جغجغه
محمدرضا مطهرىجغجغه وسیله اى است که به تحریکات لمسى و حرکتى کودکان پاسخ مى دهد و تولید صدا مى کند. جغجغه در انواع مختلف فشارى و حرکتى ساخته مى شود. به دلیل ارزش و اهمیت این وسیله بازى در تحریک حواس کودکان توصیه مى شود از نوعهاى مختلف آن براى کودکان تهیه نمایید.
هنگام انتخاب جغجغه توجه داشته باشید آنهایى را تهیه کنید که رنگ اصلى شان آبى, زرد و قرمز باشد, چون این رنگها شاد, تحریک کننده و داراى شفافیت بوده و براى کودکان مناسب تر است.
همچنین جغجغه ها را طورى انتخاب کنید که صداى آنها متفاوت باشد. وقتى آن را به صدا در مىآورید (خصوصا در روزهاى اول) مراقب باشید صداى آن بلند و ناگهانى نباشد زیرا نوزادان از صداى بلند و ناگهانى هراسان و آزرده خاطر مى شوند و صداى بلند و ناهنجار اثر نامطلوبى بر روى کودک خواهد گذاشت, ولى صداى ملایم و موزون موجب شادى, سرگرمى و آرامش او مى شود.
کودکان جغجغه را به عنوان وسیله تحریک کننده چشم مى بینند و صدایش گوش آنها را تحریک و حساس مى کند. سعى کنید آن را از فواصل مختلف به صدا در آورید, گاهى آن را از دید نوزاد پنهان کنید و به صدا در آورید و کارى کنید که کودک نسبت به صداى آن واکنش لازم را نشان دهد و تحریک شود.
جغجغه پس از مدتى وسیله سرگرمى کودک مى شود تا جایى که وقتى گریه مى کند با شنیدن صداى آن تا حدودى آرام مى گیرد.(1)
بهتر است که جنس جغجغه از پلاستیک ترد و شکننده نباشد که باعث بریدگى و صدمه به کودک نشود. موادى که به کار گرفته مى شود از مواد درجه یک باشد و در رنگآمیزى از رنگهاى ثابت و بدون مواد شیمیایى استفاده شود تا موجبات مسمومیت کودک را فراهم نکند.
اهداف آموزشى
ـ آشنایى با اصوات و توسعه و پرورش حس شنوایى.
ـ تحریک حس بینایى و آشنا شدن با رنگهاى مختلف.
ـ ایجاد هماهنگى بین چشم و دست به هنگام گرفتن جغجغه و تکان دادن آن با دست.
ـ افزایش قدرت و تحریک عضلات انگشتان و تسلط بیشتر بر اعصاب و عضلات
ـ از طریق تکان دادن جغجغه توسط والدین مى توان جهت و منبع صداهاى تولید شده را به کودک آموزش داد.
طرز تهیه جغجغه
علاوه بر انتخاب و خرید جغجغه هایى که در مراکز اسباب بازىفروشى وجود دارند, مى توانیم براى کودکان با وسایل دور ریختنى جغجغه بسازیم.
داخل یک بطرى یا قوطى پلاستیکى و یا قوطى حلبى خالى چند نخود و لوبیا و سنگ ریزه هاى کوچک گذاشته و سپس درب آن را محکم ببندید و روى آن را با ماژیک تزیین کنید.
کودکان با تکان دادن آنها صداى جالبى خواهند شنید. بهتر است که بطرى و قوطیها در اندازه هایى تهیه شوند که کودک بتواند آنها را در دست بگیرد و به راحتى آن را تکان دهد.(2)
داخل کدو قلیانى کوچک را مى توان نخود و یا سنگ ریزه ریخت و روى آن را با رنگهاى شاد و طبیعى رنگآمیزى کرد و در دسترس کودکان قرار داد.(3)
1ـ واثقى مینو, آموزش ضمن بازى (سال سوم هنرستان), ص61 ـ 60.
2ـ انگجى لیلا ـ ترکمان منوچهر, کارهاى دستى و هنرى کودکان, ص39.
3ـ ویلز کلادیس . د ـ استجمن ویلیام . ه$, زندگى در کودکستان, ص235.
)