گزیده استفتاها از محضر امام خمینى (14)
احکام مهریّه (1)س: مسئلهاى که اکثر جوانان در موقع ازدواج با آن روبهرو هستند، گرفتن مهریه زیاد از طرف والدین دختر مىباشد. با توجه به اینکه کراراً از وعّاظ و سخنرانان مذهبى شنیدهایم که گفتهاند «گرفتن مهریه زیاد بر خلاف اصول اسلامى است»، نظر حضرتعالى در مورد زیاد بودن مهریه چیست؟
ج: در اسلام حدى براى مهریه به نحو لزوم معین نشده، ولى مستحب مىباشد که مخارج ازدواج و همچنین مهریه را کم کنند و نیز مستحب است مقدار مهریه از مهرالسنّة که پانصد درهم است زیادتر نباشد.
س: آیا مرد مىتواند به قولى که به همسرش داده (علىرغم توانایى بر انجام آن) عمل نکند؟ البته با استناد به این مسئله که «اگر مرد در عقد نکاح قصد داشته باشد مهریه را ندهد عقد صحیح است.»
ج: از صفات مؤمن، وفا به وعده است و در هر صورت شوهر نمىتواند از اصل پرداخت مهریه امتناع ورزد.
س: اگر به زور و تزویر و ضرب و شتم طلاق زنى را از شوهرش بگیرند آیا این طلاق صحیح است؟
ج: طلاقى که با وکالت از طرف شوهر یا با اذن حاکم شرع نباشد باطل است.
س: طبق فتواى حضرتعالى زن در ابتداى امر حق دارد تمکین نکند تا مهر خود را بگیرد. آیا بعد از تمکین هم زن این حق را دارد که تمکین نکند تا مهر خود را بگیرد یا خیر؟
ج: بعد از تمکین، حق امتناع ندارد.
س: در مهرنامه زنى نوشته شده است که زوج مبلغ هفتاد تومان پول بابت ملک و خانه به عنوان مهریه به زوجه خود بدهکار است. اکنون - بعد از گذشتن سالهاى متمادى - آیا همان هفتاد تومان را بدهکار است یا ملک و خانه را؟
ج: با فرض اینکه پولِ خانه و ملک، مهریه شده همان پول را حق دارد، ولى اگر ملک و خانه مهر شده و به مبلغ مذکور تقویم نمودهاند باید ملک و خانه داده شود.
س: پدر اینجانب موقعى که براى من مجلس عقد برگزار کرده، مقدارى اراضى و مجارى و خانه به عنوان صداقیه همسرم قرار داده است و عیال اینجانب در ازاى ارقام مذکور، اقرارى داده و راضى به ازدواج شده است. اکنون پدرم ندامت حاصل نموده و اظهار مىدارد که زوجه شما فقط پول مىخواهد. استدعا دارم مقرر فرمایید چنانچه شرعاً زوجه اینجانب حق پول دارد قبول کنیم و اگر شرعاً در مجارى و اراضى و خانه حق دارد بفرمایید تا جواب مثبت به نامبرده داده شود.
ج: آنچه عقد بر آن واقع شده همان صداق و ملک زن است.
س: از آنجا که در مورد مهریه سفارش شده که بهتر است از مقدار مهر السُنّة تجاوز نکند، از امام عزیز تقاضا مىشود میزان آن را به پول امروزه مشخص نمایند.
ج: مقدار مهرالسُنّة، 5/262 مثقال نقره مسکوک است و قیمت آن را از بازار تحقیق کنید.
س: مهرالسنة در زمان ما چقدر است و آیا در یک عقد ازدواج مىشود هم مهرالسنة را به حساب آورد و هم مبلغ دیگر و چیز دیگرى را به آن ضمیمه نمود؟
ج: مقدار مهرالسنّة، 5/262 مثقال نقره مسکوک است و تقویم آن موکول به عرف بازار است و ضمیمه آن با چیز دیگر مانع ندارد.
س: مهریه زنى از قرار ذیل است:
1- یک جلد کلاماللَّه مجید 2- آیینه و شمعدان 3- پنجاه مثقال طلا و پانصد عدد سکه طلا (یک پهلوى) که حسبالاقرار کلاماللَّه و آیینه و شمعدان و مقدار پنجاه مثقال طلا وصول شده، فقط مقدار پانصد عدد سکه طلا (یک پهلوى) بر ذمه زوج است که به ارزش یک میلیون و دویست و پنجاه هزار ریال تعیین گردیده و قرار شده عندالمطالبه تسلیم کند. حالا آیا زوج باید قیمت تعیین شده را بدهد یا خودِ سکهها را؟ با توجه به اینکه قیمت فعلى طلا بیش از اینهاست.
ج: در فرض مرقوم سکههاى یاد شده بر عهده زوج است و در صورت تعذّر تسلیم عینِ سکهها، میزان «قیمت روز پرداخت بدهى» است مگر آنکه زوجه راضى به قیمت کمتر شود.س: چند سال قبل ازدواج نمودم. زمان عقد معادل مهریه همسرم را به تعدادى سکه طلا تبدیل نموده و چون توان پرداخت آن را داشتم قبول کردم و بر ذمه خود گرفتم. اکنون پس از پنج سال قیمت سکه حدود چهارده برابر شده و تهیه آن در حال و آینده نیز برایم غیر ممکن و محال است؛ لذا بفرمایید ذمه من به چه چیز مشغول است؟
ج: اگر تعدادى سکه در قرارداد مهریه در ضمن عقد ذکر شده همان را بدهکار هستید، هر چند قیمت آن اضافه شده باشد.
)