خرافه در میان ملتها

خرافه در اصل به معناى سخن بیهوده, باطل و در زبان فارسى امروز به عمل یا اعتقاد ناشى از نادانى, جهل, ترس از ناشناخته ها, اعتقاد به جادو و بخت و درک نادرست علت و معلولها اطلاق مى شود.
به اعتقاد فیلیپ وارینگ نویسنده کتاب فرهنگ خرافات مردم دنیاى غرب و بخصوص امریکاییها و انگلیسیها به لحاظ اعتقاد به عقاید خرافى, از تمام ملل جهان پیشى گرفته اند. به بیان دیگر غربیها که مدعى سرورى تمدن و پیشرفتهاى مادى و عقلانى در دنیا هستند, در درون و بطن خود با یک کج اندیشى کاملا غیر علمى و جاهلانه روبه رو هستند که عملا با خواستهاى منطق علمى در تضاد است و آن را زیر سوال مى برد. حال آنکه مردم جامعه ما به دلیل قدمت تمدن باستانى و اعتقادات والاى اسلامى, همواره توانسته اند تعادلى نسبى میان اعتقادات واقعى و باورهاى موهوم و خرافى پدید بیاورند که اصطلاحا ((روشن بینى)) خاص ایرانیان نامیده مى شود. تعدادى از این خرافه ها را در ادامه با هم مى خوانیم:
O در بعضى کشورهاى اروپایى اهل خرافه معتقدند نخ ریسى (و نه خیاطى یا بافندگى) در طول باردارى براى زن آبستن ((بد)) است و باعث خواهد شد تا کودکش در آینده به دار آویخته شود; روستاییان بریتانیا نیز معتقدند اگر زن باردارى روى گور کسى پا بگذارد ((بد)) است و بچه اش در شکم وى خواهد مرد.
بنا به یک خرافه در اسکاندیناوى, اگر زن آبستنى از یک فنجان ((ترک دار)) چیزى بنوشد کودکش ((لب شکرى)) به دنیا خواهد آمد.
اهل خرافه در آلمان معتقدند اگر زن آبستن در دوران باردارى جورابهاى شوهرش را (به عنوان محافظ) با خود حمل کند, کودکش نارس به دنیا نخواهد آمد. هنوز هم در برخى کشورهاى اروپاى میانه از جمله مجارستان و چک و اسلواکى خرافه اى وجود دارد که مى گوید اگر زنى بخواهد فرزندش پسر باشد باید بلافاصله بعد از حامله شدن دانه هاى شقایق را روى درگاه پنجره بگذارد اما اگر بخواهد فرزندش دختر باشد باید مقدارى شکر روى درگاه پنجره قرار دهد.
و بالاخره بسیار بجاست که در اینجا عجیب ترین و نامحتمل ترین خرافه در باب آبستنى که ظاهرا هنوز هم در برخى از نواحى اطراف و جزایر دریاهاى مدیترانه رایج است بیاوریم و آن این است که اگر زن آبستنى ضمن آب تنى سهوا تخم هشت پایى را ببلعد فرزندش یک هشت پا خواهد بود و نه یک انسان معمولى.
O در بعضى نواحى روستایى انگلستان خرافه عجیبى شایع است که مى گوید اگر مى خواهید بر سر کسى که زندگى را برایتان مشکل کرده است, تلافى دربیاورید, آرنج خود را گاز بگیرید, حتما آن شخص را صاعقه خواهد زد.
O ضرب المثلى قدیمى است که مى گوید ((ابرو پیوسته را گرفتارى نشاید)) و کسى که داراى ابروان پیوسته است همیشه خوشبخت خواهد بود ـ اما به رغم این ضرب المثل, در برخى کشورهاى اروپایى, شخصى را که داراى ابروان پیوسته است فردى دروغگو و حتى خونآشام و گرگ صفت مى دانند.
O در کشور آمریکا اهل خرافه معتقدند اگر دومین انگشت پاى یک زن از انگشت شست پاى او بلندتر باشد, در هر ازدواجى که بکند ((شلوار خواهد پوشید)).
O در ایرلند معتقدند, اگر روى نوزاد خود ((تف)) کنید مى توانید از خوشبختى او در آینده مطمئن باشید. در انگلستان گروهى معتقدند اگر هنگام تولد کودک, ابتدا پاى او بیرون بیاید, در عنفوان جوانى بر اثر تصادف پایش لنگ مى شود مگر اینکه بلافاصله وقتى به دنیا آمد روى پاى او ((برگ بو)) بمالند. در میان مادران آمریکایى خرافه اى وجود دارد که مى گوید اگر کهنه قدیمى و یا پوشک مستعملى را دوباره مورد استفاده کودک خود قرار دهند, او در بزرگى دزد خواهد شد. بنا به یک خرافه دیگر آمریکایى هیچ گاه نباید نوزاد را به ((هوا انداخته و بگیرید)) زیرا در بزرگى احمق خواهد شد.
O هنوز هم در بسیارى از نواحى روستایى کشور آلمان خرافه اى است که مى گوید بدزبانى و فحاشى بر تعداد موشهاى خانگى مى افزاید. گرچه رابطه افزایش تعداد این جانور با فحاشى هنوز معلوم نشده است!
O در آلمان و اتریش معتقد بوده اند تنها دختران باکره مى توانند با ((فوت کردن)) باعث شوند که شمع خاموش نشود و در همین حال در کشور مجارستان یک راه مطمئن براى اثبات باکره بودن دختر, آن بود که در میان فوجى از زنبورهاى عسل حرکت کند و زنبورها او را نیش نزنند! زیرا بنا به عقیده آنها زنبور عسل دختر باکره را نیش نمى زند.
اهالى کهنسال کشور روسیه نیز به یاد دارند که زمانى در منطقه کاکاسوس در آن کشور, اهل خرافه معتقد بودند اگر سینه دخترى شروع به رشد کند علامت آن است که بکارت خود را از دست داده است. در کشور انگلیس نیز معتقد بودند اگر دختر جوانى ضمن چیدن میز غذا فراموش کند نمکدان را روى میز بگذارد نشان دهنده آن است که دیگر باکره نیست!
در نواحى مرکزى کشور لهستان زمانى ادعاى عجیبى شایع شد که مى گفت دختران باکره مى توانند جریان آب را به صورت گلوله به طرف بالا سوق دهند و شاید عجیب ترین خرافه مربوط به اروپاى مرکزى بود که مى گفت اگر زنى هفت کودک نامشروع بزاید بکارت خود را باز خواهد یافت!
O در اروپا معتقدند اگر دفعتا بینى کسى خارش کند علامت آن است که با کسى نزاع خواهد کرد و در اسکاتلند اهل خرافه معتقدند چنانچه بینى کسى دفعتا شروع به خارش کند نشانه آن است که کسى عاشق دلخسته او است و اهل خرافه در کانادا نیز معتقدند: اگر بینى کسى دفعتا خارش کند یا دیوانه خواهد شد یا با غریبه اى ملاقات مى کند یا احمقى را مى بوسد و یا در خطر است.
O آلمانها هم خرافه اى دارند که مى گوید دخترى که ضمن کار کردن خوابش مى برد سرانجام با مردى ((زن مرده یا زن طلاق داده)) ازدواج خواهد کرد.
O اهل خرافه در اروپا عقیده دارند اگر کسى هنگام صبح در حمام بخواند, نحس است. چون بنا بر یک ضرب المثل خرافى ((آواز خواندن قبل از صبحانه همان و گریستن پیش از غروب همان!)) و ظاهرا سرشب دیگر چنین محدودیتى وجود ندارد.
O بعضى از روستاییان آمریکایى معتقدند مى توان با نهادن دم گربه در سوراخ بینى, باعث قطع خونریزى شد اما اگر خون بند نیاید باید مقدارى کاغذ روزنامه را زیر لب بالایى او گذاشت!
O در سراسر کشور آمریکا معتقدند اگر روى بینى کسى رگ آبى رنگى باشد علامت مرگ زودرس است. اما در اروپا وجود این رگ در روى قوس بینى علامت آن است که صاحب آن هیچ گاه ازدواج نخواهد کرد!
O در اروپا و انگلیس خرافه اى وجود دارد که مى گوید اگر گوش کسى دفعتا زنگ بزند حتما کسى دارد از شما حرف مى زند; اگر با گوش راستتان این صدا را شنیدید خوبى شما را مى گویند اما اگر با گوش چپ خود صدایى شنیدید دارند از شما بدگویى مى کنند!
O در انگلستان و اروپا بنا بر یک خرافه, یکى از ساده ترین راههاى کسب زیبایى آن است که بدن را در شبنم تازه که در نخستین روز ماه مه گرد آورده اند شستشو دهند. آلمانیها براى بدست آوردن زیبایى صرفا نوشیدن فنجانى قهوه سرد را توصیه مى کنند اما مجارها عقیده دارند شستشو در خون انسان نیز همان اثر را دارد!
O بنا بر یک خرافه انگلیسى و اروپایى, اگر کسى به سکسکه بیفتد حتما یک نفر دارد به او فکر مى کند! در یونان معتقدند سکسکه علامت آن است که شخصى که از سکسکه کننده متنفر است دارد همان لحظه پیش کسى دیگر از او بدگویى و گله مى کند و تنها راه خلاصى از دست سکسکه آن است که انسان بتواند نام کسى را که پشت سرش غیبت مى کند حدس بزند!
O در کشور انگلیس, وزغ را به جادوگران منتسب مى دانند و بعضى از اهالى روستاها, آن را نشانه بدبختى مى دانند. قرنها دزدان معتقد بودند اگر قلب وزغ را در جیب خود حمل کنند هیچ گاه دستگیر نخواهند شد و خرافه بسیار شایع در مورد وزغ آنکه مى گویند وجود آن علامت برگزار شدن مراسم عروسى است و اگر وزغى از سر راه عروس به کلیسا عبور کند, او و همسرش در آینده خوشبخت و بهره مند خواهند شد.
O بنا بر یک خرافه انگلیسى, اگر کسى در جیب خود میوه درخت بلوط را حمل کند پیر نمى شود.
O بنا بر یک خرافه در کشور امریکا اگر کسى سر میز غذا جایش را بعد از آنکه مشخص شد عوض کند بدشانسى خواهد آورد و براى دختران جوان خوب نیست که در گوشه میز بنشینند زیرا هرگز شوهر نخواهند کرد. اهل خرافه در همین کشور معتقدند هر کس روى میز دراز بکشد در طول سال خواهد مرد.
O در اروپا و شاید بیشتر از همه در آلمان خرافه اى وجود دارد که مى گوید اگر بىآنکه عهدى در کار باشد و صرفا به صورتى تصادفى خبر دهند که شخصى مرده است (در صورتى که چنین نباشد), آن شخص 10 سال دیگر بر عمرش افزوده خواهد شد.
O بنا به یک خرافه قدیمى انگلیسى گروهى معتقدند ((مرغى که دائما قدقد کند و زنى که صداى زیر و جیغ مانندى داشته باشد, نه به درد خدا مى خورد و نه بنده خدا)).
O هنوز هم در کشور امریکا خرافه اى وجود دارد که مى گوید اگر ضمن رفتن به مدرسه و یا دبیرستان کتابها از دستتان به زمین بیفتد هنگام ((درس پس دادن)) دچار اشتباه خواهید شد.

برگرفته از فرهنگ خرافات نوشته فیلیپ وارینگ, ترجمه و گردآورى احمد حجاران.