سرماخوردگى، آنفلوانزا

ترجمه: پرنده افشارى
منبع: Web MD msn Health

بخش اول:

روش‏هاى «طبیعى» براى جلوگیرى از ابتلا

از آنجا که درمان مشخصى براى سرماخوردگى و آنفلوانزا وجود ندارد، پیشگیرى باید هدف اصلى باشد. براى اینکه تمام عمر سالم بمانید، به جاست که از روش‏هاى پیشگیرانه براى جلوگیرى از سرماخوردگى و آنفلوانزا استفاده کنید. مؤثرترین روش براى جلوگیرى از آنفلوانزا، تزریق واکسن آن مى‏باشد. ممکن است این روش طبیعى نباشد ولى از هر شیوه دیگرى مؤثرتر مى‏باشد. راهکارهاى دیگرى نیز وجود دارند که مى‏توان آنها را به کار برد.

1- دست‏هایتان را بشویید

بیشتر ویروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا از طریق تماس مستقیم پخش مى‏شود. کسى که مبتلا به آنفلوانزا مى‏باشد در دست‏هاى خود عطسه مى‏کند و بعد به تلفن، صفحه کلید یا لیوانى در آشپزخانه دست مى‏زند. میکروب‏ها مى‏توانند ساعت‏ها زنده بمانند - و در بعضى مواقع هفته‏ها - تا نفر بعدى همان شى‏ء را لمس کند. بنابراین مرتب دست‏هایتان را بشویید. اگر به محلى براى شستشو دسترسى ندارید، دست‏هایتان را محکم به مدت یک دقیقه یا بیشتر به هم بمالید. این کار به از بین رفتن بیشتر میکروب‏هاى سرماخوردگى کمک مى‏کند.

2- جلو عطسه و سرفه خود را با دست‏هایتان نگیرید

چون میکروب‏ها و ویروس‏ها به دست‏ها مى‏چسبند، بنابراین ممانعت کردن از عطسه و سرفه با دست باعث منتقل شدن این میکروب‏ها و ویروس‏ها به دیگران مى‏شود. وقتى احساس سرفه یا عطسه به شما دست مى‏دهد از دستمال کاغذى استفاده کنید و سپس فوراً آن را دور بیندازید. اگر دستمال کاغذى نداشتید سرتان را از افراد نزدیک به خود به طرف دیگر چرخانده و در هوا سرفه کنید.

3- به صورت خود دست نزنید

ویروس سرماخوردگى و آنفلوانزا از طریق چشم‏ها، بینى و دهان وارد بدن مى‏شوند. لمس کردن صورت کودکان، اصلى‏ترین راه منتقل کردن سرماخوردگى به آنها و از طریق آنها به پدر و مادرشان مى‏باشد.

4- مایعات فراوان بنوشید

آب، بدن را شستشو مى‏دهد و سموم آن را آب‏پوش مى‏کند. هر فرد سالم عادى نیاز به هشت لیوان مایعات در روز دارد. چطور مى‏توانید تشخیص دهید که آیا مایعات کافى دریافت مى‏کنید یا نه؟ اگر رنگ ادرارتان نزدیک به شفاف باشد، نشانه آن است که آب کافى به بدن‏تان مى‏رسد ولى در صورتى که رنگ آن زرد تیره باشد نشانگر آن است که به مایعات بیشترى نیاز دارید.

5- از سونا استفاده کنید

تحقیقات به طور قطعى نقش سونا را در پیشگیرى از سرماخوردگى مشخص نمى‏کنند، اما تحقیقى که در سال 1989 در آلمان انجام شد، نشان مى‏دهد افرادى که در هفته دو بار از سونا استفاده مى‏کنند نصف آنهایى که بخار نمى‏گیرند دچار سرماخوردگى مى‏شوند. فرضیه‏اى وجود دارد با این مضمون: وقتى شخص از سونا استفاده مى‏کند هوایى گرم‏تر از 80 درجه استنشاق مى‏کند. ویروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا در چنین دمایى نمى‏توانند زنده بمانند.

6- هواى تازه استنشاق کنید

استنشاق مقدار ثابتى هواى تازه بسیار اهمیت دارد بخصوص در فصل زمستان که شوفاژها محیط را خشک کرده و بدن را بیشتر نسبت به ویروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا آسیب‏پذیر مى‏کنند. در ضمن هنگام سرما مردم اغلب در داخل خانه مى‏مانند و بیشتر در معرض میکروب‏هاى موجود در هواى خشک اتاق‏هاى شلوغ قرار مى‏گیرند.

7- به طور مرتب ورزش‏هاى هوازى انجام دهید

ورزش‏هاى هوازى سرعت قلب را در پمپاژ کردن مقدار بیشترى خون بالا مى‏برد و باعث تنفس سریع‏تر شده و به منتقل شدن اکسیژن از شش‏ها به خون کمک مى‏کند و باعث مى‏شود که وقتى بدن شما گرم مى‏شود عرق کنید. این ورزش‏ها کمک مى‏کنند تا سلول‏هاى ویروس‏کُش بدن زیاد شوند.

8- غذاهایى مصرف کنید که حاوى مواد گیاشیمیایى )phytochemicals( باشند.

«phyto» به معناى گیاه، و مواد شیمیایى که به طور طبیعى در گیاهان وجود دارند، ویتامین‏هاى موجود در غذا را تقویت مى‏کنند. بنابراین قرص‏هاى ویتامین را کنار بگذارید و سبزى‏ها و میوه‏هایى بخورید که سبزِ تیره، قرمزِ تیره و زردِ پررنگ باشند.

9- ماست بخورید

تحقیقات نشان داده‏اند که خوردن یک فنجان ماست کم‏چرب در روز مى‏تواند 25 درصد حساسیت شخص را نسبت به سرماخوردگى کم کند. محققان تصور مى‏کنند باکترى‏هاى سودمند موجود در ماست، سیستم ایمنى بدن را براى مبارزه با بیمارى فعال مى‏نمایند.

10- سیگار نکشید

آمار نشان مى‏دهد که سیگارى‏هاى قهار،شدیدتر و به دفعات بیشتر دچار سرماخوردگى مى‏شوند. حتى قرار گرفتن در معرض دود سیگار باعث از کار افتادن سیستم ایمنى بدن مى‏گردد. دود سیگار مجراى بینى را خشک کرده و مژک‏ها را از کار مى‏اندازد. مژک‏ها موهاى ظریفى هستند که در غشاى مخاطى بینى و شش‏ها قرار دارند و با حرکات موجى خود ویروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا را از مجراى تنفسى بیرون مى‏رانند. متخصصان بر این باورند که یک عدد سیگار مى‏تواند مژک‏هاى مجراى تنفسى را به مدت 30 تا 40 دقیقه فلج کند.

11- استراحت کنید

اگر بتوانید به خود بقبولانید که استراحت کنید، مى‏توانید سیستم ایمنى بدن خود را در مواقع ضرورى فعال نمایید. شواهدى وجود دارد که وقتى استراحت مى‏کنید «اینترلوکین» پیشتاز در سیستم ایمنى بدن در مقابل ویروس‏هاى سرماخوردگى و آنفلوانزا جواب مى‏دهد و در جریان خون زیاد مى‏شوند. تمرین کنید که تصویرى از آرامشى دلپذیر داشته باشید. این کار را چندین ماه هر روز 30 دقیقه انجام دهید. به یاد داشته باشید که استراحت مهارتى آموختنى است ولى عملى بیهوده نیست. آنهایى که سعى مى‏کنند استراحت کنند ولى کسل مى‏شوند، تغییرى در ترکیبات خونى‏شان مشاهده نمى‏شود.

چه کسانى باید واکسن تزریق کنند؟

افرادى که در اولویت قرار دارند:
1- تمام کودکان 6 تا 23 ماه؛
2- بزرگسالان بالاتر از 65 سال؛
3- افراد 2 تا 64 سالى که دچار بیمارى‏هاى مزمن نهفته هستند؛
4- تمام زنانى که در فصل آنفلوانزا حامله خواهند بود؛
5- پزشکان و افرادى که به مدت طولانى در سراى سالمندان اقامت دارند؛
6- کودکان 6 ماه تا 18 سال که آسپرین‏درمانى مزمن مى‏شوند؛
7- کارکنان مراکز بهداشتى که مستقیماً با بیماران در تماس هستند؛
پرستاران و خانم‏هاى خانه‏دارى که از کودکان زیر 6 ماه نگهدارى مى‏کنند.

چگونه واکسن آنفلوانزا تزریق کنید

افرادى که در اولویت قرار دارند و در بالا مشخص شده‏اند، اگر مراقب بهداشت آنها دسترسى به واکسن ندارد باید در محل خود در جستجوى واکسن باشند.
واکسن آنفلوانزا از طریق بینى، فلومیت، اگر در دسترس باشد براى اشخاص سالم 5 تا 49 سال و خانم‏هایى که باردار نیستند توصیه شده است. این مورد شامل مراقبان بهداشت (به جز آنهایى که از بیمارانى پرستارى مى‏کنند که سیستم ایمنى بدن آنها به شدت ضعیف شده است و در مراکز خاص نگهدارى مى‏شوند) و اشخاصى که از کودکان زیر 6 ماه مراقبت مى‏کنند.
برخى از بچه‏هاى زیر 9 سال اگر قبلاً واکسینه نشده‏اند نیاز به دو بار تزریق واکسن دارند.

دیگران چه باید بکنند؟

به آنانى که در گروههاى پرخطر قرار ندارند توصیه مى‏شود یا از زدن واکسن صرف نظر کنند و یا واکسیناسیون را به بعد موکول کنند. با این امید که تمام کسانى که در گروههاى پرخطر قرار دارند تا آنجا که امکان دارد بتوانند واکسینه شوند.

بخش دوم:

روش‏هاى «طبیعى» براى درمان سرماخوردگى و آنفلوانزا

با توجه به اینکه درمان قطعى براى این دو بیمارى وجود ندارد، درمان‏هاى رایج در بهترین وضعیت مى‏توانند نشانه‏هاى بیمارى را کمى تسکین دهند و یا از طول دوره بیمارى بکاهند. مى‏توانید یکى از این درمان‏ها را انتخاب کنید و یا به معالجه‏هاى طبیعى و خانگى روى آورید.

1- بدانید چه موقع نباید نشانه‏ها را مداوا کرد

چه باور کنید، چه نکنید علایمى که شما از آنها رنج مى‏برید قسمتى از فرآیند درمان هستند و نشان مى‏دهند که دستگاه ایمنى بدن علیه بیمارى مبارزه مى‏کند. مثلاً تب، تلاش بدن براى کشتن ویروس‏ها در محیطى گرم‏تر از دماى طبیعى مى‏باشد. در ضمن محیط داغى که در اثر تب ایجاد مى‏گردد باعث مى‏شود که پروتئین‏هاى میکروب‏کُش سریع‏تر و مؤثرتر در خون حرکت کنند. بنابراین اگر شما تب ملایمى را براى یکى دو روز تحمل نمایید عملاً سریع‏تر بهبود پیدا مى‏کنید. سرفه علامت مفید دیگرى است که باعث تمیز کردن مجراى تنفسى از ماده غلیظ و لزجى مى‏گردد که میکروب‏ها را به شش‏ها و بقیه بدن منتقل مى‏کند. اگر چه بینى گرفته در بهترین حالت درمان کمى باز مى‏شود یا اصلاً نمى‏شود؛ یک ضد احتقان جریان‏هاى خونى را در بینى و گلو محدود مى‏نماید. اما اغلب ترجیح داده مى‏شود جریان خون زیاد شود چون محیط را گرم کرده و کمک مى‏نماید تا ترشحات میکروب‏ها را از بدن خارج کند.

2- بینى خود را به طور مرتب تخلیه نمایید (به شکل صحیح)

وقتى دچار سرماخوردگى مى‏شوید بهتر است به طور مرتب بینى خود را به جاى بالا کشیدن تخلیه نمایید. اما توجه داشته باشید که اگر شدید فین کنید این فشار مى‏تواند خلطهاى حاوى میکروب را به داخل مجراى گوش برگرداند و باعث گوش‏درد شود. بهترین روش براى تخلیه بینى آن است که: یک انگشت را روى یکى از سوراخ‏هاى بینى قرار داده و به آرامى حفره دیگر بینى را فین کنید.

3- گرفتگى بینى را با آب نمک گرم درمان کنید

شستشو با آب نمک به رفع گرفتگى بینى کمک کرده و در ضمن ذرات ویروس و میکروب را از بینى خارج مى‏کند. در زیر دستور تهیه یک مایع شستشوى معمولى را ببینید.
14 قاشق چایخورى نمک و 14 قاشق چایخورى جوش‏شیرین را در 2 لیتر آب گرم مخلوط کنید. از یک سرنگ بزرگ براى پاشیدن آب در بینى استفاده کنید. وقتى آب نمک را در یکى از سوراخ‏هاى بینى مى‏پاشید، سوراخ دیگر را با انگشت فشار دهید. دو تا سه بار تکرار کنید و بعد به درمان سوراخ دیگر بینى بپردازید.

4- خود را گرم نگه دارید و استراحت کنید

وقتى اولین بار دچار سرماخوردگى یا آنفلوانزا مى‏شوید گرم نگه داشتن و استراحت، کمک مى‏کند تا بدن تمام توان خود را براى مبارزه جهت مصون ماندن به کار گیرد. این مبارزه، بدن را به ستوه مى‏آورد. بنابراین با خوابیدن در زیر پتو به بدن خود کمک کنید.

5- غرغره کنید

غرغره کردن باعث مرطوب شدن گلوى دردناک شده و آرامشى موقت به وجود مى‏آورد. چهار مرتبه در روز با کمى آب نمک گرم غرغره کنید. براى کم کردن خارش گلو از یک غرغره منقبض‏کننده - مانند چاى که حاوى تانین مى‏باشد - استفاده کنید تا غشاى گلو را قوى کند. و یا از یک غرغره غلیظ که با عسل درست شده باشد استفاده کنید. این ترکیب در طب مردم مورد توجه است. یک قاشق غذاخورى برگ تمشک جنگلى یا آب لیمو را در دو فنجان آب گرم بریزید بعد یک قاشق چایخورى عسل به آن اضافه کرده و بگذارید گرماى محلول به دماى اتاق برسد. سپس با آن غرغره کنید.

6- مایعات گرم بنوشید

مایعات گرم احتقان بینى را تسکین مى‏دهد، مانع خشک شدن بینى مى‏شود و غشاى ملتهب شده گلو و بینى را نرم مى‏کند. اگر بیش از حد دچار احتقان شده باشید، شب نمى‏توانید بخوابید. از مایعات گرم استفاده کنید. یک فنجان چاى گیاهى بنوشید.

7- حمام بخار بگیرید

حمام بخار مجراى بینى را مرطوب مى‏کند و احساس راحتى خواهید کرد. اگر آنفلوانزا شما را منگ کرده است، دوش آب را باز کنید. روى یک صندلى بنشینید و با اسفنج خود را تمیز کنید.

8- زیر بینى خود پماد بمالید

استفاده از یک ذره مرهم نعنایى در زیر بینى مى‏تواند مجراى تنفسى را باز کرده و پوست تحریک شده بینى را هم بهبود بخشد. مِنتول، اوکالیپتوس و کامفر همه داراى مواد بى‏حس‏کننده ملایمى هستند که مى‏تواند درد بینى زخم‏شده را تسکین بخشند.

9- با کمپرس سرد یا گرم اطراف سینوس‏هاى گرفته خود را بپوشانید

سرد یا گرم فرقى نمى‏کند، هر دو به طور یکسان عمل مى‏کند. مى‏توانید پارچه کمپرس سرد یا گرم قابل مصرف مجدد را از داروخانه تهیه کنید و یا خودتان آن را فراهم کنید. پارچه مرطوب قابل شستشو را به مدت 55 ثانیه در مایکروفر گرم کنید (ابتدا دماى آن را امتحان کنید) یا کیسه کوچکى از نخود یخ‏زده را به عنوان کمپرس سرد به کار ببرید.

10- بالش اضافى زیر سر خود قرار دهید

این کار به مجراى گرفته شده بینى کمک مى‏کند که راحت‏تر باشد. در صورتى که شیب بالش زیاد مى‏باشد آن را زیر تشک قرار دهید تا شیب ملایم‏ترى ایجاد کند.

11- در موارد غیر ضرورى سوار هواپیما نشوید

سعى کنید به قسمت بالاى دستگاه تنفسى خود استرس بیشترى وارد نکنید و این همان چیزى است که تغییر فشار هوا باعث آن مى‏شود. پرواز با احتقان ناشى از آنفلوانزا یا سرماخوردگى به خاطر تغییر فشار در هنگام بلند شدن یا نشستن هواپیما به طور موقت به پرده گوش صدمه مى‏زند. اگر مجبور به پرواز هستید از یک ضد احتقان استفاده کنید و اسپرى بینى همراه خود داشته باشید تا هنگام بلند شدن یا نشستن هواپیما از آن استفاده کنید. آدامس جویدن و گاهى قورت دادن چیزى مى‏تواند به از بین بردن تأثیر فشار هوا کمک کند.

12- غذاهایى بخورید که عفونت را از بین مى‏برند

هنگام آنفلوانزا یا سرماخوردگى از غذاهاى زیر استفاده کنید:
موز: آشوب معده را آرام مى‏سازد.
فلفل سبز: سرشار از ویتامین C.
زغال اخته: اسهال را کنترل مى‏کند. داراى آسپرین طبیعى (ممکن است تب و درد را کم کند).
هویج: سرشار از بتاکاروتن.
فلفل قرمز: سینوس‏ها را باز مى‏کند و خلط شش‏ها را از بین مى‏برد.
خردل و ترب کوهى: خلطهاى مجارى تنفسى را از بین مى‏برد.
پیاز: ادعا مى‏شود داراى مواد گیاشیمى بوده، برنش‏ها را تمیز و عفونت‏ها را از بین مى‏برد.
برنج: اسهال را مهار مى‏کند.
چاى: سبز یا سیاه (نه چاى گیاهى) داراى مواد آنتى‏بیوتیک طبیعى و اثرات ضد اسهال مى‏باشد.
توجه داشته باشید، بعضى بیمارى‏هاى سخت، تظاهراتى مانند سرماخوردگى دارند. اگر علایم بیمارى‏هایى نظیر عفونت سینوس، برنشیت، مننژیت و آسم یا گلوى چرکى داشتید و یا احساس کردید که روز به روز بدتر مى‏شوید فوراً به پزشک مراجعه نمایید.