف اجلاس پکن محقق نخواهد شد مگر آنکه در سطح ملى و جهانى منابعى به این مهم اختصاص داده شود.
در سومین روز این اجلاس کماکان کارشناسان در جلسات متعدد رسمى و غیر رسمى که تعداد کمیته هاى آن از 2 به 3 افزایش یافته بود با جدیت و بى وقفه براى تنظیم سند نهایى و حل یا حذف مواردى که هنوز بسیارى از آنها مورد اجماع کشورها قرار نگرفته بود, تلاش مى کردند. اما کماکان روند پیشرفت مذاکرات به دلیل دیدگاههاى متفاوت شرکت کنندگان در زمینه مسایل اعتقادى و ارزشى بسیار کند بود.
در این حال کمیته هاى کارشناسى طبق برنامه فقط یک روز براى تنظیم سند نهایى و ارجاع آن به صحن مجمع عمومى جهت تصویب فرصت داشتند.
در جلسات کارشناسى, برخى کشورهاى غربى مایل به طرح موضوعاتى نظیر حقوق جنسى و حق سقط جنین بودند, در حالى که کشورهاى مسلمان و برخى مسیحیان بویژه واتیکان در مقابل این خواسته غربیها مقاومت کرده و حاضر به گنجاندن موارد غیر اخلاقى در سند نهایى نبودند.
کارشناسان جمهورى اسلامى ایران نیز با حمایت کارشناسان سایر کشورهاى اسلامى و گروه همفکر خود در کمیته هاى مربوطه براى لحاظ موضوعات ارزشى تلاش جدى نشان مى دادند.

چهارمین روز اجلاس
در چهارمین روز اجلاس, 36 تن از نمایندگان کشورها از جمله عراق, فلسطین, ایالات متحده, دانمارک و عربستان سعودى به بیان مواضع کشورشان پرداختند.
((سعدى عباس)) وزیر کار عراق طى سخنانى در نشست ویژه زنان مجمع عمومى سازمان خطاب به اعضاى شوراى امنیت اظهار داشت: به نام زنان و کودکان عراقى از شما مى خواهم به مسوولیت قانونى و انسانى خود عمل کنید و با لغو تحریمها بر ضد عراق به مصایب ایجاد شده براى مردم عراق خاتمه دهید.
نماینده عراق در مورد برنامه نفت در برابر غذا اظهار کرد: این برنامه به اذعان سازمانهاى بشردوستانه مانند صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) نتوانسته است وضعیت بحرانى و وخیمى را که تحریمها براى زنان و دختران عراقى بوجود آورده است, برطرف کند.
در روز چهارم به موازات جلسات رسمى, سه گروه کارى با تلاش بى وقفه خود تا ساعت یک بامداد روز جمعه (ساعات آغازین پنجمین روز) براى آماده کردن پیش نویس سند نهایى جهت تصویب در آخرین جلسه مجمع در روز جمعه تلاش خود را کردند که البته با وجود پیشرفتهایى, تکمیل نشد.
در پى بروز اختلاف بین نمایندگان کشورهاى پایبند به مسایل و ارزشهاى اخلاقى و نمایندگان کشورهاى غربى طرفدار آزادىهاى بى حد و مرز, دبیر کل سازمان ملل در روز چهارم از هیإتهاى شرکت کننده خواست با رفع اختلافات امکان دستیبابى به یک توافق جمعى بین المللى دیگر را براى پیشبرد حقوق زنان در جهان فراهم کنند.
کوفى عنان گفت: گروههاى کارى در جلسات پنج شنبه شب (پایان روز چهارم) براى تهیه سند نهایى اجلاس پکن+ 5 موفقیتهایى داشته اند.
عنان از نمایندگان 188 کشور جهان خواست با روحیه همکارى این اطمینان را به وجود آورند که دستاوردهاى زنان در چهارمین کنفرانس جهانى زن یعنى 5 سال پیش مستحکمتر شده و از آن حراست مى شود.
لازم به ذکر است روز چهارم اجلاس رییس هیإت نمایندگى جمهورى اسلامى ایران در حاشیه برگزارى این اجلاس با روساى هیإتهاى لبنان, پاکستان, یونان, برزیل و فیلیپین ملاقات و گفتگو کرد.

پنجمین روز اجلاس
روز پنجم و آخرین روز, جلسات تا ساعت 10 شب به طول انجامید و در واقع اجلاس روز بسیار پرکارى را با سخنرانى روساى 40 کشور و 23 سازمان بین المللى پشت سر گذاشت.
به موازات این سخنرانیها و در مجمع عمومى گروههاى چهارگانه کارشناسى فعالیت خود را تا دیروقت براى دستیابى به اجماع عمومى و آماده سازى سند به منظور تصویب نهایى ادامه دادند.
در نهایت کارشناسان هیإتهاى شرکت کننده در ساعات آغازین روز شنبه 10 ژوئن مطابق با 21 خرداد ماه سند نهایى اجلاس را منضم به بیانه اى سیاسى تإیید و براى تصویب در نشست پایانى به هیإت رییسه اجلاس تسلیم کردند.
بدین ترتیب بیست و سومین نشست ویژه مجمع عمومى سازمان ملل موسوم به پکن+ 5 بعدازظهر شنبه به وقت محلى نیویورک سند نهایى اجلاس زنان :2000 تساوى جنسیتى, توسعه و صلح براى قرن بیست و یکم را تصویب کرد.
((گوریراب)) رییس این نشست ویژه پس از تصویب سند نهایى طى سخنانى گفت: ساعات متمادى مذاکرات هیإتهاى کارشناسى و گروههاى کارى بالاخره نتیجه داد و ما اکنون سندى را تصویب کرده ایم که تعیین کننده دستور کار جهانى براى پیشبرد زنان است.
رییس مجمع عمومى با اشاره به 12 محور اثرگذار بر زندگى زنان گفت: این سند مکمل سند پکن بوده و آن را در زمینه خشونت علیه زنان, قاچاق زنان, بهداشت, آموزش, حقوق بشر, معافیت از دیون و جهانى شدن, مناقشات مسلحانه حاکمیت, زمین و حقوق ارث براى زنان, مشارکت سیاسى و تصمیم گیرى تکمیل مى کند.
((گوریراب)) میزان مشارکت در این اجلاس را تإثیرگذار خواند و گفت: 2300 نفر در قالب هیإتهاى نمایندگى (بدون احتساب هیإتهاى دایمى کشورها در سازمان ملل) در این اجلاس فعالیت داشتند.
در جلسه اختتامیه نیز هر یک از نمایندگان کشورها در سخنان کوتاهى نظر خود را در باره سند نهایى اعلام کردند.

تإثیر هیإت ایرانى بر سند نهایى اجلاس پکن+ 5
پیشنهادات هیإت جمهورى اسلامى ایران در 40 مورد از مواد سند نهایى تإثیرگذار بوده و نقطه نظرات این هیإت در قالب شش پاراگراف به طور مستقل و 4 پاراگراف با همکارى سایر کشورها در سند نهایى گنجانده شد.
در سند تهیه شده از سوى کمیته هاى کارشناسى پیشنهاد جمهورى اسلامى ایران در باره مسإله رسیدگى به وضعیت پناهندگان و لزوم تإمین کمکهاى بین المللى و اثراتى که این کمکها مى تواند بر زندگى کودکان و زنان داشته باشد, گنجانده شده است.
در بخش دیگرى از سند, هیإت ایرانى توانست مسإله اعتیاد به مواد مخدر و معضلاتى که از رهگذر آن گریبانگیر خانواده ها بویژه زنان و کودکان مى شود را لحاظ نماید.
پیشنهاد هیإت ایرانى همچنین در مورد اهمیت تنوع فرهنگى و مشارکت زنان در بحث گفتگوى تمدنها در سند نهایى به عنوان یک اصل مهم گنجانده و بر اثرات آن در ارتقاى حقوق زن تإکید شد.
در بخش دیگرى از سند, دیدگاه جمهورى اسلامى ایران در باره نقش مذهب و معنویت در تعالى زندگى انسانها بویژه زنان در قالب یک اصلاحیه به تصویب رسید. ایران همراه با مطرح کردن این بحث به حضورى فعال در اجلاس دست زده, چنانچه به اعتقاد کارشناسان طرح این مباحث در بخش اجرایى سند از دستاوردهاى بزرگ جمهورى اسلامى ایران در مجامع بین المللى محسوب مى شود.
از جمله موفقیتهاى هیإت ایرانى این بود که با همکارى کشورهاى اسلامى و گروههاى همفکر خود مانند واتیکان و گروه 77 به کشورهاى غربى اجازه نداد موارد جدیدى در خصوص حقوق جنسى به سند این اجلاس افزوده شود.
نماینده دایم جمهورى اسلامى ایران در سازمان ملل روز شنبه در نشست پایانى اجلاس پکن+ 5 طى سخنانى ضمن موفقیتآمیز خواندن نتایج این اجلاس تإکید کرد جمهورى اسلامى ایران خود را به اجراى هر مفهوم و واژگان جدید مندرج در سند نهایى که مغایر با ارزشها و مفاهیم اسلام و قانون اساسى ایران باشد متعهد نمى داند.
آقاى هادى نژادحسینیان ضمن باارزش خواندن دستاوردهاى اجلاس پکن+ 5 و تإکید بر تعهد جمهورى اسلامى براى تحقق اهداف مندرج در آن, تحفظات ایران در باره برخى از بندهاى سند نهایى را به اطلاع ریاست مجمع عمومى رسانده و خواستار ثبت آن در اسناد سازمان ملل شد.
نماینده دایم ایران گفت: هیإت ایرانى معتقد است مرکزیت خانواده باید به عنوان واحد اصلى جامعه مورد توجه جدى قرار گیرد.

وى افزود: بر اساس اسلام روابط جنسى زن و مرد در چارچوب خانواده و از طریق ازدواج مشروعیت داشته و خارج از آن مورد پذیرش ما نیست.
همچنین ((هادى نژادحسینیان)) طى نامه اى به معاون حقوقى دبیر کل سازمان ملل ((هانس کورل)) به رفتار نامناسب مإمورین اداره مهاجرت آمریکا با نمایندگان سازمانهاى غیر دولتى ایران به عنوان میهمانان سازمان ملل اعتراض کرد.
وى در این نامه با قید این نکته که این گونه رفتارهاى خشن و تحقیرآمیز تنها با جنایتکاران صورت مى گیرد, آورده است: بر اساس بخش یازدهم توافقنامه بین آمریکا و سازمان ملل که در مورد مقر سازمان ملل منعقد شده است, مقامهاى محلى, ایالتى و فدرال کشور میزبان موظف هستند, هیچ گونه مانعى در رفت و آمد دولتها و سازمانهاى غیر دولتى به مقرهاى سازمان ایجاد نکنند, مضاف بر این در بخش دوازدهم توافقنامه گفته شده است صرف نظر از چگونگى روابط کشورها با دولت آمریکا, ماده یازده لازم الاجرا است.
نماینده دایم ایران تإکید کرد: اعمال چنین سیاستى از جانب کشور میزبان که منجر به اعمال تبعیضآمیز, علیه نمایندگان سازمانهاى غیر دولتى و ممانعت آنها از حضور در بیست و سومین اجلاس ویژه مجمع عمومى شد, مغایر با سیاست سازمان ملل براى ارتقاى مشارکت سازمانهاى غیر دولتى در امور سازمان ملل است.

در حاشیه حضور هیإت جمهورى اسلامى ایران در اجلاس پکن+ 5
خبرگزارى جمهورى اسلامى در تاریخ 79/3/22 با مخابره گزارشى به نکاتى پیرامون حضور هیإت ایرانى اشاره کرد که مرورى بر آنها مى تواند به عنوان حسن ختام این گزارش قرار گیرد.
O در مدت شش روز برگزارى اجلاس پکن+ 5 هیإتهاى شرکت کننده براى اعمال نظرات خود بحثها و گاهى مشاجرات پرتنشى داشتند و جمهورى اسلامى ایران یکى از هیإتهایى بود که در کانون این بحثها قرار داشت. کشورهاى مختلف اعم از همفکر و غیر همفکر براى پیشبرد مواضع خود در اجلاس تلاش داشتند با کارشناسان ایرانى مذاکره نمایند, بنابراین اعضاى هیإت ایرانى از فعال ترین هیإتهاى شرکت کننده در اجلاس بود.
O به گفته کارشناسان, سند اجلاس نیویورک در راستاى تإمین نظرات کشورهاى اسلامى به مراتب قوىتر از اجلاس پنج سال پیش در پکن است.
O به دلیل تلاش فوق العاده کشورهاى موسوم به غرب براى گنجاندن موضوعات ضد ارزشى جدید در سند, کشورهاى اسلامى و همفکران آنها بیش از گذشته احساس نیاز به مشورت و هماهنگى با یکدیگر کرده و به همین دلیل توانستند موفقیت قابل توجهى کسب نمایند و جناح غرب را در تحمیل نظرات خود ناکام نمایند.
O همفکرى و همکارى نزدیک کشورهاى اسلامى در این اجلاس, قدرت مناسبى در مقابل جناح مخالف ایجاد کرد.
O در اجلاس پکن+ 5 بسیارى از اعضاى کشورهاى غربى به صراحت با مواضع ضد ارزشى کشورهاى همسو با غرب مخالفت کردند و به عبارتى شمار هواداران موضوعات ارزشى و عقیدتى در بین کشورهاى غربى به مراتب بیش از اجلاس قبلى بود. به همین دلیل جناح موسوم به غرب دچار تردید و اختلاف مواضع شده و نقطه اوج این موضوع در نامه اعتراضآمیز بیش از 30 تن از نمایندگان کنگره آمریکا به ((ریچارد هوسبروک)) نماینده دایم آمریکا در سازمان ملل مشاهده شد. نامه اى که به حمایت هیإت آمریکایى از موضوعات ضد ارزشى, اعتراض کرده بود.
O در این اجلاس مشخص بود که طى پنج سال گذشته برخى سازمانهاى غیر دولتى یا دولتى غربى بویژه گروههاى مذهبى و به طور عمده مسیحى گرایش بیشترى به روش کشورهاى اسلامى و در حال توسعه براى ارتقإ موقعیت زن پیدا کرده اند.
O حضور خانم ((زهرا شجاعى)) مشاور رییس جمهور با چادر در پشت تریبون سازمان ملل و سخنرانى وى براى هزاران تن از اعضاى هیإتهاى شرکت کننده شورانگیز بود. به گونه اى که اکثر اعضاى هیإتها در مدت سخنرانى وى بدان به دقت توجه کرده و در پایان نیز بسیارى از آنها با مراجعه به هیإت ایرانى به اعضاى آن تبریک گفتند.
O در مدت اجلاس, عناصر گروهک منافقین طبق معمول اقدام به حرکات تبلیغى علیه جمهورى اسلامى کردند. این عناصر همه روزه در هتل پلازا محل استقرار هیإتهاى مهمان سازمان ملل و در مجاورت این سازمان, جلسات سخنرانى برگزار کرده و مدعى نقض حقوق بشر نسبت به زنان ایران بودند, اما کمتر کسى بدانان توجه مى کرد.
O هنگام سخنرانى خانم شجاعى در مجمع عمومى سازمان ملل نیز چند تن از عناصر ضد انقلاب تلاش کردند تا در حین سخنرانى وى مزاحمتهایى را ایجاد کنند که با هوشیارى هیإت ایرانى و اقدام بموقع مإموران امنیتى سازمان ملل از سالن سخنرانى اخراج شدند.
O در ابتداى شروع اجلاس مجمع عمومى, خبرنگاران غربى شور خاصى براى پوشش اخبار این اجلاس داشتند, اما وقتى از داخل جلسات کارشناسى خبر رسید جناح غرب در پیشبرد خواست خود مبنى بر گنجاندن برخى از موضوعات ضد اخلاقى در سند نهایى اجلاس ناکام مانده است, شور و شوق خبرنگاران غربى براى دنبال کردن اخبار اجلاس به یکباره کاهش یافت!
O ((سازمان بین المللى زندگى بشرى)) حضور هیإتهاى ایران, لیبى, پاکستان, سودان, الجزایر و واتیکان در نشست پکن+ 5 و مقاومت آنها براى حفظ ارزشهاى سنتى نظام خانواده را شایسته تقدیر دانست. ریچارد ولچ رییس این سازمان با انتشار اطلاعیه اى اعلام کرد: اگر حضور و مقاومت این کشورها در سازمان ملل نبود, فمینیستهاى رادیکال صدمات بى حد و مرزى را به نظام خانواده, آزادى و حقوق بشر وارد کرده بود.
O حدود 30 موسسه و انجمن خصوصى در آمریکا که در بحثهاى اجلاس پکن+ 5 شرکت داشتند, با ارسال نمابر و پست الکتریکى به نمایندگى جمهورى اسلامى ایران در سازمان ملل از ایستادگى و مقاومت دیپلماتها و اعضاى هیإت ایرانى اعزامى به این اجلاس در برابر فشار کشورهاى مخالف ارزشهاى خانواده تمجید کردند.
کاترین بلامفورت مدیر مرکز سیاستگزارى جهانى خانواده مستقر در آمریکا در نامه اى خطاب به هادى نژادحسینیان نماینده دایم ایران در سازمان ملل نوشته است: به شما اطمینان مى دهیم اکثریت مردم آمریکا از موضع دولتهاى غربى در قبال مسایل ضد ارزشى از جمله همجنس بازى و سقط جنین حمایت نخواهند کرد.
کاترین ویلیس از دانشگاه برکل کالیفرنیا در نامه اى مقاومت و ایستادگى ایران براى حمایت از خانواده و زندگى در برابر ضد ارزشها را ستوده است و پاتریک تیو از یک موسسه غیر دولتى در آمریکا در نامه خود آورده است: مخالفت ایران با طرحهاى ضد ارزشى و مخالفت خانواده شجاعانه بود و ایران نشان داد در کنفرانس پکن+ 5, صداى اکثریت مردم جهان است. ما اطمینان داریم که خواست اکثریت مردم جهان حمایت از خانواده و صداى ایران است.
سوزان رویلنس نیز که رییس یک موسسه خصوصى است نوشته است: ایران یک بار دیگر در کنفرانس پکن+ 5 رهبرى حامیان خانواده در جهان را به دست گرفت و به همین دلیل من به عنوان عضوى از یک سازمان جهانى که اعضاى آن مثل یک خانواده یکدیگر را دوست دارند, از این موضع گیرى تشکر مى کنم.
O آیت الله تسخیرى رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامى در نشست توجیهى اجلاس پکن+ 5 گفت: مشکل اصلى بسیارى از موضع گیریهاى ما در صحنه بین المللى افراط و تفریط است. نباید مطلق گویى کرد.
سند پکن نکات مثبت زیادى براى زنان دارد و ما نیز جهانى بودن این گونه سندها را قبول داریم به شرطى که خصوصیات فرهنگى ملتها را نیز در نظر بگیرند.
O O