چگونه فرزندانمان را از بیمارى قلبى و سکته مغزى محافظت کنیم؟
ترجمه و تدوین: ا.امیردیوانى
شاید بدانید که بیمارى قلبى و سکته مغزى به ترتیب در ردیف برترین کشندهها و عامل عمده توانیابى (معلولیت) شدیداند.
اما آنچه که احتمالاً نمىدانید، ممکن است بچههایتان را مبتلا سازد. امکان دارد این گونه بیمارىها مشکل عظیمترى براى نسلهاى بعدى فراهم آورند به شرط آنکه عادات زیست بزرگسالان و خردسالان دگرگون نگردد. به عنوان مثال:
تنها 22 درصد آمریکاییان هفتهاى پنج بار به مدت 30 دقیقه یا بیشتر در فعالیتهاى شدید شرکت مىجویند.
میزان فشار خون چهار میلیون کودک، بیش از حد معمولى است.
مقدار کلسترول خون تقریباً 27 میلیون بچه، فزون از اندازه مىباشد.
عضوى از افراد خانوادهاى افشا مىکند که روزانه نزدیک به 15 تا 18 میلیون کودک در معرض خطر دود غیر مستقیم هستند. روزى حدوداً 3000 جوان شروع به سیگار کشیدن مىکنند.
حدود 5 میلیون بچه 6 تا 17 ساله، اضافه وزن دارند.چگونه مىتوانم به کودکانم یارى کنم؟
شما به عنوان یک پدر یا مادر مىتوانید، چه در حال و یا آینده، در تندرستى فرزندتان نقشى داشته باشید. نخست آنکه با توجه به موارد زیر شیوه زندگى سالم را سرمشق خویش قرار دهید:
غذاهایى مصرف کنید که چربى اشباع شده و کلسترول اندکى دارند.
به فعالیتهاى مرتب جسمى بپردازید.
پرفشارى خون را مهار سازید.
از استعمال دخانیات خوددارى ورزید.
در ضمن مىتوانید با عنایت به عوامل خطرآفرینى که تغییریافتنىاند، به کمک بچهها شتافته و از ابتلاى آنان به بیمارى قلبى و سکته مغزى جلوگیرى کنید. برخى از عوامل یادشده در دوران کودکى آغاز مىگردند و معمولاً تغییر عادت در خردسالى، آسانتر از بزرگسالى است.چه عوامل خطرساز مؤثر در بروز مرض قلبى و سکته مغزى در بچههایم را قادرم دگرگون سازم؟
شما نمىتوانید برخى از عوامل خطرآفرین پیدایش حمله قلبى و سکته مغزى همچون سن، جنس، نژاد، پیشینه پزشکى خانوادگى و حمله قلبى یا سکته مغزى قلبى پیشین را مهار کنید ولى در ضمن مىتوانید عوامل زیرین را مهار، درمان یا پیشگیرى نمایید.
مصرف سیگار و دود توتون
سیگارکشى کودکان و نوجوانان آمریکایى، مشکل عمده بهداشت عمومى شمرده مىشود. 75 درصد علل بروز بیمارى رگهاى تاجى (اکلیلى) نوجوانان شاید به خاطر استعمال دخانیات باشد. مردم هر چه زودتر سیگار به لب بگیرند، در آینده خطر بیشترى تهدیدشان مىکند.
مدام در معرض دود سیگار دیگران قرار گرفتن، دود توتون زیستمحیطى نامیده مىشود که این خود مشکلى است. کودکان (مخصوصاً شیرخواران) و پدر و مادر سیگارى فزونتر از سایران به بیمارىهاى ریوى چون التهاب نایژهها و ذاتالریه دچار مىگردند و احتمالاً به دشوارى تنفسى (آسم) گرفتار مىشوند. از آنجایى که امکان سرفه کردن و انتشار میکروب توسط پدران و مادران سیگارى بیشتر است، از همین روى، احتمال ابتلاى بچههاى آنان به امراض مربوط به سینه فزونتر مىباشد.
با سیگار نکشیدن، سرمشق خوبى براى بچههایتان باشید.
اگر هم سیگار مىکشید، دور و بر آنها نمانید.
براى ترک سیگار، به خاطر خود و یا فرزندانتان، از دیگران یارى بجویید.
به محض اینکه دست از سیگار برمىدارید، خطر بیمارى قلبى و سکته مغزىتان کاهش مىیابد. این خطر، به موقع خود، تقریباً همان قدر مىشود که گویى اصلاً لب به سیگار نزدهاید.بىحرکتى جسمى
سالم نگه داشتن بچهها کمک مىکند که شما وزن، کلسترول خون، مرض قند و چاقى آنان را مهار کنید. در ضمن این عمل در کاستن از میزان فشار خون و خطر سکته مغزى مؤثر است.
براى تقلیل خطر، حتماً نباید پسربچهها و دختربچهها، ورزشکار باشند! تمامى بچههاى 5 ساله و بیشتر روزانه دستکم 30 دقیقه فعالیت متعادل همچون پیادهروى یا دوچرخهسوارى داشته باشند و حداقل هفتهاى 3 تا 4 روز باید به اعمال سخت جسمانى بپردازند.
چنانچه فرزندتان اضافه وزن دارد:
وى را تشویق کنید به آن گونه حرکات جسمى دست زند که پزشک خانوادگىتان توصیه مىکند.
اگر تحرکى نداشته، وادارش کنید شروع کارش با 10 دقیقه باشد و سپس اضافه شود.
از ساعات بىتحرکىاش، مانند زمانى که صرف تماشاى تلویزیون مىکند، کم کنید.کلسترول بیش از اندازه کلسترول
کلسترول، مادهاى نرم و شبه چربى است که در خون و یاختهها (سلولها)ى بدن یافت مىشود.
بیشترین قسمت کلسترول در «بسته» پروتئینى موسوم به «لیپوپروتئین» با فشردگى اندک (ال دى ال) حمل مىشود. مقدار زیاده از حد کلسترول بد (زیانبار Bad cholesterol) در دیوارههاى شریان تهنشین شده و سبب افزایش انباشت پلاک مىگردد و خطر بروز بیمارى و حمله قلبى را مىافزاید. لیپوپروتئین با فشردگى زیاد (اچ دى ال) به کلسترول «مفید یا خوب Good cholesterol» گویند که مقادیر زیاد آن، خطر مرض و حمله قلبى را مىکاهد. بر اثر آن کلسترول مازاد به کبد برگشته و از بدن دفع مىگردد.
ذکر نکتهاى در باره بچههاى 2 ساله و بیشتر ضرورى است و آن اینکه باید مقدار چربى اشباع شده اینان را محدود سازیم تا مجموع کالرىشان بین 7 تا 10 درصد و مقدار کلسترولشان به کمتر از 300 میلىگرم برسد. چربى کلى نباید به 30 درصد کالرى کلى محدود گردد.
در صورتى که حمله قلبى یا درمان بیمارى رگهاى تغذیهکننده قلب پیش از سن 55 سالگى در خانواده شما سابقه داشته است، بدهید کلسترول خون فرزندانتان را آزمایش کنند.چاقى و اضافه وزن
چنانچه بچه شما بیش از حد چاق است، پزشک مىتواند ضمن تنظیم برنامه غذایى (رژیم) تدریجاً وزن طبیعى را به او برگرداند. بهتر این است که از مقدار غذاى مصرفى وى کاسته و فعالیت جسمانىاش را خواه پسر باشد یا دختر، بیفزایید. اطمینان یابید که هر نوع تغییرات غذایى تدریجى است نه یکباره. باید دانست که قطع مواد غذایى ضرورى، به بچه لطمه مىزند. بنابراین دگرگونىهایى که در برنامه غذایىاش انجام مىپذیرد، باید با نظر پزشک باشد. همچنین بهتر این است که:
در غذا خوردن، تعادل رعایت شود، نه اینکه برنامه غذایى محدودى تنظیم گردد.
نه افزایش بلکه کاهش وزن را مد نظرتان قرار دهید.
تا سر حد امکان، پشتیبان و مشوق کودکتان باشید.فشار خون زیاد
فشار خون زیاد که به آن پرفشارى خون هم گفته مىشود باعث مىگردد که قلب بیش از حد معمول کار کند. این مسئله مربوط به تنیدگى عصبیت یا بیشفعالى (فزونکارى) فرد نیست. امکان دارد فرزند شما در عین آرامش و آسودهخاطرى، فشار خونى هم باشد. در صورتى که عضوى از بدن خوب کار نکند، ممکن است چنین عارضهاى رخ بنماید. کودکان شیرخوار هم از این قاعده مستثنا نیستند.
وجود امراض کلیوى یا پیدایش تودهاى در غده فوقکلیوى، شاید به پرفشارى خون بینجامد. چه بسا این عارضه به کسانى هم روى آورد که عضوى از بدنشان خوب کار نکند. معمولاً اندازه فشار خون بچههاى فربه بیشتر از دیگران است. فشار خون داشتن ممکن است ارثى هم باشد به این ترتیب که پدر و یا مادر فشار خونى، فرزند را به این درد دچار سازد.
قاعدتاً در بچههاى مبتلا، نشانههایى از این بابت نیست. آنها ظاهراً خوب و تندرست به نظر مىآیند در حالى که احتمال دارد فشار خونى بوده و خود بىخبر باشند. بنابراین لازم است:
هر سال فشار خون فرزندتان را توسط پزشک، مربى بهداشت مدرسه یا در مرکز بهداشت محل اندازهگیرى کنید.مرض قند (دیابت) شیرین
منظور از بیمارى قند (دیابت) شیرین این است که بدن هورمون انسولین تولید نکرده و یا به آن خوب واکنش نشان نمىدهد. شمار عوامل این مرض در خردسالان و بزرگسالان رو به فزونى است. بدن به انسولین نیاز دارد تا مواد قندى، نشاستهاى و غیره را به نیرو (انرژى) بدل گرداند. مقدار گلوکز (قند خون) مبتلایان به مرض قند به طرز نابهنجارى فراوان است که اگر درمان نشود، به بیمارىهاى حادى نظیر امراض رگى و قلبى منتهى مىگردد.
یکى از دلایل این است که بیمارى مورد بحث بر مقدار کلسترول و ترىگلیسرید اثر مىنهد و همین طور رگها را مبتلا مىسازد. در صورتى که کودکتان مرض قند داشت:
از طریق آزمایشات مرتب پزشکى به مهار آن کمک کنید.
براى همکارى با پزشک، عادات غذایى بچه را اصلاح کرده، وزنش را متعادل نگهدارید و او را مرتباً به ورزش وا دارید.
نظر پزشک را در باره مصرف داروهایش جویا شوید.منبع: -
نشریه American Heart Association
)