هنر راهى براى شاد زیستن
فیروزه گرانفر - هنرمند گلساز
بهار در راه است با دنیایى از طراوت و تازگى، ولى عطر و بوى آن از نگارستان «عروس قلم» به مشام مىرسد. عطر و بویى که با دستان یک هنرمند گلساز و دنیایى از زیبایى به این نمایشگاه آمده است.
باخبر شدیم خانم «فیروزه گرانفر» یکى از همکاران مجله، که در ستونهاى هنرهاى دستى، گلهاى بلندر را آموزش مىدهد، نمایشگاهى از کارهاى هنرى مربوط به رشتههاى مختلف گلسازى، برپا کرده است.
محوطه نمایشگاه، یک خانه زیباى قدیمى است، با قابهاى پر از گلهاى رنگارنگ. باغ گل خانم «گرانفر» آنقدر طبیعى و زیباست که گویى همه شاخهها تازه از زمینِ خشک رستهاند.به مناسبت برگزارى این نمایشگاه زیبا، کنار باغى از گلهاى رنگارنگ این هنرمند، با وى به گفتگو مىنشینیم و از او مىخواهیم تا بیشتر خودش را براى ما معرفى کند.
متولد 1346 در تهران هستم. اما در سالهاى پایانى دوره متوسطه به علت ازدواجم به قم آمدم و در این شهر تحصیلاتم را به پایان رساندم.
چند سال است که مشغول به گلسازى هستید و روى چه گلهایى کار مىکنید؟
حدود هشت سال پیش در تهران گلسازى را آموزش دیدم و تقریباً از همان زمان هم کارم را شروع کردم. گل بلندر، نقش برجسته، گل چینى و پرندهسازى، کارهایى هستند که به آنها مشغولم. ساختن گلها را هم از همان زمان آموزش شروع کردم و کارم را به دیگران یاد دادم.انگیزه اصلى شما از آموختن این هنر چه بوده و چقدر وقت شما صرف گلسازى مىشود؟
به دلیل بزرگ شدن فرزندانم، وقت آزادم در خانه زیاد بود، لذا تصمیم گرفتم براى تنوع و استفاده خوب از اوقاتم، هنرى را آموزش ببینم؛ پس به سراغ گلسازى آمدم، چون کار ظریف و زیبایى هم بود. حدوداً یک سال آموزش دیدم و بعد از آن کارم را شروع کردم.
از خانم «گرانفر» مىخواهیم ضمن توضیح در مورد کار گلسازى، کمى در مورد آثار به نمایش گذاشته شده در نمایشگاه توضیح بدهد.
کار گلسازى، کار ظریف و زیبایى است و احتیاج به حوصله و ظرافت خاص و دقیقى دارد. در این هنر باید نهایت سلیقه به کار برود تا کار تمیز و زیبایى ارائه شود. همچنین کار گلسازى در کنار ابتکار و خلاقیت هنرمند، زیبا و جاندار نشان داده مىشود. در این نمایشگاه سعى کردهام کارهایم جدید و ابتکارى باشند. مثلاً هیچ کدام از گلهایى که ساختهام با وسایل تزئینى خارجى همراه نیست. حتى یک برگِ کوچک هم کار تزئینات آماده خارجى نیست و همه طبق سلیقه و ابتکار خودم است. حتى تقلیدى در کار نیست، چون همیشه دوست دارم که کل کار مربوط به ساختههاى خودم باشد.
خانم گرانفر، چند فرزند دارید و نظرشان نسبت به کار شما چیست؟
دو دختر دارم به نامهاى «فرناز» و «فرانه» که در این نمایشگاه کارهاى عروسکسازىشان را ارائه کردهاند. آنها مشوق من هستند. همچنین همسرم آقاى «حامد پیماندار» نهایت همکارى و همدلى را با من داشته و در این زمینه او و دخترانم بسیار به من یارى رساندهاند. این هم خود، باعث تشویق من بوده است.
برپایى نمایشگاههاى شما از چه سالى آغاز شد و چقدر از وقت شما صرف ارائه کار به این نمایشگاهها شده است؟
نمایشگاههاى متعددى از همان سال اول کارم برپا کردهام. نمایشگاه هتل استقلال تهران، نمایشگاه اشراق در قم، نگارخانه گلبرگ تهران، سه بار نمایشگاه در فرهنگسراى بانو در تهران داشتم که کالاى ساخت زنان را به معرض دید مىگذارد و وابسته به یونسکو است. سال گذشته هم در همین مجموعه فرهنگى «عروس قلم» یک نمایشگاه داشتم. یک نمایشگاه اختصاصى هم در هامبورگ داشتم و این آخرین نمایشگاهم است. البته برپایى نمایشگاه، مشکلات و مسئولیتهاى زیادى دارد و واقعاً وقتگیر است، اما چون این کار واقعاً مورد علاقه من بود و از انجام آن لذت مىبرم، لذا مشکلات آن جلوه کمترى پیدا مىکند. همچنین همراهى همسرم در این امر، مشکلات مرا کمتر کرده است.
خانم «گرانفر» ضمن تشکر از مسئولین نمایشگاههایى که با برپایى مجموعه کارهاى وى، به نوعى مشوق هنرمندان دیگر هم بودهاند، اضافه کرد:
هر نمایشگاهى که برپا مىشد در پایان کار نمایشگاه، از طرف مسئولین آنجا تقدیرنامه دریافت مىکردم، اما در این میان گلهاى هم از صدا و سیماى قم دارم که در این امر هیچ علاقهاى از خود نشان نداده و براى آشنایى قشرهاى مختلف با این هنر همکارى نداشتهاند. اگر چه بارها از طرف ما براى بازدید نمایشگاه دعوت شدهاند اما براى منعکس کردن این خبر هیچ تلاشى نکردند.خانم «گرانفر»، در موقعى که در سن نوجوانى بودید به این هنر فکر مىکردید، یا علاقهمند به هنر دیگرى بودهاید؟
وقتى که نوجوان بودم به کار نقاشى و هنرهایى مثل شمارهدوزى، بافتنى و خیاطى علاقهمند بودم. حتى گاهى با گِل کار مىکردم و خیلى از این کار لذت مىبردم. البته در میان این هنرها به بافتنى و خیاطى کاملاً مسلط بودم و اکثر اوقات به آنها مىپرداختم اما در آن زمان کار گلسازى هنوز نبود و یا اگر هم بود، در جامعه خیلى مطرح نشده بود، بعد هم که ازدواج کردم و در کنار درسم و تربیت فرزندانم، به این کارها هم پرداختم.
آیا در حال حاضر به کار دیگرى غیر از گلسازى علاقه دارید؟
الان اکثر وقتم به آموزش گلسازى مىگذرد. با کارآموزهایى که زیر نظر من گلسازى را آموزش مىبینند مشغولِ ارائه کارهاى جدید و ابتکارى هستیم که البته در این نمایشگاه هم حاصل زحمت بعضى از هنرجوهایم را هم گذاشتهام؛ خانمهایى که از خود دقت و علاقه خاصى نشان دادهاند و در کنار من مشغول به این کار هستند. مثل خانمها «صالحنیا»، «شعبانى»، «کیانى»، «فراشى» و ... که در همین جا از آنها تشکر مىکنم. غیر از کار گلسازى به کار پرندهسازى هم مشغولم. البته شاید این کار براى مردم کشورمان زیاد جالب نباشد اما در خارج از کشور علاقهمندان زیادى دارد.
آیا شما در کار گلسازى از تکنیک خاصى بهره مىگیرید و یا از مواد خاصى استفاده مىکنید؟
در این کار از تکنیک خاصى استفاده نمىشود. مثلاً اینکه این مدل از گل را روى چه چیزى مونتاژ کنیم، به سلیقه شخصى برمىگردد. کارها هر چه تنوع داشته باشد زیباتر و جذابتر خواهد بود. کارهاى من روى فرفوژه، سبد حصیرى، تابلوهاى رنگ و روغن و آبرنگ، کار روى مس، حلقههاى چوبى، آینه و پایههاى فلزى است و هر چه که به نظرم زیباتر بیاید.
در مورد کارهایتان آیا از سلیقههاى همسرتان یا فرزندانتان استفاده مىکنید؟
وقتى که در مورد انجام کارى تصمیم مىگیرم، کارم را بدون کشیدن طرح اصلى شروع مىکنم. وقتى قرار باشد کارهایم روى پایههاى فلزى باشد از همسرم مىخواهم که پایه را طبق نظرم و طرح اولیهاى که در ذهنم ریختهام جوشکارى کند. تقریباً همه پایهها را همسرم آماده مىکند. بعد از پایان کار از خانوادهام نظرخواهى مىکنم تا در این مورد، نظر و پیشنهادشان را بدهند. در مورد کارهاى نقاشى روى بوم هم باید بگویم نقاشىهاى آبرنگ را دخترم مىکشد، و خودم هم تابلوهاى رنگ و روغن را مىکشم.
خانم «گرانفر» به عنوان حرف آخر به همه جوانها و بانوان کشور توصیه کرد که با فراگیرى هنر از جنبه اقتصادى و روحى، قدمى رو به پیشرفت و موفقیت بردارند و روح و روان خود را با آموزش آن ارضا کنند؛ که این روش، بهترین راه براى سالم زیستن و شاد بودن است.
در ادامه به سراغ دختر بزرگ خانم «گرانفر» مىرویم تا دقایقى هم با این هنرمند که آثارش براى اولین بار در این نمایشگاه عرضه شده است، به گفتگو بنشینیم.
«فرناز پیماندار» بیست سال دارد و در حال حاضر دانشجوى رشته ریاضى کاربردى در دانشگاه دلیجان است.فرنازجان، کار عروسکسازى را از چه زمانى یاد گرفتى و با توجه به اینکه تفاوت زیادى بین رشته تحصیلىات و هنر عروسکسازى است، انگیزهات از آموختن این هنر چه بود؟
سال پیش بود که عروسکسازى را در تهران آموزش دیدم و بعد از سه الى چهار ماه کارم را شروع کردم. علت اصلى اینکه سراغ هنر عروسکسازى رفتم این بود که کلاً عروسک را خیلى دوست دارم و فکر مىکنم یاد گرفتن این هنر به تخلیه روانى و تجدید روحیهام کمک مىکند.
با توجه به این مطلب که هنر به تجدید روحیه کمک مىکند، وقتى ساختن یک عروسک را به پایان مىبرى چه احساسى دارى؟
وقتى که ساختن یک عروسک تمام مىشود، احساس جالب و زیبایى دارم. در مرحله اول احساس خستگىام از بین مىرود و در مرحله بعد، احساس مالکیت و علاقه به چیزى که ساختهام، پیدا مىکنم. فکر مىکنم که هنر بر خلاف زحمت زیادى که دارد کمک مىکند تا گرهها و مشکلات، رنگ خود را از دست بدهند و هنرمند به یک آرامش روانى برسد.
توصیهات براى همسن و سالانت چیست؟
به نظر من هر کسى مىتواند در کنار کار اصلى و حتى درسخواندنش براى تخلیه روحى و روانىاش به آموختن یک هنر بپردازد و این به تقویت روحیه انعطافپذیر کمک مىکند و باعث مىشود تا فرد احساس خوشایندى داشته باشد.
از خانم «فیروزه گرانفر» و دختر هنرمندشان «فرناز پیماندار»، به خاطر وقتى که در اختیار ما و خوانندگان قرار دادند تشکر مىکنیم و امیدواریم که در وادى هنر، از پیشتازان و افتخارآفرینان این مرز و بوم باشند.
)