زمستان, فصل پیشگیرى از خسارت آفات
مهندس مجتبى شریعت پناهى
زمستان زمان خوبى است تا عملیاتى را که موجب کم کردن خسارت آفات مى گردد انجام دهیم. اگر از حالا مواظب گیاهان باغچه باشیم در بهار و تابستان در مقابل آفات مقاومت مى کنند و نیازى به سمپاشى نخواهد بود. رعایت نکاتى چند در این مورد, مشکل را حل مى کند.1ـ جمع آورى برگهاى خشک و خار و خاشاک:
نگاهى به باغچه بیاندازید. بدون شک برگهاى خشک, چوبهاى پوسیده و بقایاى گلها و سبزیهایى را مى بینید که عمرشان تمام شده, حالا باید به دقت همه آنها را از زمین خارج کنید, اینها خود عامل مهمى براى تجمع آفات هستند. چوبهایى که بعد از هرس به زمین ریخته شده جمع کنید و بسوزانید. ممکن است در داخل این چوبها لارو و شفیره آفاتى باشد که در بهار خسارت مى زنند.2ـ جمع آورى علفهاى هرز:
علفهاى هرز میزبان آفات بسیارىاند, به باغچه آب کافى بدهید تا ریشه علفها سست شود. سپس آنها را از ریشه در آورید.3ـ پرهیز از ریختن خاکروبه و زباله:
از ریختن خاکروبه و زباله به داخل باغچه خوددارى کنید. خاک را که بستر زیباترین قسمت خانه شماست, تمیز نگه دارید.4ـ ایجاد تهویه در خاک:
اگر باغچه خالى است با بیل یا بیلچه, خاک را کاملا زیر و رو کنید و همراه با این عمل علفهاى هرز را خارج نمایید. این کار موجب مى شود تا تهویه کافى در خاک برقرار گشته و به وسیله آفتاب بسیارى از میکروبهاى داخل خاک از بین بروند. بعد که خاک خوب زیر و رو شد, باید به همین حالت در زمان کاشت باقى بماند. در صورتى که درخت یا درختچه توى باغچه هست باز هم زیر و رو کردن خاک اطراف این گیاهان را فراموش نکنید اما مواظب باشید که به ریشه هایشان صدمه اى نخورد.5ـ یخاب زمستانه:
در طول فصل زمستان در سردترین شبهاى سال, باغچه را از آب پر کنید تا در اثر یخبندان و سرما تخم آفات و حشرات از بین برود. دو تا سه بار در زمستان این کار را انجام دهید. این عمل اصطلاحا یخاب گفته مى شود. یخاب تإثیر فوق العاده اى در نابودى آفاتى دارد که در خاک زندگى مى کنند.6ـ هرس:
هرس را باید از اواسط تا اواخر زمستان یعنى زمانى که هنوز درختها در خواب زمستانه هستند انجام داد, درختچه هایى مثل رز را در اواسط زمستان هرس مى کنیم. این عمل باعث تقویت و رشد بهتر درختان و درختچه ها شده و آنها را در مقابل آفات مقاوم مى کند. شاخه هاى جدا شده را باید به این دلیل سوزاند که پناهگاه آفات و حشرات مضر هستند. ضمن عملیات هرس, شاخه هاى سوراخ و آفت زده را با قیچى باغبانى جدا کنید.7ـ کودپاشى:
کود حیوانى پوسیده موجب بهتر شدن کیفیت و حفظ رطوبت خاک مى شود, اما اگر این نوع کود پوسیده نباشد مشکلاتى را براى ریشه به وجود مىآورد. حتى بذر علفهاى هرز و تخم بسیارى از آفات توسط کود حیوانى نپوسیده وارد زمین مى شوند. بنابراین در مورد پوسیده بودن این کود دقت کافى داشته باشید.
کمپوست و خاکبرگ نیز مى توانند در باغچه هاى کوچک و گلدانها استفاده شوند. اما در زمینهاى وسیع ممکن است مقرون به صرفه نباشد. بهترین کود آلى براى حفظ بهداشت باغچه, کود برگ آماده و پاستوریزه شده است.
در مورد استفاده از کود شیمیایى نیز این نکته قابل ذکر است که کودهاى داراى فسفر و پتاسیم اگر به اندازه توصیه شده استفاده شود موجب تقویت گیاهان و حفاظت آنها در مقابل آفات مى شود اما کود ازته, گیاه را نسبت به حشرات مضر حساس مى کند.8ـ تناوب کاشت:
در مورد سبزیها و گلهاى یک ساله بهتر است هر چند سال یک بار نوع گیاهان باغچه عوض شوند. اگر به طور متمادى هر ساله گیاه مشخصى را در باغچه بکارید, آفات به خصوصى به باغچه حمله ور مى شوند. چون هر گیاهى میزبان آفات خاصى است. با رعایت تناوب و تغییر نوع کشت مى توانیم راه را براى انتشار آفات ببندیم.
)