نویسنده

 

فروزنده پهلوان - معمار، نقاش‏

مریم یعقوبى‏

خانم «فروزنده پهلوان» فارغ‏التحصیل سال 1350 در رشته معمارى داخلى دانشکده هنرهاى تزئینى (مجتمع هنر) است. وى سال‏هاست در عرصه نقاشى و معمارى فعالیت مى‏کند و آثارى بدیع و زیبا مى‏آفریند. در این شماره براى آشنایى بیشتر با ایشان گفتگویى خودمانى با خانم «پهلوان» ترتیب دادیم.

ابتدا از خود و خانواده‏تان برایمان بگویید.

بین تمام اعضاى خانواده رفاقت خوبى بوده و هست و همین رابطه دوستانه پدر و مادر و بچه‏ها محیطى مناسب براى رشد بچه‏ها فراهم مى‏کرد. پدرم نظامى و مادرم خانه‏دار بود. هر دو مشوق ما بچه‏ها بودند و ما با انگیزه بسیار ادامه تحصیل دادیم و خوشبختانه موفق هم شدیم.
مادرم در خیاطى و بافندگى مهارت داشت و مرا هم از همان کودکى وارد عالم زیباى هنر کرد و همیشه مشوق فعالیت‏هایم بود.

در دوران نوجوانى و جوانى چگونه با مشکلات برخورد مى‏کردید؟

همه ما با تشویق‏ها و حمایت‏هاى بى‏دریغ پدر و مادر زندگى مى‏کردیم و بین اعضاى خانواده همان رفاقتى که قبلاً گفتم، وجود داشت. همه در زندگى مشکلاتى دارند و ما هم مستثنا نبودیم، ولى مهم این بود که وقتى به مشکلى برمى‏خوردیم خیلى راحت و صمیمانه با پدر و مادر مشورت مى‏کردیم تا مشکل را از سر راه برداریم. ولى متأسفانه در حال حاضر بعضى جوانان و نوجوانان به دلایلى نادرست با پدر و مادر خود راحت نیستند، البته ممکن است خانواده هم این زمینه را براى آنها آماده نکند و مسائل مطرح نشود و همین مشکلات را افزایش و ادامه دهد. وقتى رابطه نزدیک و صحیح بین اعضاى خانواده باشد و بین فرزندان و والدین فاصله‏اى نباشد، مشکلات خود به خود حل مى‏شوند.
از طرفى در دوران نوجوانى خانواده با تعصب‏هاى بى‏جا و اشتباه، محدودیت‏هایى براى فعالیت ما دختران ایجاد نمى‏کرد و حتى مى‏توانم به جرئت بگویم که بهترین دوران من وقتى بود که با کمک خانواده در مسیر متناسب با استعدادها و توانایى‏هایم قرار گرفتم.

خانم پهلوان، از تحصیلات‏تان در رشته معمارى بگویید و اینکه چه فعالیت‏هایى در این زمینه انجام داده‏اید؟

از سال اول دانشگاه، فعالیت‏هاى شهرسازى را آغاز کرده‏ام و تا سال سوم هم نقاشى و گرافیک و معمارى داخلى را در کنار هم آموزش مى‏دیدم، در سال چهارم بود که گرایش معمارى را انتخاب کردم ولى همیشه در کنار فعالیت‏هایم در زمینه معمارى، نقاشى هم وجود داشته است و از هر دو لذت مى‏برم.
پس از فارغ‏التحصیلى، پروژه‏هاى معمارى زیادى را اجرا کرده‏ام که از جمله آنها مى‏توانم به پروژه‏هاى ساخت مراکز خرید مختلف و ساختمان‏هاى مسکونى، و چند شرکت هتل در تهران، شیراز و بندرعباس و ... اشاره کنم.

تا به حال در چه نمایشگاههایى شرکت کرده‏اید؟

در نمایشگاههاى مختلفى در کشور و خارج از کشور شرکت کرده‏ام. نمایشگاههاى خارج از کشورم در پاریس، لندن و کانادا برگزار شده‏اند، ولى از نمایشگاههاى داخلى مى‏توانم به: نمایشگاه گروهى نقاشى و کلاژ، و نمایشگاههاى کلاژ و رنگ روغن، آبرنگ و رنگ روغن، رنگ روغن و آبرنگ در گالرى «هفت شهر» و خط و طراحى و رنگ روغن در گالرى «آثار» به صورت انفرادى، اشاره کنم.

خانم پهلوان، لطفاً بفرمایید چه سبک و تکنیکى و موضوعاتى را در نقاشى دنبال مى‏کنید؟

سبک کار من بیشتر اکسپرسیون است و تکنیک کارم رنگ روغن، آبرنگ، طراحى و کلاژ است.
در مورد توضیح کارهایم مى‏توانم بگویم در انتخاب مضامین چهره زن عشایرى و طراحى‏ها، سعى در رعایت هماهنگى و توازن بین عناصر و شناخت تجسم شده است و رنگ‏ها مایه‏هاى انتخابى با ضربه‏هایى از پاساژهاى متناسب مورد نظر بوده است. در پرتره زن و نیم‏تنه زن‏هاى جوانى که کار کرده‏ام، هدف، بیان سطوح و کنتراست و هماهنگى متعادل پاساژهاى مورد نظر بوده است. استفاده از سیاه‏مشق‏هاى خط فارسى، بیانى انتزاعى از مفاهیمى است که نمونه آن گرایش طرح و نقش، به شیوه نگارگرى سنتى و بیان تجسمى انتزاعى پرنده مى‏باشد و در ضمن از ابیات حافظ و خیام هم استفاده شده است.

نقاشى را بیشتر دوست دارید یا معمارى را و آیا به هنر دیگرى هم علاقه دارید؟

رشته معمارى و نقاشى با هم مرتبط هستند و من همیشه در ضمن رشته گرایشى خود یعنى معمارى، نقاشى را ادامه داده‏ام و هر دو این هنرها را بسیار دوست دارم. در کارهاى نقاشى‏ام، بیشتر از کاردک نقاشى براى اثرگذارى استفاده مى‏کنم و این شاید ارتباط بیشتر این دو هنر را در من نشان دهد البته معمارى و نقاشى ارتباطهاى دیگرى هم با همدیگر دارند.
در مورد سایر رشته‏هاى هنرى که فعالیت کرده‏ام، مى‏توانم به کارهاى تزئینى زیبایى که از پوست ماهى خاویار درست کرده‏ام اشاره کنم. پوست خاویار را پس از دباغى با فلزاتى نظیر نقره تزئین کرده و وسایل زینتى مختلفى خلق کرده‏ام.

در نقاشى‏هاى شما، موضوعاتى چون مرغ، زن عشایر و سیاه‏مشق زیاد دیده مى‏شود، لطفاً دلیل استفاده از این موضوع‏ها را توضیح دهید.

سعى کرده‏ام در کارهایم تلفیقى از سنت و مدرنیته داشته باشم و هر دو را در کنار هم بیاورم. انتخاب این موضوعات دلایل مختلفى براى من داشت که اگر بخواهم به بعضى از آنها اشاره کنم مى‏توانم بگویم هر سنتى، اصیل است و به خوبى اصالت‏هاى ایرانى را نشان مى‏دهد. مرغ، سمبل زندگى و آزادى است. در سیاه‏مشق‏ها من به دنبال نقاشى خط بوده‏ام، و خوشنویسى تنها، مد نظرم نبوده است.

نظرتان راجع به «هنر مدرن» چیست؟

هنر مدرن، یک هنر خلاصه‏شده است. رنگ و قالب‏ها در این هنر بسیار سبک و راحت به کار مى‏روند و هنرمند مى‏تواند به راحتى احساسات و گفته‏هاى خود را بیان کند. این هنر فاصله‏اى بین هنر کلاسیک و پست مدرن است و سخن‏گفتن به زبان انسان‏ها در همان مقطع زمانى خاص است، درک این هنر براى مخاطبان عامه قابل قبول‏تر است. در سایر هنرها هم ما با پیشرفت روبه‏رو هستیم. مثلاً در شعر، ما تحول شعر کلاسیک به شعر نو را داشتیم. در آغاز با شعر نو مخالفت‏هایى شد و بسیارى علیه آن ایستادند ولى پس از مدتى قابل درک شد و توانست خوانندگان خاص خود را پیدا کند. ما در نقاشى مدرن نیز با همین مسئله روبه‏رو هستیم. هنر مدرن در حال حاضر بیشتر به دنبال تکنیک بوده است و حرف خاصى براى گفتن ندارد. در حالى که هنر مدرن براى بیان مسائلى است که از جایگاههاى دیگر قادر به گفتن آنها نیستیم.

هنر و هنرمند را از دید خودتان برایمان معنا کنید.

هنرمند کسى است که در مسیر انتخابى خود بتواند حرکت کند و مشکلات و کاستى‏ها او را نترساند. هنرمند باید بتواند در زمینه هنرش احساسات خود را بیان کند. هنر وسیله انتقال احساس‏ها و پیام‏هاست و بهترین روشى که هنرمند مى‏تواند حرف‏هایش را با دنیاى خارج بزند، هنر است.
من فکر مى‏کنم تمامى انسان‏ها به نوعى هنرمند هستند؛ حتى کسى که به خانه‏دارى مشغول است، یک هنرمند خانه‏دار است، چون در مسیر انتخابىِ خود گام برمى‏دارد.

آموزش در هنر چه تأثیر و اهمیتى دارد؟

من استادان خوبى چون آقاى «ژراژ» و آقاى «هوشنگ کاظمى» و ... داشته‏ام و الان موفقیت خود را تا اندازه زیادى مدیون آموزش خوب آنها هستم. مسلماً آموزش، تأثیر زیادى دارد و استاد مى‏تواند با انتقال تجربیات و مهارت، هنرجو را تعلیم دهد.
من به دلیل مشغله‏هاى زیادى که دارم، نمى‏توانم وقتى را براى آموزش و تدریس قرار دهم. ولى اگر بخواهم روزى آموزش بدهم، بچه‏ها را براى آموزش انتخاب مى‏کنم. چون بچه‏ها بدون هیچ قید و بندى خلاقیت و ابتکارات خود را پیاده و اجرا مى‏کنند.

تا به حال در مسابقه‏اى شرکت کرده‏اید؟

نه، من اهل رقابت نیستم و فکر مى‏کنم هر کسى جایگاهى براى خود دارد و هر کسى کار و هنرى مختص به خودش دارد و هر کسى حس مخصوص به خود دارد. با این نظریات رقابت را دوست ندارم.

به نظر شما، زنان در حال حاضر چه مشکلاتى دارند و براى حل آن چه باید کرد؟

زن‏ها همیشه به خاطر جنسیت، در رده دوم بوده‏اند و این تبعیضات از همان کودکى دیده مى‏شود. البته این مشکل مربوط به دوران‏هاى مختلف است و از گذشته همین طور بوده است و هنوز هم به عنوان یک معضل فرهنگى وجود دارد. معضلى که نه تنها در کشور ما بلکه در تمام جهان و حتى در کشورهاى متمدن دیده مى‏شود. زن باید براى رسیدن به حقوق واقعى خود تلاش کند و بتواند مهارت و توانایى‏هاى خود را نشان دهد و پا به پاى مرد، براى رسیدن به جایگاه اصلى خود تلاش کند.
با تشکر از شما، امیدواریم که شاهد موفقیت‏هاى دیگر شما باشیم.