همایش نقش زنان کارآفرین در بخش بازرگانى کشور
محبوبه پلنگى
مؤسسه مطالعات و پژوهشهاى وزارت بازرگانى به منظور تقدیر و ارج نهادن به مقام زنان کارآفرین در عرصه بازرگانى کشور و در راستاى اهداف خود مبنى بر مشارکت علمى در برگزارى همایشهاى مرتبط و ایفاى سهم خود در مستندسازى، توسعه و ترویج دانش و مطالعات مربوط به کارآفرینى زنان در عرصه بازرگانى کشور با معرفى برترین زنان کارآفرین در عرصه عمل با هدف انتقال تجارب، الگوسازى و تقویت انگیزه زنان نوآور و خلاق، نخستین همایش «نقش زنان کارآفرین در عرصه بازرگانى کشور» را در مرکز توسعه تجارت ایران برگزار کرد.
در این مراسم که با حضور خانم «زهرا شجاعى»، مشاور رئیسجمهور و رئیس مرکز امور مشارکت زنان و «محمد شریعتمدارى»، وزیر بازرگانى و خانم «شهربانو امانى»، مشاور وزیر بازرگانى و تنى چند از مسئولین و معاونین وزارت بازرگانى افتتاح شد ابتدا خانم امانى، ضمن خیر مقدم و خوشامدگویى به حضار و مسئولین، چگونگى روند این همایش را از ابتدا تا زمان برگزارى بیان کرده و گفت:
«زنان در شکلگیرى قانونها و تشکلهاى سیاسى، اجتماعى و اقتصادى نقش تعیینکنندهاى داشته و کارآفرینى به عنوان واژهاى که با مکانیزم و روحیه لطیف، خودسازى و اعتماد به نفس زنان مأنوس بوده و در این میان زن ایرانى به عنوان معمار کانون گرم خانواده و به عنوان عنصرى مقتصد، نقشآفرین عرصه خانواده بوده است.»
وى در ادامه افزود: «زنان در بسیارى از موارد، در نوآورى و ایجاد صنایع بدیع و حرف نوین در اقتصاد و تجارت کشور، پیشگام بوده، که متأسفانه نقش کارآمد و کارآفرین زن ایرانى همواره از نظرها مخفى بوده و اگر موفقیتى هم حاصل شده، همیشه از زبان مردان بیان شده و به نام آنان ثبت گردیده است.»
خانم «شجاعى» دومین سخنران این همایش بود که ضمن ابراز خشنودى از چنین همایشى گفت:
«در جهان کنونى که قدرت رقابت، عاملى تعیینکننده براى حضور کشورها در عرصه جهانى به شمار مىرود، نیل به هدف تبدیل شدن به قدرت اول منطقه، آنچنان که در سند چشمانداز 20 ساله بدان اشاره شده است و دستیابى به توسعه پایدار بدون بهرهگیرى از شایستگىها و توانمندىهاى زنان محال به نظر مىرسد.»
وى در ادامه بقا و دوام به کارگیرى تمامى منابع و ظرفیتهاى موجود را امرى لازم دانسته و افزود: «شرایط به گونهاى پیش مىرود که دیگر نمىتوان در سطح شعار و اندرز باقى ماند و براى بقا در چنین شرایط و وضعیتى فراهم آوردن بسترى براى بروز و نوآورى و فعالیتهاى کارآفرینى زنان و به طور کلى تسهیل این امور امرى ضرورى به نظر مىرسد.»
خانم شجاعى اضافه کرد: «تحلیل موانع حضور زنان در عرصه فعالیتهاى اقتصادى، عوامل مؤثر در کارآفرینى زنان، شناسایى و معرفى الگوهاى موفق و به کارگیرى روشهاى عملى و مؤثر در راستاى جذب و تربیت استعدادهاى بالقوه زنان و ایجاد تمهیدات لازم براى تشویق و ترغیب بانوان کشور جهت حضور در عرصه فعالیتهاى کارآفرینانه در سطح ملى و بینالمللى امرى مهم و لازم است.»
خانم «شجاعى» در ادامه با مقایسه زنان کارآفرین و مردان کارآفرین گفت:
«زنان کارآفرین در مقایسه با مردان کارآفرین ناچار به مقابله با موانع بیشترى هستند که از جمله مىتوان: 1- تأمین سرمایه و کمبود تجربه؛ 2- موانع اجتماعى، فرهنگى یا نگرشهاى منفى نسبت به کار زنان بخصوص در جوامع سنتى؛ 3- عدم دسترسى به اطلاعات مورد نیاز؛ و 4- عدم تشویق زنان توسط خانواده اشاره کرد.»
وى در پایان، بهبود وضعیت زنان کارآفرین و ایجاد فرصتهاى شغلى گستردهتر، ایجاد تسهیلات مالى و اعتبارى بیشتر و قابلیتآفرینى و ایجاد شبکههاى محلى، منطقهاى و تغییر اصلاح باورهاى اجتماعى را امرى مسلم و کارساز عنوان کرد.
سومین سخنران مراسم افتتاحیه همایش زنان کارآفرین، «محمد شریعتمدارى» وزیر بازرگانى بود که سخنان خود را با قرائت متن پیام رئیسجمهور به همایش زنان کارآفرین آغاز کرد. در بخشى از این پیام آمده است:
«هدف اصلى از برگزارى این همایش ارج نهادن به جایگاه ارزشمند زنان کارآفرین به طور عام و در حوزه بازرگانى کشور به طور خاص و تقدیر و تشکر از زحمات آنان مىباشد. در خصوص استعدادها و توانایىهاى زنان در زمینههاى مختلف حرفهاى، مدیریتى و خانهدارى حرفهاى گفتنى و قابل توجه بسیار است. نتایج بررسىهاى محققان نشان مىدهد طى سالهاى اخیر زنان بیش از مردان وارد بازار کار و فعالیت در عرصههاى مختلف کارآفرینى شدهاند؛ این امر سبب شده تا آنان در زمینههاى مختلف اقتصادى خانوار، ملى و بینالمللى و کارآفرینى مسئولیت بیشترى را بر عهده گیرند. مطالعه تاریخ ملل و حتى رجوع به تاریخ کشور خودمان روشن مىسازد که زنان از دیرباز دوشادوش مردان در صحنههاى فعالیتهاى اجتماعى نظیر کشاورزى و دامپرورى در روستاها، صنایع دستى و سنتى و بخش صنعت و آموزش در امر ساماندهى اقتصاد خانوار و تأمین معاش و دیگر ملزومات زندگى و حتى پذیرش پستهاى کلیدى و حساس همچون مدیریت که لازمه همه آنها کارآفرینى است، مشارکت فعال داشتهاند و هر جا که امکان حضور و بروز استعداد یافتهاند، شایستگىهاى والاى خود را به خوبى نشان دادهاند.»
رئیسجمهورى در بخش دیگرى از این پیام آورده است:
«امروز دستگاه مهم بازرگانى و اقتصادى وزارت بازرگانى مىتواند محیط و بستر مناسبى براى فعالیت و رشد و اعتلاى زنان کارآفرین باشد، زیرا توانمندىهاى اقتصادى هر جامعهاى در قالب کیفیت و کمیت کالا و خدمات خلق شده در بازارهاى داخلى و خارجى، توسط بخش بازرگانى به نمایش گذاشته مىشود و مطلوبترین شیوههاى ارتباط میان عرضه و تقاضا در سطح ملى را این بخش تأمین مىنماید. امروز که وزارت مذکور در حال گذر از شیوههاى سنتى تولید و پیشرفت و توسعه به سوى شیوههاى نوین اقتصادى با پیکره کارى و اجرایى آن از اهمیت و اولویت ویژهاى برخوردار است و من نیز به همه دستاندرکاران این وزارتخانه توصیه مىکنم که در این خصوص اهتمام و تلاش بیشترى به کار گیرند و این حلقه ارتباطى را قوىتر و مستحکمتر نمایند و با طراحى و اجراى برنامههاى لازم بستر و زمینه را براى حل مشکلات شغلى بانوان مستعد، معرفى الگوهاى موفق زنان کارآفرین، کاهش مراحل ادارى تأسیس و اداره شرکتهاى تولیدى، ایجاد تشکلهاى غیر دولتى NGOزنان کارآفرین و حمایتهاى مادى و مالى از آنان، ایجاد کارگاههاى آموزشى خاص زنان و تدابیرى از این قبیل فراهم آورند.»
در ادامه آقاى «شریعتمدارى» به سخنرانى پرداخت و گفت: «حضور زنان در عرصههاى اقتصادى هیچ تضادى با دستورات اسلام ندارد و حضرت خدیجه(س) نخستین زن کارآفرین اسلامى است.» وى در ادامه به سهم زنان از مجموع مشارکت 12 درصدى در فعالیتهاى اقتصادى جامعه اشاره کرد و افزود: «در بخش بازرگانى سهم زنان هنوز بسیار اندک است و در سطح 3/1 تا 6/2 درصد در نوسان مىباشد.»
آقاى «شریعتمدارى» در ادامه با تأکید بر نقش مهم تجارت الکترونیک در ایجاد فضاى مجازى براى کسب و کار گفت: «در این عرصه نقش زنان کارآفرین بسیار مهم است.»
وى ابراز امیدوارى کرد که با پىگیرى مقررات لازم در شوراى پول و اعتبار شرایطى فراهم شود تا زنان کارآفرین با سهولت بیشترى بتوانند منابع مالى و تسهیلات لازم را براى تحقق فعالیتهاى اقتصادى خود فراهم کنند.
ایشان ایجاد دورههاى دانشافزایى زنان در حوزه مربوط به کارآفرینى در حوزه تجارت را مورد توجه قرار داد و افزود: «فعالان حوزه تجارت در عرصههاى گوناگون نیازمند دانشافزایى هستند و وزارت بازرگانى بخش ویژهاى را در سازمان توسعه تجارت براى امر آموزش و توانمندسازى بنگاههاى فعال در حوزه داخلى و خارجى فراهم مىکند.»
آقاى «شریعتمدارى» در ادامه در خصوص تصویب ماده 1/15 برنامه سوم توسعه گفت: «این ماده نقش مؤثرى در تشخیص نیازها و حرکت به سمت تعالى نقش زنان در عرصههاى مختلف اقتصادى داشته است و در برنامه چهارم توسعه نیز باید حرکت در جهت راهکارهاى عملى ماده 1/15 را تداوم بخشید.»
وى با بیان اینکه به زودى سایت زنان کارآفرین راهاندازى مىشود اضافه کرد: «این سایت نقش مهمى در معرفى نوع فعالیت بازرگانى زنان کارآفرین در عرصه داخلى و خارجى خواهد داشت.»
وى در پایان ابراز امیدوارى کرد که این همایش در شناخت موانع فرا روى تجارت زنان و ارائه راهکارهاى لازم گامهاى مثبتى را بردارد.
در ادامه همایش پنج نفر از زنان کارآفرین با ارائه تجربه کارآفرینى خود روند ادامه همایش را پرجاذبه کردند. دکتر «فریبا لطیفى»، مدیرعامل سازمان فرهنگى فرا؛ دکتر «شمس لاهیجانى» بازرگان کارآفرین؛ «لعیا رؤیایى» بازرگان کارآفرین؛ دکتر «فریده خلعتبرى» مدیرعامل انتشارات شباویز؛ و «شیرین پیروزمند» بازرگان کارآفرین.
ادامه نخستین همایش زنان کارآفرین با ارائه مقالاتى چند تحت عنوان «سیر تحول کارآفرینى زنان در ایران» توسط دکتر «زهرا آراستى»، «بررسى عوامل مؤثر در توسعه کارآفرینى زنان در جهان» توسط دکتر «منیژه حقیقىنسب»، «راهکارهاى تقویتکننده کارآفرینى زنان در بخش بازرگانى» توسط دکتر «پروانه گلرد»، «موانع حقوقى و اجتماعى کارآفرینى زنان در بازار کار» توسط «نادره تاجپور» و «توسعه راهبردى توسعه کارآفرینى زنان در ایران» توسط «مینا مهرنوش» پایانبخش این همایش بزرگ بود.
)