سنگ صبور
خود را باور کنیم

زهره دهخدا

اعتماد به نفس و اطمینان, بى شک, لازمه پیشرفت در امور و کارهاى روزمره مى باشد. نوجوانان و جوانانى که اعتماد به نفس دارند با سلاح اعتماد, باورهاى خویش را نسبت به زندگى عمیق تر مى کنند. اعتماد به نفس به این دسته از نوجوانان نیرو مى دهد که با تلاش, جدیت و سخت کوشى گام بردارند. اما نوجوانانى که نسبت به خود اعتماد ندارند و خودکم بین هستند, قدرتهاى خلاقه درونى و ارزشهاى وجودى خویش را باور ندارند و مدام در برابر مشکلات سر فرود مىآورند. چنین اشخاصى نقاط ضعف خود را نمى شناسند و از رویارویى با حوادث آینده مى ترسند.
((فرزانه)), دختر نوجوان 17 ساله از اهالى ((بهشهر)) چنین مى گوید: ((احساس مى کنم هر کارى که مى خواهم بکنم با شکست روبه رو مى شوم. البته تا حدودى هم همین طور است. مثلا درسم را تا کلاس سوم راهنمایى خواندم, ولى چون نسبت به بقیه همکلاسى هایم, همیشه نمراتم پایین بود, ترک تحصیل کردم. سپس به کلاس خیاطى رفتم, اما در این کار هم چندان موفق نبودم. به اصرار مادرم به کلاس قلاب بافى و بافتنى رفتم, اما آنجا هم نتوانستم خودم را نشان بدهم ... حالا دیگر سراغ هیچ کارى نمى توانم بروم, چون احساس مى کنم نسبت به دیگران کندذهن و کم هوش تر هستم ...))
همچنین ((مریم)) 16 ساله که در کلاس دوم دبیرستان رشته علوم انسانى درس مى خواند چنین مى گوید: ((من از وارد شدن به جمع و حتى یک سلام و احوالپرسى ساده با دیگران مى ترسم. احساس مى کنم که نمى توانم با دیگران درست صحبت کنم. همچنین چون از لحاظ ظاهرى هم چندان زیبا نیستم, فکر مى کنم که تمام حواس دیگران متوجه صورت من است و مدام پیش خودشان چهره مرا تجزیه و تحلیل مى کنند. همین افکار باعث مى شود که از جمع گریزان باشم و تنهایى و خلوت را همدم خود سازم.))
مهمترین مشکل نوجوانان در این دوران, عدم اعتماد به نفس است که باعث بسیارى از عقب ماندگى هاى اجتماعى مى شود و مانع آن است که نوجوانان و جوانان به دنبال کار و برنامه صحیح بروند. اما این عدم اعتماد به نفس هم خود در اثر عواملى همچون شتابزدگى, مقایسه خود با دیگران, ضعف اراده و ... به وجود مىآید.
نوجوان و جوان چون حوصله کمترى دارد, مى خواهد خیلى زود ثمره و نتیجه کارهایش را ببیند. زود درس بخواند, زود به درجات عالى برسد و بر همین اساس حوصله ندارد که روى مبنا و اصول پیش برود. همین امر باعث مى شود که اگر در مرحله اى شکست بخورد, اعتماد به نفس خود را از دست بدهد و حتى از کرده هاى خویش پشیمان شود.
نقل شده حضرت على(ع) در این زمینه فرموده اند: ((عجله از شیطان و تإمل از اوصاف الهى است.)) همچنین ضعف اراده نیز عامل مهمى در به وجود آمدن عدم اعتماد به نفس است. به طور مثال, بعضى از نوجوانان تصمیمات بزرگ مى گیرند و مى خواهند کارى بکنند ولى به دلیل سستى و ضعف اراده, نیمه کاره رها مى کنند.
بسیارى از جوانان نیز مى ترسند که دنبال کارى بروند, شکست بخورند یا دنبال شغلى بروند, شاید موفق نشوند و این ابعاد منفى در ذهن جوان مانع از پیشرفت او مى شود و چه بسا او را به سقوط مى کشاند.
((لیلا)), نوجوان 17 ساله اهل ((کرمانشاه)), در این باره چنین مى گوید: ((من سال دوم دبیرستان درس مى خوانم و داراى نمرات عالى و خوبى هستم. البته من در دوره راهنمایى نمرات بسیار بدى داشتم چون مى خواستم مثل دختر همسایه مان که فقط یک بار یا دو بار درس مى خواند و نمرات عالى مى گیرد, باشم ولى نمى شد. بالاخره به این نتیجه رسیدم که باید بیشتر بخوانم تا بتوانم از استعدادم درست استفاده کنم. از سال سوم راهنمایى تقریبا هر درس یا مطلبى را چهار الى پنج بار مى خوانم و نمرات بسیار خوبى مى گیرم.))
با توجه به این نمونه و نمونه هاى فراوان دیگرى, ملاحظه مى شود که تقویت اراده, یکى از مهمترین گامهاى رسیدن به اعتماد به نفس است. نوجوانان باید براى تسریع در رشد معنوى و مادى, اراده خود را تقویت کنند. افرادى که به شکوفایى و تقویت اراده خویش همت گمارند, در امور مادى به آنچه مى خواهند مى رسند و در امور معنوى نیز مى توانند صفات رذیله را از خود دور کنند و به کسب فضایل نیک و اخلاقى بپردازند.
همچنین از گامهاى دیگر براى رسیدن به اعتماد به نفس و پل پیروزى, توجه به تواناییها و استعدادها و امکانات خود مى باشد, نه اینکه بدون توجه به توانایى خود, همیشه دنباله رو دیگران شویم و منتظر این باشیم که دیگران ما را تإیید کنند یا نکنند. باید از افکار و نیروهاى درونى خویش بهره بگیریم. این افکار آدمى است که زندگى او را مى سازد و انسان به درستى همان مى شود که اغلب به آن فکر مى کند.
((دیل کارنگى)) روانشناس مى گوید: ((فکر خوب, معمار و آفریننده است.))
نهراسیدن از شکست و شکست را آغاز پیروزى دانستن, امید و ایمان را شعار خویش قرار دادن, متمرکز کردن افکار بر موفقیت, تکرار کلمات امیدبخش و دلگرم کننده, به دنبال کارهاى متعدد نرفتن و تلاشى منظم و پایدار داشتن, از دیگر گامهاى رسیدن به اعتماد به نفس و موفقیت است. ما نیز امیدواریم شما نیز در حال برداشتن گامهاى بلند زندگیتان باشد.