شرایط خرید مواد غذایى
شراره انصار
هنگامى که قصد خریدارى مواد غذایى را دارید بهتر است به نکات ذیل توجه کنید:
1- مواد غذایى خام، خصوصاً موادى را که در کوتاهمدت فاسد مىشوند را از فروشندگان آشنا یا مراکز معتبر فروش مواد غذایى تهیه کنید.
2- مواد غذایى غیر بستهبندى شده و خام را تازه انتخاب کنید و سعى کنید کیفیت ظاهرى آن مانند بو، رنگ و سلامت فرم آنها، در بهترین وضعیت طبیعى باشد.
3- دقت کنید بستهبندى ماده غذایى آسیب ندیده باشد بخصوص بستهبندى مواد غذایى منجمد باید سالم باشد و نشانههاى خروج انجماد و انجماد مجدد در بستهبندىها مشاهده نشود.
4- مواد غذایى خام مانند شیر و فرآوردههاى آن باید حتماً بستهبندى شود و داراى تاریخ مصرف و مهر استاندارد باشد. از خرید فله و بدون بستهبندى و بدون تاریخ مصرف این گونه مواد غذایى باید جداً خوددارى شود.
5- ماده غذایى در زمان خرید طبق توصیههاى روى برچسب کالا نگهدارى شده باشد. مثلاً اگر بر روى بطرى روغن مایع نوشته شده «دور از نور خورشید نگهدارى شود»، در زمان خرید نیز بطرى روغن باید در همین شرایط قرار داشته باشد.
6- ماده غذایى در هنگام خرید تغییر ماهیت نداده باشد. مثلاً آبلیمو، تیرهرنگ و یا سس مایونز دو فاز نشده باشد.
7- از خرید مواد غذایى فله نظیر چیپس، رب و خیارشور خوددارى نمایید. زیرا به دلیل مشخص نبودن محل تولید و زمان انقضاء مصرف مىتواند سلامت مصرفکنندگان را با مخاطرات جدى روبهرو سازد.
8- مواد پروتئینى نظیر گوشت، مرغ و ... باید در فروشگاهها در داخل یخچال نگهدارى شود.
9- از خرید گوشت چرخکرده از قبل آماده شده خوددارى کنید (مگر بستهبندى آن با مجوز سازمان دامپزشکى کشور انجام شده باشد.)
10- از خرید قوطى کنسرو له شده، باد کرده و زنگ زده خوددارى و در صورت مشاهده آسیب لاک داخل قوطى کنسرو پس از باز کردن درب از مصرف آن خوددارى کنید.
11- هنگام حمل و نقل، مواد غذایى را جدا از هم نگهدارى کنید. مثلاً گوشت را از اقلام دیگر جدا نگه دارید که خونابه آن باعث آلودگى غذاهاى دیگر نشود. خصوصاً غذاهایى که حرارت لازم براى از بین رفتن میکروارگانیسمها را در فرآیند تهیه نمىبینند و یا غذاهایى که خام مصرف مىشوند.
12- مواد غذایى مانند سبزىها را که ممکن است به همراه آلودگىها مثل گل و یا ناسالم حمل شوند جدا از مواد غذایى دیگر مانند خشکبار و یا مواد لبنى حمل نمایید که آلودگى سبزىها به آنها سرایت نکند.
13- زمان و دما در مورد مواد غذایى فاسدشدنى اهمیت فراوانى دارد. دماى مواد غذایى گوشتى و یا لبنى در هنگام خرید باید زیر 7 درجه سانتیگراد باشد.
14- اگر ماده غذایى مورد نظر مشمول اخذ پروانههاى بهداشتى است، حتماً به داشتن پروانه بهداشتى ماده غذایى و نیز مشخصات برچسبگذارى دقت کامل نمایید.
با توجه به اینکه برچسب هر ماده غذایى از اهمیت ویژهاى برخوردار است، بهتر است که در ادامه مبحث با آن بیشتر آشنا شویم.مواردى که در برچسب کالا باید ذکر شوند عبارتند از:
1- ذکر شماره پروانه ساخت اخذ شده از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى
در حقیقت با این شماره تولیدکننده حق تولید و توزیع کالاى خود را دارا مىباشد و بدیهى است که با پروانههاى تأسیس و بهرهبردارى صادره از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکى نمىتوان کالا را در سطح بازار توزیع نمود.
2- ذکر نوع محصول مانند ماست کمچرب، لواشک زرشک، ویفر کاکائویى
3- ذکر حجم یا وزن محصول
دقت کنیم که حجم باید براساس میلىلیتر یا لیتر و وزن باید براساس گرم یا کیلوگرم قید شود.
4- ذکر ترکیبات به کار رفته در فرمول محصول
مثلاً شیر 5/2% چربى، مصرف برخى از مواد ممکن است در گروهى از مصرفکنندگان ایجاد عارضه کند پس لازم است که آگاهىهاى لازم به مصرفکننده ارائه گردد.
تولیدکنندگان نباید از عناوین عام نظیر افزودنى مجاز خوراکى، استفاده نمایند بلکه باید نام کامل هر افزودنى بر روى برچسب کالا قید گردد.
5 - آدرس و شماره تلفن کارخانه (و یا دفتر مرکزى)
6- شماره سرى ساخت تولید
شماره سرى ساخت در حقیقت مبیّن میزان محصولى است که در شرایط یکسان تولید شده است. اگر در بازار به مورد شکایت برخورد شد و یا جوابیه آزمایشگاه آن محصول را غیر قابل مصرف اعلام کرد، از طریق شماره سرى ساخت (کد تولید) مىتوان محموله معیوب را از سطح بازار جمعآورى کرد.
7- تاریخ تولید و انقضاء
این تاریخها باید به شکل خوانا بر روى برچسب کالا درج گردد. البته در برخى از محصولات فقط تاریخ تولید درج شده و زمان انقضاء به شکل چاپى بر روى برچسب قید شده است نظیر: انقضاء 6 ماه پس از تاریخ تولید. تاریخ قید شده بر روى محصولات در داخل کشور باید براساس سال شمسى باشد.
8- ذکر موارد منع مصرف در صورت لزوم
مانند اینکه «در صورت دو فاز شدن مصرف نشود» (بر روى سسهاى مایونز درج مىشود) یا مصرف این ماده غذایى براى کودکان زیر سه سال ممنوع است. به عنوان مثال بعضى از رنگهاى شیمیایى یا خوراکىها در مواد غذایى نباید توسط کودکان مصرف شود.
9- ذکر نحوه مصرف در صورت لزوم
مانند اینکه «قبل از مصرف 20 دقیقه در آب بجوشانید براى تن ماهى و انواع کنسروهاى سبزیجات یا خورشت و یا قبل از مصرف تکان دهید» براى آبلیموى غیر هموژنیزه.
10- شرایط نگهدارى
مانند «در جاى خشک و خنک نگهدارى شود» و یا «دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهدارى شود» و یا «در یخچال نگهدارى شود».منابع: -
1- بهداشت و ایمنى مواد غذایى، تألیف دکتر سوسن محمودى و همکاران.
2- تغذیه و بهداشت مواد غذایى، تألیف و بازسازى نسرین امیدوار، شهرزاد رکنى و همکاران.
)