سرود فردا
فاطمه نیازى
احمد باقریان «باقر» - جهرم
برادر ارجمند، از اینکه در هر شماره شاهد شعرهاى خوب شما هستیم، خوشحالیم. امید است همراهى شما، سرود فردا را به سوى افقى امیدوارکننده پیش ببرد.
«الطاف دوست»، اولین غزل ارسالى شماست. بررسى ارکان مصراع چهارم آن نشان مىدهد که در رکن سوم جاى واژهاى دوهجایى (مانند دوست) خالى است تا وزن فاعلاتن تکمیل شود.
کاربرد واژههاى تکرارى همچون «واله و شیدا»، «فارغ از درد و غم» با بارِ معنایى یکسان چندان مطلوب نیست؛ شاید اگر این شعر با بیتهاى کمترى سروده مىشد و به نوعى بازى با کلمات، شاعر را مقید به رساندن بیتها به عدد هفت نمىکرد، شرایط ایجاز و استحکام رعایت مىشد. شما که به خوبى مىتوانید قافیههاى کمکاربرد را در خدمت مفهوم به کار ببرید (همچون سنگ غمها)، به این نکته هم توجه کنید که تنوع واژهها و تصویرهاى شاعرانه و استفاده از آرایهها و صنایع ادبى، مضامین پر اهمیت شعرتان را ارزندهتر ارائه مىکند.
در «عقل و عشق» کثرت استفاده از اختیارات زبانى (تغییر کمیت مصوتهاى کوتاه و بلند) هر چند که اشکال ندارد اما از روانى مصراع کاسته است. حال آنکه وزن در سایر مصراعها سلیس و بىافت و خیز است. پارادوکس یا متناقضنماى مصراع نخست، با توجه به تضاد عقل و دیوانگى و محور عمودى شعر قابل تأمل است و شاید با جایگزینى عشق به جاى عقل با سیر محتوایى اندیشه سراینده سازگارتر باشد؛ مگر اینکه این تناقض، خود دربردارنده پیام و تعمّد در همنشینى واژهها باشد.
«موجهاى بىقرار» بىهیچ تکلف و فارغ از واژههاى کلیشهاى، فروغ نیایش را به جانها مىتاباند و در کل ابیات حشو و تکرار، مانع زلالى اندیشه نشده است. وزن فاعلاتن، فاعلاتن، فاعلن (بحر رمل مسدس مخدوف) که مناسب مضامین عرفانى و اندرزگونه است، از دیگر نکات مثبت این سروده است. در بیت یازدهم واژه پایانى مصراع نخست با توجه به قراین، «دوست» خوانده مىشود. لطفاً در املاى کلمات، سادگى را رعایت کنید تا ابهام مانع درست خواندن و استفاده از آثارتان نشود.
غزل «احساس مىکنم» در مقایسه با سایر آثارتان، از روح تازگى برخوردار است. نکتهاى که بارها یادآور شده است، سنخیت واژهها با زبان امروز است. وقتى شعرى با انگیزه ارشاد و تأثیر سازنده سروده مىشود، بىتوجهى به زبان و ساختار اندیشه مخاطبان، در واقع از دست دادن فرصت نفوذ است. خوشبختانه شما در این غزل، به فرم، شکل، بافت واژهها و رابطه آنها با مفاهیم روز توجه کردهاید و شعرى موفق سرودهاید. چاشنى طنز و توجه به امور روزمره نشان مىدهد که فارغ از دغدغه زندگى نیستید و با درک مشکلات جامعه مىکوشید روزنهاى به سوى نور در برابر دیدگان مخاطبان بگشایید. امید است در این راه پیروز باشید.
در «بارگاه قدس» شکوه مفاهیم با وزن و بحر پرطمطراق مضارع مثمن اخرب مکفوف مخدوف، در هم آمیخته تا تجلى ذوق سراینده در نکوداشت حضرت معصومه(س) باشد که با اندکى تغییر و توجه به نکات زیر این شعر کاملتر خواهد شد:
الف: تبدیل قافیه پیامبر به «پیمبر» اشکال هجاى کوتاه اضافى را از بین مىبرد و از آنجایى که حروف قافیه «_َ ر» است، این جابهجایى خلاف قواعد قافیه نیست.
ب: در بیت هشتم «عمّه»، در بیت نهم «مظفّر» و در بیت پنجم «عزّت» باید مشدد نوشته و خوانده شوند و «فر» بدون تشدید.
«شاهد شهیدان» با محوریت موضوع کربلا و امام حسین(ع) - در همان وزن پیشین - بىعیب و در میان اشعارتان بهترین است.
دو غزل «گمکردهام» و «گُلم مریم» واگویههاى شاعر در دو موضوع متفاوتند که از لحاظ وزن و بیان مشکلى ندارند و از این حیث درخور توجهند.
پیروز و سربلند باشید.فاطمه نظرى - قم
دوست عزیز، چنان که از رنگ و بوى غزلتان برمىآید، شاعرى جوانید که با اصول و قواعد شعر آشنایى دارید. ترتیب قافیهها در نگاه نخست، قطعه «قلب مادر» ایرج میرزا را به ذهن متبادر مىکند. در بیت:
به روز روشنى، غم در سیاهى
شب تارم شود با قلب یکرنگ
صفت روشن براى روز، حشو و زاید است زیرا روشنى روز بر کسى پوشیده نیست و نقش تأکیدى نیز نمىتواند آن را توجیه کند. در بیت پنجم نیز سرودهاید:
«تو وحشىسیرتى غوغا به پا کن
که یاران بستهاند بر تو یکى اَنگ»
تأمل در واژهها و مفهوم، گِره ترکیب «وحشىسیرت» را باز نمىکند. شاید معادل این گروه کلمه، «شهر آشوب» باشد که در ادبیات ما جایگاه تعریفشدهاى دارد. توصیه مىشود در کاربرد، گزینش و ساخت ترکیبات دقت بسیار کنید و به رابطه معنوى واژهها خوب توجه کنید.
همیشه شاعر بمانید.مریم باقرى - قم
خواهر گرامى، سه شعر «چشم آسمانى»، «با من بگو» و «مىگریم» نشاندهنده ذوق و علاقه شما به شعر است. وجه اشتراک این سه سروده، در این است که در مصراعهاى آغازین، به غزل نزدیکند و سپس ناگهان قالب عوض مىکنند و به شعر سپید نزدیک مىشوند. قبل از آنکه شعر را به طور جدى دنبال کنید، باید قالبها، موازین و اصول وزن و قافیه را خوب بشناسید و به کار ببندید؛ براى رسیدن به این تجربه، مطالعه در شعرهاى موفق را فراموش نکنید و در گامهاى نخست بکوشید که به عنوان سرمشق از آنها استفاده کنید. به حتم اگر این گامها را با احتیاط و ممارست بسیار بردارید، آیندهاى روشن پیش رویتان است.
پیروز باشید.