هنر راهى براى شاد زیستن‏

فیروزه گرانفر - هنرمند گلساز

بهار در راه است با دنیایى از طراوت و تازگى، ولى عطر و بوى آن از نگارستان «عروس قلم» به مشام مى‏رسد. عطر و بویى که با دستان یک هنرمند گلساز و دنیایى از زیبایى به این نمایشگاه آمده است.
باخبر شدیم خانم «فیروزه گرانفر» یکى از همکاران مجله، که در ستون‏هاى هنرهاى دستى، گل‏هاى بلندر را آموزش مى‏دهد، نمایشگاهى از کارهاى هنرى مربوط به رشته‏هاى مختلف گلسازى، برپا کرده است.
محوطه نمایشگاه، یک خانه زیباى قدیمى است، با قاب‏هاى پر از گل‏هاى رنگارنگ. باغ گل خانم «گرانفر» آنقدر طبیعى و زیباست که گویى همه شاخه‏ها تازه از زمینِ خشک رسته‏اند.

به مناسبت برگزارى این نمایشگاه زیبا، کنار باغى از گل‏هاى رنگارنگ این هنرمند، با وى به گفتگو مى‏نشینیم و از او مى‏خواهیم تا بیشتر خودش را براى ما معرفى کند.

متولد 1346 در تهران هستم. اما در سال‏هاى پایانى دوره متوسطه به علت ازدواجم به قم آمدم و در این شهر تحصیلاتم را به پایان رساندم.
چند سال است که مشغول به گلسازى هستید و روى چه گل‏هایى کار مى‏کنید؟
حدود هشت سال پیش در تهران گلسازى را آموزش دیدم و تقریباً از همان زمان هم کارم را شروع کردم. گل بلندر، نقش برجسته، گل چینى و پرنده‏سازى، کارهایى هستند که به آنها مشغولم. ساختن گل‏ها را هم از همان زمان آموزش شروع کردم و کارم را به دیگران یاد دادم.

انگیزه اصلى شما از آموختن این هنر چه بوده و چقدر وقت شما صرف گلسازى مى‏شود؟

به دلیل بزرگ شدن فرزندانم، وقت آزادم در خانه زیاد بود، لذا تصمیم گرفتم براى تنوع و استفاده خوب از اوقاتم، هنرى را آموزش ببینم؛ پس به سراغ گلسازى آمدم، چون کار ظریف و زیبایى هم بود. حدوداً یک سال آموزش دیدم و بعد از آن کارم را شروع کردم.

از خانم «گرانفر» مى‏خواهیم ضمن توضیح در مورد کار گلسازى، کمى در مورد آثار به نمایش گذاشته شده در نمایشگاه توضیح بدهد.

کار گلسازى، کار ظریف و زیبایى است و احتیاج به حوصله و ظرافت خاص و دقیقى دارد. در این هنر باید نهایت سلیقه به کار برود تا کار تمیز و زیبایى ارائه شود. همچنین کار گلسازى در کنار ابتکار و خلاقیت هنرمند، زیبا و جاندار نشان داده مى‏شود. در این نمایشگاه سعى کرده‏ام کارهایم جدید و ابتکارى باشند. مثلاً هیچ کدام از گل‏هایى که ساخته‏ام با وسایل تزئینى خارجى همراه نیست. حتى یک برگِ کوچک هم کار تزئینات آماده خارجى نیست و همه طبق سلیقه و ابتکار خودم است. حتى تقلیدى در کار نیست، چون همیشه دوست دارم که کل کار مربوط به ساخته‏هاى خودم باشد.

خانم گرانفر، چند فرزند دارید و نظرشان نسبت به کار شما چیست؟

دو دختر دارم به نام‏هاى «فرناز» و «فرانه» که در این نمایشگاه کارهاى عروسک‏سازى‏شان را ارائه کرده‏اند. آنها مشوق من هستند. همچنین همسرم آقاى «حامد پیمان‏دار» نهایت همکارى و همدلى را با من داشته و در این زمینه او و دخترانم بسیار به من یارى رسانده‏اند. این هم خود، باعث تشویق من بوده است.

برپایى نمایشگاههاى شما از چه سالى آغاز شد و چقدر از وقت شما صرف ارائه کار به این نمایشگاهها شده است؟

نمایشگاههاى متعددى از همان سال اول کارم برپا کرده‏ام. نمایشگاه هتل استقلال تهران، نمایشگاه اشراق در قم، نگارخانه گلبرگ تهران، سه بار نمایشگاه در فرهنگسراى بانو در تهران داشتم که کالاى ساخت زنان را به معرض دید مى‏گذارد و وابسته به یونسکو است. سال گذشته هم در همین مجموعه فرهنگى «عروس قلم» یک نمایشگاه داشتم. یک نمایشگاه اختصاصى هم در هامبورگ داشتم و این آخرین نمایشگاهم است. البته برپایى نمایشگاه، مشکلات و مسئولیت‏هاى زیادى دارد و واقعاً وقت‏گیر است، اما چون این کار واقعاً مورد علاقه من بود و از انجام آن لذت مى‏برم، لذا مشکلات آن جلوه کمترى پیدا مى‏کند. همچنین همراهى همسرم در این امر، مشکلات مرا کمتر کرده است.
خانم «گرانفر» ضمن تشکر از مسئولین نمایشگاههایى که با برپایى مجموعه کارهاى وى، به نوعى مشوق هنرمندان دیگر هم بوده‏اند، اضافه کرد:
هر نمایشگاهى که برپا مى‏شد در پایان کار نمایشگاه، از طرف مسئولین آنجا تقدیرنامه دریافت مى‏کردم، اما در این میان گله‏اى هم از صدا و سیماى قم دارم که در این امر هیچ علاقه‏اى از خود نشان نداده و براى آشنایى قشرهاى مختلف با این هنر همکارى نداشته‏اند. اگر چه بارها از طرف ما براى بازدید نمایشگاه دعوت شده‏اند اما براى منعکس کردن این خبر هیچ تلاشى نکردند.

خانم «گرانفر»، در موقعى که در سن نوجوانى بودید به این هنر فکر مى‏کردید، یا علاقه‏مند به هنر دیگرى بوده‏اید؟

وقتى که نوجوان بودم به کار نقاشى و هنرهایى مثل شماره‏دوزى، بافتنى و خیاطى علاقه‏مند بودم. حتى گاهى با گِل کار مى‏کردم و خیلى از این کار لذت مى‏بردم. البته در میان این هنرها به بافتنى و خیاطى کاملاً مسلط بودم و اکثر اوقات به آنها مى‏پرداختم اما در آن زمان کار گلسازى هنوز نبود و یا اگر هم بود، در جامعه خیلى مطرح نشده بود، بعد هم که ازدواج کردم و در کنار درسم و تربیت فرزندانم، به این کارها هم پرداختم.

آیا در حال حاضر به کار دیگرى غیر از گلسازى علاقه دارید؟

الان اکثر وقتم به آموزش گلسازى مى‏گذرد. با کارآموزهایى که زیر نظر من گلسازى را آموزش مى‏بینند مشغولِ ارائه کارهاى جدید و ابتکارى هستیم که البته در این نمایشگاه هم حاصل زحمت بعضى از هنرجوهایم را هم گذاشته‏ام؛ خانم‏هایى که از خود دقت و علاقه خاصى نشان داده‏اند و در کنار من مشغول به این کار هستند. مثل خانم‏ها «صالح‏نیا»، «شعبانى»، «کیانى»، «فراشى» و ... که در همین جا از آنها تشکر مى‏کنم. غیر از کار گلسازى به کار پرنده‏سازى هم مشغولم. البته شاید این کار براى مردم کشورمان زیاد جالب نباشد اما در خارج از کشور علاقه‏مندان زیادى دارد.

آیا شما در کار گلسازى از تکنیک خاصى بهره مى‏گیرید و یا از مواد خاصى استفاده مى‏کنید؟

در این کار از تکنیک خاصى استفاده نمى‏شود. مثلاً اینکه این مدل از گل را روى چه چیزى مونتاژ کنیم، به سلیقه شخصى برمى‏گردد. کارها هر چه تنوع داشته باشد زیباتر و جذاب‏تر خواهد بود. کارهاى من روى فرفوژه، سبد حصیرى، تابلوهاى رنگ و روغن و آبرنگ، کار روى مس، حلقه‏هاى چوبى، آینه و پایه‏هاى فلزى است و هر چه که به نظرم زیباتر بیاید.

در مورد کارهایتان آیا از سلیقه‏هاى همسرتان یا فرزندان‏تان استفاده مى‏کنید؟

وقتى که در مورد انجام کارى تصمیم مى‏گیرم، کارم را بدون کشیدن طرح اصلى شروع مى‏کنم. وقتى قرار باشد کارهایم روى پایه‏هاى فلزى باشد از همسرم مى‏خواهم که پایه را طبق نظرم و طرح اولیه‏اى که در ذهنم ریخته‏ام جوشکارى کند. تقریباً همه پایه‏ها را همسرم آماده مى‏کند. بعد از پایان کار از خانواده‏ام نظرخواهى مى‏کنم تا در این مورد، نظر و پیشنهادشان را بدهند. در مورد کارهاى نقاشى روى بوم هم باید بگویم نقاشى‏هاى آبرنگ را دخترم مى‏کشد، و خودم هم تابلوهاى رنگ و روغن را مى‏کشم.
خانم «گرانفر» به عنوان حرف آخر به همه جوان‏ها و بانوان کشور توصیه کرد که با فراگیرى هنر از جنبه اقتصادى و روحى، قدمى رو به پیشرفت و موفقیت بردارند و روح و روان خود را با آموزش آن ارضا کنند؛ که این روش، بهترین راه براى سالم زیستن و شاد بودن است.
در ادامه به سراغ دختر بزرگ خانم «گرانفر» مى‏رویم تا دقایقى هم با این هنرمند که آثارش براى اولین بار در این نمایشگاه عرضه شده است، به گفتگو بنشینیم.
«فرناز پیمان‏دار» بیست سال دارد و در حال حاضر دانشجوى رشته ریاضى کاربردى در دانشگاه دلیجان است.

فرنازجان، کار عروسک‏سازى را از چه زمانى یاد گرفتى و با توجه به اینکه تفاوت زیادى بین رشته تحصیلى‏ات و هنر عروسک‏سازى است، انگیزه‏ات از آموختن این هنر چه بود؟

سال پیش بود که عروسک‏سازى را در تهران آموزش دیدم و بعد از سه الى چهار ماه کارم را شروع کردم. علت اصلى اینکه سراغ هنر عروسک‏سازى رفتم این بود که کلاً عروسک را خیلى دوست دارم و فکر مى‏کنم یاد گرفتن این هنر به تخلیه روانى و تجدید روحیه‏ام کمک مى‏کند.

با توجه به این مطلب که هنر به تجدید روحیه کمک مى‏کند، وقتى ساختن یک عروسک را به پایان مى‏برى چه احساسى دارى؟

وقتى که ساختن یک عروسک تمام مى‏شود، احساس جالب و زیبایى دارم. در مرحله اول احساس خستگى‏ام از بین مى‏رود و در مرحله بعد، احساس مالکیت و علاقه به چیزى که ساخته‏ام، پیدا مى‏کنم. فکر مى‏کنم که هنر بر خلاف زحمت زیادى که دارد کمک مى‏کند تا گره‏ها و مشکلات، رنگ خود را از دست بدهند و هنرمند به یک آرامش روانى برسد.

توصیه‏ات براى هم‏سن و سالانت چیست؟

به نظر من هر کسى مى‏تواند در کنار کار اصلى و حتى درس‏خواندنش براى تخلیه روحى و روانى‏اش به آموختن یک هنر بپردازد و این به تقویت روحیه انعطاف‏پذیر کمک مى‏کند و باعث مى‏شود تا فرد احساس خوشایندى داشته باشد.
از خانم «فیروزه گرانفر» و دختر هنرمندشان «فرناز پیمان‏دار»، به خاطر وقتى که در اختیار ما و خوانندگان قرار دادند تشکر مى‏کنیم و امیدواریم که در وادى هنر، از پیشتازان و افتخارآفرینان این مرز و بوم باشند.