مسمومیت غذایى‏

ترجمه: پگاه امیردیوانى‏
منبع: سایت Kids Health

بقایاى غذاهاى موجود در یخچال طعم غیر عادى دارند، اما شما سر یخچال مى‏روید و آنها را مى‏خورید. شما آنقدر گرسنه هستید که حتى غذاها را بدون گرم کردن نیز میل مى‏کنید. چند ساعت بعد احساس بیمارى در شما آشکار مى‏شود و درد شدیدى در معده‏تان شروع مى‏شود. اگر چه این حالت ممکن است برطرف شود، اما دیرى نمى‏پاید که مجدداً آغاز مى‏گردد. حتى ممکن است استفراغ هم بکنید!
به نظر مى‏رسد دچار مسمومیت غذایى شده باشید. هیچ کس سم در غذاى شما نریخته، اما احتمالاً باکترى‏ها در غذاى درون یخچال رشد کرده و باعث بیمارى شما شده‏اند. مسمومیت غذایى ممکن است خفیف بوده و مدت کوتاهى طول بکشد یا ممکن است جدى باشد. پس بیایید ببینیم چگونه مى‏توان از آن جلوگیرى کرد.

مسمومیت غذایى چیست؟

مسمومیت غذایى بر اثر خوردن غذاهاى حاوى میکروب‏ها نظیر باکترى‏ها یا توکسین‏ها که مواد سمى هستند، ایجاد مى‏شود. از آنجا که باکترى‏ها در اطراف ما وجود دارند، بنابراین مسمومیت‏هاى غذایى خفیف نیز امرى متداول است. شما ممکن است مسمومیت غذایى خفیفى به همراه اسهال و معده‏درد داشته باشید، اما پدر و مادرتان فقط آن را یک میکروب یا ویروس معده مى‏نامند.
آیا فکر مى‏کنید تنها راه حل، خلاص شدن از شرّ این باکترى‏هاست؟ البته این امر غیر ممکن است و شما نمى‏توانید این کار را بکنید. زیرا باکترى‏ها همه جا حتى در غذاى شما نیز وجود دارند و اغلب برایتان مفید هستند.
البته ممکن است عجیب باشد، اما یک چیز مطمئناً درست است و آن اینکه باکترى‏هاى موجود در ته‏مانده‏هاى غذایى اصلاً برایتان مفید نیستند.
غذاهاى حیوانى، مواد غذایى خام و سبزیجات نَشسته همگى محتوى میکروب‏هایى هستند که باعث مسمومیت غذایى مى‏شوند. احتمالاً بیشترین منبع این میکروب‏ها، غذاهاى حیوانى نظیر گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم‏مرغ، شیر و غذاهاى دریایى (نظیر میگو) مى‏باشد. براى جلوگیرى از مسمومیت غذایى، افراد باید غذاها را به طرز صحیحى تهیه کرده، بپزند و نگهدارى کنند.

آیا من مسمومیت غذایى دارم؟

اگر شخصى دچار مسمومیت غذایى شده باشد، احتمالاً:
معده‏درد دارد (که دل‏آشوبه نامیده مى‏شود).
گرفتگى عضلانى معده دارد.
اسهال دارد که ممکن است در آن خون نیز باشد.
تب دارد.
اغلب علایم مسمومیت غذایى در عرض چند ساعت بعد از خوردن غذاى نامناسب آشکار مى‏شود. در بعضى مواقع فرد ممکن است تا چند روز هیچ گونه احساس بیمارى نداشته باشد. در مسمومیت‏هاى خفیف، احساس بیمارى فرد چندان طول نمى‏کشد و خیلى زود دوباره بهبودى خود را به دست مى‏آورد. بعضى مواقع تشخیص مسمومیت غذایى مشکل است؛ در این گونه موارد شما باید ببینید چه کس دیگرى همان بیمارى را گرفته است؟ آیا آنها همان چیزى را که شما خورده‏اید، خورده‏اند؟ اگر فقط افرادى که از یک غذاى خاص خورده‏اند، بیمار شده‏اند، پس مى‏توان نتیجه گرفت که مشکل اصلى همان مسمومیت غذایى است.
یکى از کارهایى که مى‏توان انجام داد، خارج کردن غذاهاى مسموم از یخچال است. اما تصور کنید اگر در یک رستوران غذاهایى که در اختیار مشتریان قرار مى‏گیرد، آلوده به میکروب باشد، چند نفر به بیمارى مبتلا مى‏شوند. در این گونه مواقع فرد یا افراد باید به مراکز درمانى منتقل شوند تا علت وقوع مسمومیت مشخص شود و ضمناً افراد از مراقبت‏هاى پزشکى و دارویى بهره‏مند شوند.

پزشک چه کارى باید انجام دهد؟

هنگامى که پزشک شما را ملاقات مى‏کند، سؤالات زیادى از شما مى‏پرسد از جمله: احساس فعلى شما، زمانى که اولین بار احساس بیمارى کردید، در چند روز گذشته چه چیزى خوردید و آیا کسان دیگرى که مى‏شناسید نیز به بیمارى مبتلا شده‏اند؟ او همچنین به شما آزمایش ادرار و مدفوع مى‏دهد تا میکروب‏هاى موجود را که ممکن است باعث مسمومیت غذایى شده باشند، تشخیص دهد. نوع درمان شما بستگى به میکروب خاصى دارد که شما را بیمار کرده است. پزشک احتمالاً به شما دارو مى‏دهد. اما اکثر مواقع افرادى که دچار مسمومیت غذایى مى‏شوند، به دارو احتیاج ندارند. معمولاً به ندرت اتفاق مى‏افتد کودکى که دچار مسمومیت غذایى شده، نیاز به مراجعه به بیمارستان داشته باشد. اما افرادى که به دلیل اسهال و استفراغ مقدار زیادى آب و مایعات بدن‏شان را از دست مى‏دهند، نیاز به بیمارستان دارند.
براى جلوگیرى از فقدان آب بدن، سعى کنید هنگام بیمارى مایعات زیادى بنوشید.
اگر شما در مدفوع خود خون دیدید، به والدین خود حتماً اطلاع دهید تا شما را به بیمارستان منتقل کنند.

چگونه با میکروب‏ها مقابله کنیم؟

قدم‏هاى زیادى مى‏توان برداشت تا از مسمومیت غذایى جلوگیرى به عمل آوریم. این اقدامات احتیاطى باید در تمام مراحل تهیه، پخت و نگهدارى غذا انجام شود. قسمت عمده این مسئولیت بر عهده بزرگ‏ترهاست، اما کودکان نیز مى‏توانند به مقابله علیه میکروب‏ها بپردازند. یکى از بهترین روش‏ها این است که اگر مى‏خواهید در تهیه غذا کمک کنید، حتماً قبل از آن دستان خود را بشویید. بنابراین میکروب‏ها از دستان شما به غذا و از غذا به خود شما یا کس دیگر منتقل نمى‏شود.
چگونگى انتقال میکروب‏ها به این صورت است که مثلاً شما در تهیه همبرگر کمک مى‏کنید، بنابراین باکترى‏هاى گوشت خام به دستان‏تان منتقل مى‏شود. سپس شما دست دختر یا خواهرتان را مى‏گیرید، او با دستش خوراکى مى‏خورد، سپس باکترى‏هاى دست شما به بدن او انتقال یافته و او را بیمار مى‏کند.
لازم است شما کارهاى زیر را انجام دهید تا از مسمومیت‏هاى غذایى مصون بمانید.
- میوه‏ها و سبزى‏ها را قبل از خوردن بشویید. (بهتر است از مواد ضد عفونى‏کننده استفاده نمایید.)
- آنچه را که مى‏خواهید بخورید، خوب نگاه کنید و ببویید. اگر ظاهر یا بوى آن با حالت طبیعى تفاوت داشت، حتماً قبل از خوردن یا نوشیدن ماده، از والدین خود بخواهید در تشخیص سالم بودن ماده غذایى شما را راهنمایى کنند. شیر مثال خوبى است، اگر شما حتى یک جرعه شیر ترش خورده‏اید، بدانید که دیگر هرگز نباید آن را دوباره مزه کنید. هر گونه کپک (به رنگ قهوه‏اى، صورتى، سبز یا سفید) علامت فاسد بودن مواد غذایى است.
- اگر مى‏خواهید غذاى مانده بخورید، حتماً از بزرگ‏تر خود بخواهید آن را گرم کند. با گرم کردن مواد غذایى، شما باکترى‏هایى را که روى غذا و در یخچال رشد کرده‏اند، از بین مى‏برید.
- تاریخ مواد غذایى را کنترل کنید. اکثر مواد غذایى بسته‏بندى شده تاریخ انقضا دارند. اگر تاریخ مصرف مواد غذایى گذشته است، هرگز آن را مصرف نکنید.
- مواد غذایى را به روش مناسبى بپوشانید و در یخچال نگهدارید.
دماى اتاق نشیمن، امکان رشد باکترى‏ها را فراهم مى‏کند، با گذاشتن مواد غذایى در یخچال، شما میکروب‏ها را از بین مى‏برید!!