تعاونى, فرصتى براى مشارکت اجتماعى زنان روستایى

گفتگویى کوتاه با خانم فرزانه مافى, مسوول دفتر امور زنان روستایى و عشایرى

سیدهمایون سجادى

اشاره:

پیرو درج گزارشى در باره برپایى نمایشگاه تشکلهاى تعاونى زنان روستایى در شماره 115 مجله و طرح مسایل مختلف در این ارتباط بر آن شدیم تا مصاحبه اى داشته باشیم با خانم فرزانه مافى, مسوول دفتر امور زنان روستایى و عشایرى وزارت جهاد کشاورزى که در ادامه مى خوانید.

O سرکار خانم مافى, لطفا در ارتباط با اهداف, سیاستها و شرح وظایف دفتر تحت مسوولیت خود در خصوص تعاونیهاى تولیدى زنان روستایى توضیحاتى ارائه دهید.

اهدافى که این مدیریت در ارتباط با ایجاد تشکلهاى تعاونى زنان روستایى دنبال مى کند عبارتند از ایجاد اشتغال, سازماندهى مشاغل, افزایش درآمد و از همه مهمتر زمینه سازى براى حضور زنان روستایى و عشایرى در فعالیتهاى اجتماعى و اقتصادى, همچنین به وجود آوردن روحیه خودباورى در این قشر زحمتکش جامعه و سیاستهایى مانند توسعه, گسترش, حمایت و تثبیت تعاونیهاى مرتبط را همراه با آموزشهاى خاص دنبال مى کند.

وظایفى که مدیریت امور زنان وزارت جهاد کشاورزى در خصوص تعاونیهاى زنان بر عهده دارد, برنامه ریزى در جهت شناسایى و معرفى مشاغل و حمایت از تشکلهاى اقتصادى و همچنین توسعه, تقویت و تثبیت تعاونیها از طریق بازاریابى است.

ارائه شیوه هاى مناسب به منظور بهره گیرى از منابع انسانى و امکانات مردمى و ارزیابى و نظارت بر حسن اجراى این تشکلها بخش دیگرى از این وظایف است.

O لطفا خوانندگان مجله را از آخرین وضعیت آمارى تعاونیهاى زنان روستایى مطلع گردانید؟

بر اساس آنچه گفته شد تا سال 1379 حدود 80 تعاونى براى زنان روستایى تشکیل شده است. همچنین در سال 1379 با ارائه طرحى که به مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهورى انجام شد, تعداد 30 تعاونى در 22 استان کشور تشکیل شد. موضوعات فعالیت این تعاونیها صنایع دستى, منابع طبیعى و صنایع تبدلى دام و طیور بود و بر اساس نیازسنجى و انجام مطالعات در مناطق مختلف به وجود آمده است.

O مدیریت تحت سرپرستى شما چگونه با سازمانهاى متولى تعاونیها هماهنگى دارد؟

با توجه به اینکه وظیفه تشکیل تعاونى به عهده وزارت جهاد کشاورزى نمى باشد, مدیریت امور زنان در این زمینه مباحث نیازسنجى, زمینه یابى و زمینه سازى تعاونیها را پیگیرى مى کند و وزارت تعاون آنها را به ثبت مى رساند. نظارت و ارزیابى نیز با توجه به اهداف مشخص توسط این مدیریت صورت مى گیرد.

O همان طور که مى دانید موضوع بازاریابى از مسایل اصلى در تعاونیهاست; مدیریت امور زنان با این موضوع چگونه روبه رو شده است؟

زنان روستایى به لحاظ عدم آشنایى با بازار فروش و سلایق مصرف کنندگان نمى توانند تولیدات خود را به شکل مناسب به بازار عرضه کنند. به همین منظور این مدیریت بر آن شد که با برگزارى نمایشگاههاى ملى, منطقه اى و محلى موضوع بازاریابى و بازاررسانى تولیدات تعاونیهاى زنان روستایى و عشایرى را برنامه ریزى کند. برپایى این نمایشگاهها در سطوح مختلف علاوه بر بازاریابى باعث ایجاد حس خودباورى و اعتماد در زنان روستایى مى شود و زمینه هاى حضور او را در صحنه هاى اجتماعى و اقتصادى فراهم مى سازد.

O به عقیده شما تعاونیها چه نقشى در احیإ هنرهاى سنتى و فراموش شده دارند؟

زنان روستایى به لحاظ سکونت در محیط روستا, ابزار تولید به اندازه کافى در دسترسشان نیست اما مواد اولیه را مى توان یافت به همین دلیل بیشترین تولید صنایع دستى در روستاها انجام مى شود. به تبع این موضوع گرایش تعاونیها به سمت صنایع دستى نیز بیشتر است در حال حاضر از 30 تعاونى تشکیل شده براى زنان روستایى در 22 استان کشور 57% در زمینه صنایع دستى فعالیت مى کنند.

O تنگناها و مشکلات پیش روى تعاونیهاى زنان روستایى را چگونه ارزیابى مى کنید؟

تنگناها و مشکلات در این ارتباط بسیار است; از آن جمله است:

1ـ بالا بردن بهره هاى بانکى که بازپرداخت وام و اعتبارات را براى زنان مشکل کرده است و نداشتن وثیقه به هنگام دریافت وام بانک به دلیل عدم مالکیت زنان در مناطق روستایى.

2ـ عدم دسترسى به اعتبارات به دلیل معضلات فرهنگى حاکم بر روستا که زنان با محیط خارج از روستا ارتباط کمترى دارند و نیز عدم آشنایى با قوانین در این ارتباط و دیگر معضلات از قبیل پایین بودن سرمایه اولیه براى تشکیل تعاونى و انتظارات زودهنگام براى رسیدن به سود و ...

O آیا در ارتباط با تإثیرات اقتصادى و اجتماعى تعاونیهاى زنان روستایى مطالعاتى صورت گرفته است؟

در این ارتباط, ارزیابى مشارکتى انجام شده که نتایج آن در حال استخراج است. به عنوان نمونه ارزیابى از تعاونیهاى حصیربافان استان گیلان به پایان رسیده است.

O به عنوان آخرین پرسش مدیریت امور زنان روستایى و عشایرى وزارت جهاد کشاورزى چه برنامه هاى حمایتى حین تشکیل و پس از آن پیش بینى کرده است؟

با عنایت به تإثیرات شگرف این تشکلها در ابعاد مختلف براى زنان روستایى این مدیریت تمامى هم خود را براى حمایت از این گونه تشکلها به کار گرفته است که به برخى از آنها اشاره مى کنم.

در زمینه آموزش براى اعضإ و ارکان تعاونیها آموزشهاى تخصصى برنامه ریزى شده است و با توجه به ضعف بنیه مالى در حین تشکیل در حد راه اندازى تشکیلات تجهیزاتى در اختیارشان قرار مى گیرد.

بازاریابى براى تعاونیها با برپایى نمایشگاهها در سطوح ملى منطقه اى و محلى برنامه حمایتى است که مدیریت به دنبال آن بوده و هست. زنان روستایى در نمایشگاهها ضمن عرضه محصولات خود با سلایق مصرف کنندگان و تقاضاى بازار نیز آشنا مى شوند.

همچنین به منظور استفاده از تجارب تعاونیهاى موفق و تبادل اطلاعات برنامه بازدید براى اعضإ تعاونیها پیش بینى شده که اجرا مى شود. ایجاد ارتباط با مراکز مختلف جهت ایجاد و زمینه سازى تسهیلات اعتبارى براى دریافت وام و افزایش سرمایه اولیه تعاونى از دیگر برنامه هاى حمایتى است.

در نهایت, بازدید و ارزیابى توسط کارشناسان مدیریت و ارائه اطلاعات و آگاهیهاى روز و خدمات مشاوره اى به مدیر عامل تعاونى و اعضاى آن و ارائه برنامه هاى پیشنهادى جهت بهبود کیفیت تولید و بهبود وضعیت تعاونى, راهکارى است که مدیریت امور زنان براى حمایت و پشتیبانى از تشکلهاى تعاونیها به کار گرفته است.