زنان و بلاى چاقى!

منبعReaders Digest , 2000 :
ترجمه: ا.امیردیوانى

یکى از همین روزها که تصویر تمام قدتان را در آینه مى بینید, از خود مى پرسید: ((چه شد که به این حال و روز افتادم؟!)) فعالیت نامرتب و اشتهاى زیادتان را مقصر نمى شمارید بلکه آن را به حساب افزایش سن مى گذارید. گمان مى کنید که در هر صورت پس از 30 سالگى سوخت و ساز بدن به شیوه شگفتآورى کاهش مى یابد. ولى پژوهشها ثابت کرده اند که زنان در فاصله 30 تا 40 سالگى به طور متوسط نزدیک به نیم کیلوگرم به وزنشان افزوده مى شود. لکن این مسإله به تقلیل سوخت و ساز بدن مربوط نیست. بى تردید امکان دارد که از میزان سوخت و ساز اندکى کاسته شود, لیکن بیشتر مربوط به پیامد یک زندگى بى تحرک و از کار افتادن بافتهاى عضلانى است.
دکتر جیمز رایپ, سرپرست مرکز درمانگاه تخصصى و پژوهشى پیرامون راه کار زندگى در شروزبرى مى گوید: ((سى چهل سالگى, چیز ویژه اى را که به چاقى زنان بیانجامد, در پى ندارد. ولى جریاناتى هستند که به فربهى آنان در این فاصله زمانى منتهى مى گردد.)) در اینجا به بیشترین مواردى که سبب شناخت و پیشگیرى از اسارت در دام چاقى مى گردند, اشاره مى کنیم:

دام شماره 1
خوردن, فزون تر از اندازه ظرفیت یک زن
ممکن است پس از ازدواج, شما هم به همان اندازه و مقدار غذا بخورید که همسرتان مى خورد. جان فوریت, سرپرست مرکز پژوهشهاى تغذیه در دانشگاه پزشکى بیلور واقع در هوستون اظهار مى دارد: ((مردان به علت جثه بزرگترى که دارند, بیشتر غذا مى خورند. )) و طبعا زنان هم در همراهى با آنان پرخورى مى کنند. زندگى مشترک, با مصرف متعادل مواد غذایى تناقضى ندارد.
چنانچه زیاد مى خورید, عوض یک وعده کامل و سنگین غذایى, تنها غذایى سبک و سالاد بخورید. مواقعى که در منزل غذا صرف مى کنید, بشقابتان را به حدى که همسرتان کشیده است, پر نکنید و صرفا به علت اینکه وى دوباره بشقابش را پر مى کند, شما دو بار نخورید!
خانمى 36 ساله, در دو سال اولى که با شوهرش مى زیست, با آنکه نسبت به قبل خوراک بیشترى مى خورد, نزدیک به 4 کیلو از وزنش کاسته شد. وى خاطرنشان مى سازد: ((در دوره اى که تنها زندگى مى کردم, اغلب اوقات از خوردن شام خوددارى مى ورزیدم و تنها ذرت بوداده مى خوردم. لکن الان هر شب با همدیگر یک شام درست و حسابى مى خوریم. موقعى که پخت و پز, نوبت اوست, خیلى مواظب سهم خودم هستم. چون وى ترجیح مى دهد که با استفاده از گوشت و سیب زمینى, خوراکیهاى سنگین و دیرهضم درست کند. اما وقتى نوبت من مى شود, با پختن غذاهاى حاوى سبزى تازه و سالاد, تلافى مى کنم.))

دام دوم
نادیده گرفتن دمبلهاى ورزشى!
اگر صرفا 20 دقیقه براى ورزش کردن فرصت داشته باشید, کدام را برمى گزینید؟ یک راهپیمایى تند, دوى استقامت, حرکات تقویتى ماهیچه ها, شناى قدرتى یا کار با دمبل؟ به قول وینى اسکات, سرپرست یک مرکز پژوهشى تناسب اندام در کوئینى مردم بدون استثنإ, به علت مصرف فزون تر کالرى, ورزشهاى هوازى را بر ورزشهاى سنگین و قدرتى ترجیح مى دهند و حال آنکه این مسإله در مورد طول تمرین مصداق دارد. پرورش ماهیچه ها از طریق تمرینات قدرتى پیاپى سبب مى گردد که شما در هر روز حتى هنگام استراحت, مقدار کالرى فزون ترى بسوزانید. چرا؟ 450 گرم ماهیچه در قیاس با دو کالرى ناچیز از هر 450 گرم چربى, 35 تا 50 کالرى روزانه به مصرف مى رساند. در نتیجه قربانى ساختن عضله ها بدین شیوه به مفهوم کم کردن ماهیچه هاست, در حالى که شما همچنان وزن اضافه مى کنید. در قیاس با این موضوع, کار با وزنه آن هم هفته اى سه دفعه و هر بار به مدت 20 دقیقه, سبب مى گردد که سوخت و ساز بدن به نحو موثرى فعال باقى بماند. دو سال پیش, پرستار سى و چهار ساله اى, یک برنامه ورزشى سنگین را آغاز کرد. برنامه 20 دقیقه اى او, مشتمل بر حرکات تقویتى پا, شناى قدرتى, در سرازیرى رفتن و سرانجام نشستهاى قدرتى بود. کولباى وزن 20 سالگى اش را حفظ کرده و چربى بدنش تقریبا 18 درصد تقلیل یافته است, (میانگین چربى براى زنى هم سن و سال وى 30 درصد مى باشد). وى اظهار مى دارد: ((تمرینات دشوار و سنگین تا حدى به من آزادى عمل مى بخشد: مواقعى که احساس مى کنم مایلم بیشتر غذا بخورم, مى توانم دست به این کار زنم. شکمم صاف و کمرم باریک تر شده است و بازوها, شانه ها و پاهایم متناسب تر گردیده اند.))

دام سوم
اضافه وزن در دوران باردارى
هرچند قدرى اضافه وزن در دوره حاملگى امرى طبیعى است, ولى توجه داشته باشید که زیاده از حد فربه نشوید. گفتنى است که کارشناسان, برنامه غذایى را تإکید نمى کنند, اما اکثر خانمها پس از سه ماه صرفا به مصرف روزانه 300 کالرى نیاز دارند. در خلال 19 هفته نخست باردارى, یک آدم معمولى نباید بیش از 3 تا 5 / 4 کیلوگرم اضافه وزن داشته باشد. متخصصان بر این باورند که بعد از آن هم این شخص به طور طبیعى نباید افزون بر هفته اى 450 گرم, وزن اضافه بیابد. در باره اینکه چه چیزى برایتان مناسب است, با پزشک متخصص خود به رایزنى بپردازید. به دنبال تولد یک بچه, خانمها غالبا به سختى مى توانند به وزن اولشان برگردند. جهت رویارویى با این معضل, ورزش راهکارى درخور است. همان طورى که در مورد خستگى که معمولا به غذاهاى مفید و ساده و فراز و فرودهاى احساسى خاتمه مى یابند, مى توان گفت که ورزش هم از این لحاظ کاربرد نیکویى را داراست. در وضعیت اضطرارى, چنانچه در دوران باردارى و بعد از آن تحرک داشته باشید, به سوخت و ساز (متابولیسم) بدن و همین طور مهار غذایى که مى خورید, یارى کرده اید.
چندین جلسه شرکت در کلاسهاى ورزشى در سراسر هفته, به اسیتسى روبرتز سى و چهار ساله, مادر دو بچه, مدد کرد که 13/5 کیلوگرم اضافه وزنى را که در پى دومین زایمانش ایجاد شده بود, کم کند. وى مى گوید: ((بهتر مى دانم ورزش کنم تا بتوانم هرچه مایلم, بخورم.))زمانى که او داشت چاق مى شد, از ترازو خوددارى مى ورزید. او در این باره مى گوید: ((به جاى آن مدام خودم را وزن مى کردم, به این ترتیب انگیزه ام نیز بالا مى رفت.))

دام چهارم
تنگى مجال و کمى وقت!
در مواقعى که تلاشهاى مثبت دیگرى همانند ازدواجى سرورانگیز, به دنیا آمدن کودک, ارتباطات صمیمانه و شاید پیشه اى ممتاز, جاى سایر فعالیتها را در زندگى مى گیرند. فربهى به سهولت انجام مى یابد. چه کسى فرصت مى یابد هم رضایت رییسش را جلب کند, هم ورزش کند و هم یک زندگى خصوصى داشته باشد؟ رایپ بر این باور است: ((مشکل اینجاست که چنانچه شما به همان اندازه اى که کالرى مصرف مى کنید, فعالیت نداشته باشید, چاق مى شوید. اگر حتى روزانه صد کالرى کمتر بسوزانید, در یک سال, 4/5 کیلوگرم به وزنتان اضافه مى گردد.))
گنا دورنمن, عکاسى 34 ساله, ورزش را به زور در برنامه روزانه اش گنجانده است, وى عوض دعوت از دوستان براى صرف ناهار, ترجیح مى داد با آنها قدم بزند یا دوچرخه سوارى کند. او معتقد است: ((در روز براى ورزش و در کنار آن فعالیتهاى اجتماعى, فرصت بسنده ندارم. این عمل, شیوه متناسبى جهت پرداختن به هر دوى آنهاست.))