تانزانیا؛ دخترانى شاد، مادرانى امیدوار
نفیسه محمدى
امتوا سلیمان - تانزانیا
«تانزانیا» با 945087 کیلومتر مربع وسعت در نیمکره جنوبى - شرقى در شرق قاره آفریقا و در کنار اقیانوس هند واقع شده است.
قسمت بزرگى از آن را فلاتها و کوهستانها پوشانده است که تا حدودى آتشفشانى مىباشند و جلگههاى آن عمدتاً در کنارهها واقع شدهاند.
آب و هواى آن در نواحى مرتفع، معتدل و در سایر نواحى، گرم و بر روى هم مرطوب و پر باران است. بلندترین نقطه این کشور، قله معروف «کلیمانجارو» است. «تانزانیا» داراى جزیرههاى وسیعى است و از مهمترین این جزیرهها «زنگبار» و «پمپا» است. پایتخت این کشور «دارالسلام» و حدود 3% جمعیت کشور را در خود جاى داده است. نژاد اکثر این کشور، سیاهپوست و داراى 35% مسلمان، 35% مسیحى و 30% ادیان دیگر هستند.
کشفیات باستانشناسى روشن ساخته است که بشر از یک میلیون سال پیش به این طرف، در «تانزانیا» مىزیسته که شواهد بعدى در مورد دورانهاى جدیدتر، متأسفانه زیاد روشن نیست.
تاریخ «تانزانیا» شاهد جنگها و کشمکشهاى پىدرپى بوده تا اینکه بعد از سالها استقلال خود را بازیافته است.
براى آشنایى بیشتر با آداب و رسوم و فرهنگ و طریقه زندگى زنان و دختران «تانزانیا» با خانم «امِتوا سلیمان» که در حال حاضر مشغول تحصیل در ایران است به گفتگو مىنشینیم تا بتوانیم آگاهى بیشترى نسبت به این کشور پیدا کنیم.
«امِتوا» بعد از مهاجرت به ایران به جمع شیعیان مىپیوندد و در حال حاضر علاوه بر تحصیل، مشغول حفظ قرآن مىباشد. او با رویى باز و چهرهاى که لبخند از آن دور نمىشود، صحبتش را آغاز مىکند:
در سال 1979م در جزیره «زنگبار» از جزایر «تانزانیا» به دنیا آمدم. خانواده ما اصالتاً اهل «تانزانیا» و مسلمان هم بودند، البته خانوادهام سنّى هستند. حدود چهار سال پیش در امتحانى براى ادامه تحصیل در ایران شرکت کردم و قبول شدم و به ایران آمدم تا تحصیلاتم را ادامه دهم. در حال حاضر با دو نفر از دوستانم مشغول تحصیل در یکى از مراکز تربیتى در قم هستیم.خانم سلیمان، ضمن بیان روند تحصیل در «تانزانیا» در مورد تحصیل خودتان هم توضیح دهید.
در «تانزانیا» کودکان از شش سالگى تحصیلاتشان را آغاز مىکنند. از سال اول تا هشتم دوره ابتدایى، از نهم تا دهم دوره دوم و از یازدهم تا سال دوازدهم که دیپلم مىگیرند. بعد از تحصیل در این مقاطع و گرفتن مدرک دیپلم با امتحان ورودى به دانشگاه راه پیدا مىکنند، من هم بعد از گذراندن این مراحل و گرفتن دیپلم، چون علاقه زیادى به تحصیل در ایران داشتم، امتحان ورودى دادم و قبول شدم. سپس به ایران سفر کردم و در حال حاضر مشغول به تحصیلم.
آیا تحصیلات بانوان و دختران در تانزانیا با مشکل خاصى روبهرو است؟ مهمترین رشته مورد علاقه آنها براى تحصیل چیست؟
از تحصیلات بانوان در «تانزانیا» استقبال قابل توجهى به عمل نمىآید و اکثر بانوان در آنجا پس از گرفتن دیپلم، مشغول به خانهدارى مىشوند؛ اما در مورد عده دیگرى که مشغول تحصیل هستند، مشکلى وجود ندارد. گرچه عدم استقبال از ادامه تحصیل باعث نشده که زنان در عرصههاى اجتماعى حضور نداشته باشند، چنانچه در آنجا پزشک، مهندس و یا حقوقدان زن داریم، همچنین در مشاغل دیگر هم فعالیتهاى گوناگونى انجام مىدهند؛ مثلاً مادر خودم در «تانزانیا» مشغول به تجارت است و افراد دیگر با جدیت به کارهاى دستى و غیره مشغول هستند. رشتههاى مورد علاقه بانوان در «تانزانیا» هم به نظر من «ریاضیات» و «علوم پزشکى» است.
مهمترین دانشگاههاى «تانزانیا» چه نام دارند و از لحاظ علمى چه جایگاهى دارند؟
مهمترین دانشگاههاى آنجا «نبى کالج»، «بیتراس»، «آروشه» و «اسلامى کالج» است و از لحاظ علمى با سایر کشورهاى پیشرفته برابرى مىکند، چون چند سالى است که تحصیل در «تانزانیا» مورد اهمیت زیادى قرار گرفته است و مردم هم علاقه نشان مىدهند.
سن ازدواج در کشور شما چه سنى است و رسم و رسوم ازدواج در تانزانیا چگونه است؟
از سن شانزده سالگى به بعد براى دختران اگر مورد خوبى پیدا شود، ازدواج مىکنند. البته هیچ اجبارى در مورد سن ازدواج وجود ندارد و گاهى اوقات دختران در سن سى سالگى هم ازدواج مىکنند. رسوم ازدواج هم این گونه است که اول خانواده داماد براى دیدن عروس مورد نظرشان به منزل دختر مىروند و با خانواده آنها آشنا مىشوند. اگر دو خانواده به توافق رسیدند، یک روز قرار مىگذارند که مقدمات ازدواج را فراهم کنند. شب عروسى، حنا مىگذارند و فردا صبح لباس مخصوص مىپوشند. ظهر همان روز عقد انجام مىشود و همان شب هم، شب عروسى است و عروس و داماد زندگى خود را آغاز مىکنند. در عروسى هم مولودى مىخوانند و حنا مىگذارند. در مورد تهیه وسایل زندگى مرد وظیفه دارد تهیه کند و خرج مراسم هم بر عهده اوست؛ البته در حال حاضر اگر دختر هم بتواند در تهیه وسایل زندگى کمک کند، این کار را انجام مىدهد.
لباس رسمى زنان «تانزانیا» چه جور است؟
لباس رسمى دو تکه است. یک تکه به عنوان بلوز و تکه دیگر به عنوان دامن استفاده مىشود که دور تا دور آن گلدوزى شده و به «کانگا» معروف است. البته لباسى که زنان موقع بیرون رفتن مىپوشند، مانتو و شال است که بیشتر مسلمانان آن را استفاده مىکنند و چون حجاب، اجبارى نیست، استفاده از این لباس هم معمول نیست، جز در مواقع اعیاد رسمى و جشنهاى ملى یا مذهبى.
آیا تسهیلاتى هم براى جوانانى که ازدواج مىکنند وجود دارد؟
بعضى از مکانهاى دولتى وام مىدهند، اما خیلى نیست؛ همچنین اگر جوانان در بعضى از شرکتها مشغول کار شوند شاید شرکت به آنها کمک کند در غیر این صورت تسهیلاتى در کار نیست.
تعطیلات رسمى و اعیاد مذهبى چه روزهایى است و مردم در این روزها چه کارى انجام مىدهند؟
در تانزانیا در روز عید قربان و عید فطر جشنهایى برپا مىشود. مردم براى دیدار به منزل همدیگر مىروند و شب قبل از عید هم حنا مىگذارند. در روز عید سفره مىاندازند، شیرینى مىپزند، کیک درست مىکنند. شیرینى سنتى هم داریم به نام «ویلیه» که انواع مختلف دارد. عید فطر در جزیره «زنگبار» چهار روز تعطیل است ولى در پایتخت فقط یک روز تعطیل است. رسم است که در روز عید دو بار لباس نو مىپوشند. روز اول سال میلادى را هم جشن مىگیرند و به شادى مىپردازند. همچنین در تانزانیا «نوروز» هم وجود دارد و مثل ایران جشن مىگیرند. اما به گستردگى ایران نیست. آتشبازى هم یکى از رسوم جشن نوروزى است. روز انقلاب «تانزانیا» هم یعنى دوازدهم ماه ژانویه راهپیمایى مىکنند.
از لحاظ سیاسى - اجتماعى تانزانیا را چگونه ارزیابى مىکنید؟
کشور تانزانیا از لحاظ اجتماعى و سیاسى یک کشور آزاد است که در آن زنان از اهمیت خاصى برخوردارند. مثلاً حق رأى دارند، مىتوانند نماینده مجلس شوند و کارهاى دیگرى را که به نظر مشکل است بر عهده بگیرند. همچنین آزادى براى مذاهب دیگر تانزانیا در نظر گرفته شده است. مثلاً هر یکشنبه یکى از روحانیون مسیحى چند دقیقه صحبت مىکند و چند خط از کتابشان را مىخواند و در رادیو پخش مىشود. رادیو اذان هم پخش مىکند و براى اعیاد مسلمانان احترام خاصى قائل است. مسجدى هم براى شیعیان وجود دارد که مسلمانان شیعه در آنجا به راز و نیاز و عبادت مىپردازند.
خانم سلیمان، آب و هواى تانزانیا چگونه است و نسبت به هواى ایرانى چه فرقىهایى دارد؟
در تانزانیا دو فصل وجود دارد که یکى معتدل است و دیگرى گرم است. گرچه هواى تانزانیا در کل گرم و خشک است، اما ریزش باران هم بد نیست. در ایران فصلها قشنگترند و خیلى زیبا هستند، مخصوصاً شمال ایران که سرسبز و پر از جنگل است و هواى خوبى دارد که در تانزانیا چنین مکانهایى نیست. همچنین بعضى از شهرهاى ایران که خیلى زیبا هستند و آب و هواى خوبى دارند مثل «اصفهان»، «کرج» و «اراک» که ما از دیدن آنها بسیار لذت بردیم.
حق و حقوق بانوان در تانزانیا چگونه است و آیا رضایت بانوان را جلب مىکند؟
حدوداً چند سالى است که حقوق زن و مرد در تانزانیا برابر شده است و زنان هم توانستهاند در اکثر موارد آزادى کسب کنند، اما گاهى اوقات هم مشکلات حقوقى و مسائلى که در آن حقوق زنان رعایت نمىشود پیش مىآید؛ مثلاً در اختلافهاى خانوادگى گاهى اوقات حق زنان از بین مىرود.
مشکلات خانوادگى زنان در تانزانیا بیشتر به چه علتهایى است؟
در اکثر موارد چون زنان آگاهى نسبت به زندگى زناشویى و مشکلات آن ندارند، لذا دچار مشکل مىشوند؛ کسى که نمىداند براى چه ازدواج مىکند و هدفى ندارد، چگونه مىتواند زندگىاش را به طور مناسبى اداره کند. کسانى که توقعات نابجایى دارند و در زندگىشان دنبال پول و خانه بزرگ هستند وقتى به چیزهایى که خواستهاند نمىرسند جدا مىشوند، البته مشکل دیگرى هم که وجود دارد این است که مردها همسر دوم مىگیرند و باعث از هم پاشیدن زندگىشان مىشوند.
شهرهاى مهم تانزانیا کدامند و معمارى و ساخت خانهها چقدر با ایران فرق دارد؟
«دارالسلام»، «دودوما»، «تانگا» و «موانزا» که از پر جمعیتترین شهرهاى کشورم هستند و البته هر کدام از این شهرها آداب و رسوم جداگانهاى دارند و طبقات مختلفى از مردم در آنها زندگى مىکنند. ساخت خانهها در تانزانیا فرق زیادى با خانههاى ایران دارد و در آنجا خانهها بسیار بزرگ است و اکثراً به صورت ویلایى ساخته مىشوند، اما در ایران معمارى اسلامى جالبى دارد که در کشورم، این معمارى دیده نمىشود و بیشتر، از معمارى اروپایى الگو مىگیرد.
زبان رایج و خط مرسوم در تانزانیا چیست و آیا زبانهاى محلى هم وجود دارد؟
مردم تانزانیا به دو زبان مهم «ساحلى» و «انگلیسى» صحبت مىکنند و خط مرسوم در آنجا خط انگلیسى است که در همه کشور همین مرسوم است. اما محلهها و شهرهاى کوچک و بزرگ لهجه مخصوص به خودشان را دارند؛ البته تأثیرپذیرى زبان و خط از بقیه کشورها هم هست مثل انتخاب اسم براى فرزندان، که تا چند سال قبل، اسامى محلى مثل «ثُیبه»، «سوراى» و «بنجامین» انتخاب مىشد، اما حالا بیشتر مردم از اسمهاى خارجى، مخصوصاً مسلمانان از اسمهایى مثل «حلیمه»، «سمیه»، «مدینه»، «هیثم» و ... استفاده مىکنند که این تأثیرپذیرى در سایر موارد هم دیده مىشود.
خانم سلیمان، به عنوان آخرین سؤال، چه خصوصیتى بیشتر در دختران و جوانان تانزانیا دیده مىشود؟
دختران جوان و بانوان تانزانیا، دخترانى شاد و سر حال هستند، همیشه خندهرو و امیدوارند، کمتر پیش مىآید که آنها را با چهرهاى شاد نبینید. من به خاطر این اخلاق همیشه مردم کشورم را تحسین مىکنم؛ خصوصاً اینکه معتقدم مادران فرداى جامعه باید با روحیهاى شاد زندگى کنند تا بتوانند فرزندانى شاد و امیدوار به جامعه تحویل دهند.
ضمن تشکر از خانم «امِتوا سلیمان» که فرصت خوبى در اختیار ما براى شناختن «تانزانیا» گذاشتند، براى ایشان و همه دختران شاد تانزانیا آرزوى موفقیت و کامرانى داریم.
)