گزارشی از دومین همایش بین­المللی زنان مسلمان اندیش­مند

اولین همایش زنان اندیش­مند مسلمان در سال 1386 با حضور بیش از شصت زن فعال از سی و پنج کشور جهان در ارتباط با موضوع «خانواده، عفاف و معنویت» در تهران برپا شد.

و حال دومین همایش بین­المللی زنان مسلمان اندیش­مند با موضوع «زن، خانواده و تمدن اسلامی»  و با تأکید بر نقش محوری رسانه­ها با حضور میهمانان خارجی، صاحب­نظران، اساتید حوزه و دانش­گاه و فعالان امور زنان، در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

در این همایش بیست زن اندیش­مند از کشورهای: بوسنی، روسیه، آذربایجان، پاکستان، سودان، عراق، کویت، لبنان، فیلیپین، بحرین، افغانستان، اندونزی، ترکیه، سوریه، نیجریه، مصر، تاجیکستان و قطر  حضور داشتند که با ارائه­ی مقالاتی در سه محور، «رسانه و خانواده»،« رسانه و فرهنگ سازی» و «رسانه و حقوق شهروندی» به سخنرانی پرداختند.

خانم «صدیقه حجازی» مدیر کل امور زنان و خانواده­ در  سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دبیر کل دومین همایش، ابتدا در مورد اهمیت و نقش رسانه در عصر حاضر گفت: «رسانه­ها از هر نوع و با هر گروه مخاطبی که باشند، مدیریت فکر، فرهنگ، رفتار و در یک کلام، هویت فرهنگی جوامع را به عهده دارند. رسانه­ها به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی می­توانند در گسترش صلح و امنیت جهانی و ارتقای اخلاق و معنویت در میان انسان­ها مؤثر باشند و یا این­که بالعکس، می­توانند ملت­هایی را از هویت انسانی و ملی خویش، تهی کنند.»

خانم «حجازی» در ادامه گفت: «خانواده بین تمام جوامع بشری به منزله­ی اصلی­ترین نهاد اجتماعی، زیر بنای جوامع و خاست­گاه فرهنگ­ها، تمدن­ها و تاریخ بوده است.

پرداختن به این بنای مقدس و بنیادین و حمایت از آن و هدایتش به جای­گاه واقعی و متعالی، همواره سبب اصلاح خانواده­ی بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات طیبه است. ما زنان مسلمان براین باوریم که در شرایط کنونی و در عرصه­ی جنگ رسانه­ای و جنگ نرم، به عنوان نگهبانان حقیقی و دل­سوز کانون ارزش­مند خانواده، مسئولیتی بس بزرگ و خطیر برعهده داریم. امید که بتوانیم از عهده­ی مسئولیت برآمده و دین خود را به نسل فعلی و نسل­های آینده و نیز به میراث ارزش­مند فرهنگ و تمدن اسلامی ادا نماییم.»

خانم «حجازی» در خاتمه به نقش ماهواره­ها و خطرات آن، ضعف نگرش طراحان رسانه­ها، توجه به آموزش کودکان، توجه بیش­تر به آموزش­های دینی و معرفی اهل بیت، به عنوان الگو، رشد و افزایش شبکه­های اسلامی، ترویج فرهنگ مصرف­گرایی توسط رسانه، عدم توجه صحیح  به فقر واقعی زنان، توجه به مساجد و چگونگی رابطه­ی فرزندان با مساجد اشاره داشت. ایشان تصریح کرد که این همایش ضمن بررسی آسیب­شناسی وضعیت موجود رسانه و تأثیر آن بر فرهنگ، جامعه و خانواده، به راه­کارهای مناسبی به منظور استفاده­ی بهینه از این ابزار در جهت حرکت به سوی تمدن اسلامی توجه دارد.

از نکات برجسته در مقاله­های ارائه شده می­توان به این موارد اشاره داشت: 1. رسانه­ها به طور فعال بر تغییر سبک زندگی و سست کردن پایه­های روابط خانواده مؤثرند. 2. روابط زوجین تحت تأثیر اثرات سو رسانه­ایی، دست­خوش تغییر و در معرض سستی هستند.

3. رسانه­های گروهی با تغییر نگاه کودک به موضوع سکس و خشونت، باعث بلوغ زودرس در آن­ها شده، تربیت کودکان را با دشواری­های فراوان روبه­رو می­کنند. 4. ایجاد هویت کاذب در نوجوانان با ستاره­سازی­های کاذب در رسانه باعث ایجاد بحران هویت در دوران جوانی آنان   می­شوند. 5. رسانه­ها چون دشمنان خانگی، اساس نظام خانواده و اجتماع را تهدید می­کنند.  6. رسانه­ها با برجسته­سازی سکس و جنسیت در شکل­گیری افراط­های جنسی در اجتماع مؤثرند. 7. تبلیغات رسانه­ای نادرست، عفت عمومی و سلامت اخلاقی جامعه را به شدت تهدید می­کند. 8. مدگرایی، سرچشمه در تبلیغات و سیاست گذاری­های غلط رسانه­ای دارد. 9. از رسانه می­توان در نهادینه کردن عفاف و حجاب و تحکیم روابط خانواده استفاده کرد اگر، درست به کار گرفته شود.

یکی دیگر از نکات قابل توجه این همایش مبارزه با سخن «میشل هولباک» نویسنده­ی    اسلام ستیز فرانسوی بود که می­گوید: «ما از راه دور نمی­توانیم افراط­گری دینی را متوقف سازیم، پس بهتر است مسلمانان را به فساد بکشانیم. جنگ بر ضد افراط­گرایی اسلامی با کشتن مسلمانان فایده ندارد و فقط با فاسد کردن آن­ها می­توان به این پیروزی دست یافت. باید به جای بمب، دامن­های کوتاه و گوشواره، بر سر مسلمانان فرو بریزیم.»

«نجلا القلیوبی»، معاون دبیر کل حزب «العمل» مصر، دبیر بخش بانوان حزب و مسئول خاورمیانه­ی انجمن جهانی زنان مسلمان در مقاله­ای تحت عنوان «محورهای اصلی مقاله­ی رسانه و خانواده» به نکاتی چون:

• رسانه و نقش آن در شکل­گیری افکار عمومی
• اسلام و نقش مهم رسانه­ای آن در رابطه با دعوت به اسلام و عمل به آن
• رسانه مانند شمشیر دو لبه
• خانواده در مفهوم غرب و اسلام
• گسترش دیدگاه غرب درباره­ی زن و خانواده از راه ترویج مفاهیم غربی
• ارائه­ی روش غرب – از طریق رسانه – به عنوان تنها راه آزادی زن و خانواده
• تلاش­های مستمر رسانه برای تغییر روش خانواده­ی مسلمان در چارچوب دیدگاه غرب و قوانینی که سازمان ملل متحد آن را وضع کرده، بدون در نظر گرفتن مسائل اعتقادی جوامع اسلامی و عربی
• دست­گاه­های سمعی و بصری و نقش آن در دور کردن افراد از خانواده و فرو رفتن در ساختار این دست­گاه­ها
• تأکید بر هویت متمدن امت اسلامی به عنوان مهم­ترین اصل تربیت فرزندان و ... اشاره داشت.

«مزاهر محمداحمد عثمان»، استادیار دانش­گاه. دبیر کل جهانی زنان مسلمان سودان و عضو شورای مرکزی جنبش اسلامی سودان با مقاله­ی «رسانه و خانواده» به عواملی مانند جهانی­سازی، پیش­رفت عظیم تکنولوژی، انفجار بی­حد و مرز ارتباطات و انتشار و طغیان رسانه­ها پرداخت و تأکید کرد که این عوامل باعث شده­اند تا نظام خانوادگی بازتر شده،  تحت تأثیر بیش­تر رسانه­ها قرار بگیرد و تولیدات و پیام­های آن­ها را پذیراتر باشد.

این مقاله نگاهی داشت به تأثیرات متقابل معنوی بین خانواده و رسانه­ها از جهت هم­راهی با روی­دادها، تغییرات جهانی و حقایق و آمارهای جدید. این مسائل باعث ایجاد چالش­هایی ضروری برای خانواده می­شوند و خانواده باید در برابر عناصر منفی آن ­که مخالف با ارزش­هاست و نیز در برابر اصول،  مفاهیم و روش­های ناپسند و غیر قابل قبول آن مقاومت کند و به مبارزه بپردازد؛  بدون تردید این جهاد اکبر در جهان امروز ماست. بنابراین ضروری است ابزار و شیوه­های تربیتی خانواده مطابق با روز شده،  افزایش یابد و برای مقابله با گسترش همه جانبه­ی رسانه­ها و ابزارها و تکنولوژی آن تلاش بیش­تری انجام شود.

«امیلیا تقی یوا»، روزنامه­نگار و معاون رئیس شورای زنان حزب اسلامی آذربایجان با مقاله­ی «مطبوعات و رسانه­های گروهی و کودک» عنوان کرد:

کودکان به جای مطالعه و تحقیق کردن و یاد گرفتن، اوقات خود را درکلوپ­های اینترنت و یا در محیط­هایی که ناهنجاری­های اجتماعی هم­چون قتل، سرقت و زورگیری و ... را رشد و رواج می­دهند، به بطالت می­گذرانند، بدون این­که بتوانند استفاده­ی درستی از مطبوعات الکترونیکی و ... داشته باشند.

«آیدا توله» مشاور و روان­شناس، از هم­کاران سازمان زنان کوثر، با مقاله­ی «تأثیر رسانه­ها بر شکل­گیری هویت در نوجوانان» از بوسنی گفت:

نتایج تحلیل کیفی داده­ها در مورد سبک گفتاری که نوجوانان در موقعیت­های اجتماعی گوناگون برای خوش­آمد دیگران به کار می­گیرند، دو عامل اصلی را نشان می­دهد: اول،

عامل­شناختی؛ که در قالب انتظارات و مقایسه عمل می­کند و برخاسته از«نظریه­ی مقایسه اجتماعی» است. دوم عامل عاطفی؛ از این نظر که انسان­ها طالب مقبولیت اجتماعی هستند و طرد شدن را ناراحت­کننده تلقی کرده، از آن اجتناب می­کنند.

«خوله القزوینی»، پژوهش­گر، نویسنده، روزنامه­نگار و از مسئولان وزارت آموزش و پرورش کویت، با مقاله­ی «رسانه و روابط زناشویی» عنوان کرد: «استراتژی دراز مدتی که رسانه­های غربی برای به اجرا در آوردن برنامه­های سیاسی خود طراحی کرده­اند، باعث جدا کردن ما از هویت خود و تحت تأثیر قرار دادن فرهنگ اسلامی ما و از بین بردن وحدت و انسجام خانواده شده است.»

«ریما فخری»، عضو در شورای سیاسی حزب­الله لبنان، مهندس کشاورزی و پژوهش­گر مسائل سیاسی، با مقاله­ای تحت عنوان «تأثیر رسانه بر انسان» رسانه را یکی از مهم­ترین عوامل مؤثر در ساخت شخصیت انسان و شکل­گیری روی­کردهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی وی در این دوره عنوان کرد. سطح تأثیر­گذاری رسانه بر اشخاص به تأثیرپذیری افراد از نظر محیط اجتماعی آن­ها، نوع رسانه، گروه­های سنی مورد هدف قرار گرفته شده و هم­چنین پیش زمینه و مصونیت فرهنگی دینی آن­ها بستگی دارد. وی در مقاله­ی خود برای مبارزه با این تهاجم فرهنگی، لزوم یک شبکه­ی پر محتوا را که از کشورهای اسلامی تغذیه شود، ضروری دانستند.

«عالیه ساتیلمیش اوغلو» پژوهش­گر، نویسنده و تهیه کننده­ی برنامه­های رادیویی و تلویزیونی ترکیه با مقاله­ی «خطر در خانه­ی ماست» گفت: «کارکردهای اصلی رسانه باید اطلاع رسانی، آموزش، سرگرمی و برقراری انواع روابط اجتماعی باشد. امروزه رسانه تبدیل به چشمی شده است که مردم با آن می­بینند و گوشی که با آن می­شنوند. برخی از نهادهای رسانه­ای با وقوف نسبت به قدرت رسانه، «آگاهانه» دست به شست­وشوی مغزی مردم می­زنند. آن­ها واقیعیت­های عینی را با تحریف کردن – از طریق دادن اطلاعات نادرست و گم­راه کننده یا از راه بزرگ­نمایی – به واقعیت­های رسانه­ای تبدیل می­کنند. هر چه زمان بیش­تری صرف تلویزیون، رایانه و اینترنت شود، میزان طلاق، سقوط اخلاقی، جنایت، خشونت و بیماری­های مرتبط با تشعشعات روز به روز بالاتر می­رود. از لحاظ شخصیتی، انسانی که فطرتاً اجتماعی است، تبدیل به موجودی غیر اجتماعی، غیر معاشرتی  و تنها می­شود؛ مشکلات استخوانی بروز می­کنند؛ چاقی مفرط و عدم تحرک، ناگزیر بیماری­هایی پدید می­آورند. کودکان در سنین پایین با تحریکات جنسی مواجه شده و تجربه­ی کودکی کردن را از دست می­دهند. هرزه نگاری کودکان به سرعت در حال رشد است. اعتیاد به اینترنت فرقی با اعتیاد به قمار و الکل ندارد. خداوند در سوره­ی مبارکه­ی تحریم می­فرماید: «ای اهل ایمان خود و خانواده­ی خویش را از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ­ها هستند. محاظفت کنید.»

«سهیلا عرفانی»، استاد دانش­کده­ی ژورنالیسم دانش­گاه هرات، از کشور افغانستان در مقاله­ی «تأثیرات فرهنگی رسانه­های افغانستان بر زنان و خانواده» گفت:

با توجه به نقش کلیدی زنان در خانه و سرکوب شدن شخصیت زن افغان در طول تاریخ سیاه طالبانی، تأثیرگذاری رسانه­ها روی این قشر می­تواند بر مهم­ترین رکن اجتماع که همان خانواده باشد، تأثیرات قابل ملاحظه­ای داشته باشد. با تأثر فراوان باید گفت بیش از نیمی از برنامه­های تلویزیونی افغانستان را سریال­ها و فیلم­های هندی بی­محتوایی تشکیل می­دهد که  در تمامی آن­ها زنان یا موجوداتی فریب­کار، خشن و مستبدند و یا موجوداتی فرشته خصال و معصوم! که در هر دو صورت به نحوی اغراق آمیز شخصیت زنان را  تصویرسازی می­کند. علاوه بر آن، فرهنگ، رسوم و حتی مذاهب کشور هند را به نحوی خواسته یا ناخواسته ترویج می­کند.

دکتر «حسنات عوض ساتی» رئیس دانش­گاه بین­المللی آفریقا، از سودان هم با مقاله­ی «رسانه و ارائه­ی الگوی اسلامی» عنوان کرد:

تأثیر رسانه بر خانواده­ی مسلمان درحالیست که اصول تمدن غرب از طریق رسانه وارد شده است.

رسانه­های غربی با داشتن تکنولوژی بالا توانسته­اند شکافی عظیم میان خانواده­های مسلمان ایجاد کنند.

لذا پیش­نهاد می­شود این موارد به کار گرفته شود:

1. ارائه­ی راه­بردهای رسانه­ای اسلامی صریح و منطبق بر ارزش­ها، الگوها و مفاهیم اسلامی؛
2. تشویق زنان مسلمان و پای­بند به تعالیم اسلام جهت ورود به صحنه­ی رسانه؛
3. برگزاری کنفرانس سالانه - هر سال در یک کشور - ویژه­ی زنان مسلمان فعال در رسانه،
4. ارائه رسانه­ی جای­گزین.

دکتر «هیا ثامر» رئیس بخش اصول دین دانش­کده­ی الهیات دانش­گاه قطر، استاد دانش­گاه و نویسنده با مقاله­ی «عفاف اجتماعی» به عوامل از بین بردن ارزش عفاف در جوامع اسلامی اشاره کرد و گفت:

فاصله گرفتن از دین اسلام، کم­رنگ شدن نقش تربیتی و هدایت­گر خانواده برای فرزندان، کم­رنگ شدن نقش جامعه در تأثیرگذاری بر افراد و بیان نصیحت­های هدایت کننده برای آنان مخصوصاً برای جوانان و گسترش مدارس غربی که دارای شیوه­های غیر اسلامی هستند، از مهم­ترین موارد باز شدن فضای رسانه­ای و تقلید از غرب از طریق ماه­واره­ها و اینترنت هستند. این عوامل باعث انتشار وسائل فریبنده و اغوا کننده و سهولت دست­یابی به آن­ها و هم­چنین انتشار نا به جای این وسائل می­شوند. مهم­ترین راه­های چاره­اندیشی و اصلاح این مشکل - هم چاره و درمان- ابتدا از خانه شروع می­شود و سپس در مدرسه و جامعه قابل اجرا است. الگوهای تربیت اسلامی و تربیت اخلاقی باید به شیوه­های آموزشی مدارس برگردانده شود. کشورهای اسلامی در تثبیت مفاهیم عفت و پاک­دامنی و مجازات کردن کسانی که از ارزش­های جامعه خارج می­شوند نقش داشته باشند و خانواده از نظر دینی و ارزشی مستحکم شده، در مدرسه نیز بر این موضوعات تأکید شود.

«غاده غزال»، مدرّس مطالعات اسلامی و گفت­وگوی تمدن­ها، از سوریه با مقاله­ی «رسانه و مدگرایی» تأکید کرد:

امروزه فرد برای به روز بودن و روی مد بودن در میان هم­سن و سالان خود مجبور است با مسائلی چون روابط پیش از ازدواج، دوستی با جنس مخالف، هم جنس بازی، برهنگی، رفتار زنانه­ی مردان یا بالعکس و ...، که همگی خیلی طبیعی و خوب جلوه داده می­شوند، کنار بیاید.

پیامبرا کرم(ص) همواره برای هدایت جامعه­ی اسلامی از مسجد استفاده می­کرد. مساجد ما جایی برای ارائه­ی شیوه­های جدید زندگی ندارند و این شیوه­ی زندگی برای جوانان جالب نیست. پیامبر همیشه راه تعادل و وسط را به مسلمانان سفارش می­کرد ما نیز باید جوانان را متقاعد کنیم که اسلام دین خطرناک و مهلکی نیست.

«شعله شکیب»، پزشک عمومی و پزشک خانواده، عضو هیئت علمی دانش­گاه، رئیس سابق انجمن زنان «مستقبل»، عضو شورای سیاسی انجمن «وفاق ملی»، نویسنده و روزنامه­نگار، و از فعالان سیاسی و اجتماعی بحرین با مقاله­ی «رسانه­های گروهی و حقوق شهروندی» گفت:

ویژگی­های رسانه­های دموکراتیک عبارتند از: مستقل بودن، قابل تأیید و تصدیق بودن، رفتار غیر گزینشی و یک­سان با همه­ی افراد و موضوعات و شفافیت.

رسانه­های گروهی دارای مسئولیت بزرگی در مقابل از بین رفتن عفت و پاک­دامنی و ترویج بی­بندوباری هستند. برنامه­های مسموم، غریزه­ی جنسی را تحریک نموده و زن را تحت شعار آزادی و برابری، هم­چون کالای ارزانی برای لذت­ مردها به کار می­گیرند. رسانه­های گروهی از منابع مهم و اساسی­ای هستند که برای گرفتن اطلاعات مربوط به سلامتی، تشخیص عوامل بیماری توسط بیمار، انتخاب جدیدترین نوع معالجه و نیز یافتن پزشک مناسب برای درمان، مورد استفاده قرار می­گیرند. بی­سوادی در بعضی کشورهای مسلمان زنگ خطری است که نتیجه­ی آن دست نیافتن به استقلال صنعتی و تولیدی و نرسیدن به جای­گاه خودکفایی است.

دکتر «فاطمه عبدالکریم»، استاد پاتولوژی، معاون دانش­کده­ی پزشکی دانش­گاه لاگوس، عضو انجمن اسلامی پزشکی لاگوس نیجریه، با مقاله­ی «نقش رسانه­ها در کاهش میزان ابتلا به سرطان در میان زنان مسلمان»، افزایش ابتلا به سرطان را که بیش­ترین سهم آن مربوط به زنان است، به کم­بود یا فقدان آگاهی در مورد عوامل خطر و تغییر در سبک زندگی نسبت داده، گفت:

رسانه­ها نقش چشم­گیری در گسترش آگاهی مردم نسبت به عوامل خطر، ضرورت غربال­گری جهت تشخیص زود هنگام سرطان و هم­چنین ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، خصوصاً در رژیم غذایی و رفتارهای اجتماعی، دارا هستند.

از میان مدعوین و شرکت­کنندگان ایرانی نیز دکتر «حسن رحیم پور ازغدی»، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت:

رسانه بدون اشاره به مفهوم عشق وجود ندارد و فرهنگ اسلامی ما نیز فرهنگ عشق ستیز نیست.

عشق زمینی بین زن و مرد نه تابو است و نه حرام. در روایت ما پیامبر اکرم(ص) فرمودند: وقتی زن و شوهر به هم نگاه عاشقانه می­کنند یک نگاه سوم به آن اضافه می­شود که آن نگاه رحمت خداوند است. خانواده­ی بی­ضابطه و فرو پاشیده را خانواده­ی دموکراتیک می­گویند؛ و خانواده­ای منحط که به روش طاغوتی اداره شود، استبدادی است. در اسلام هیچ­کدام از این دو جایی ندارد و فقط خانواده­ی اسلامی مفهوم دارد. اگر مردی به خاطر همسرش کلمات عاشقانه به زبان بیاورد، خداوند فرموده از اعتکاف در مسجد بالاتر است؛ یعنی عشق عبادت است، تقرب به خداوند است. در رسانه­های غرب عشق به حاشیه می­رود و سکس رسانه­ای می­شود، یعنی جای حریم خصوصی و عمومی عوض می­شود.

 حضور زن در رسانه باید به گونه­ای باشد که فقط به انسان بودن او توجه شود و زیبایی شخصیت مقدم بر زیبایی صورت باشد. دانش، هنر و شرف اگر در رسانه باشد شخصیت زن خدشه­دار نمی­شود.

دکتر «مژگان سخایی»، عضو هیئت علمی دانش­گاه امام صادق(ع)، واحد خواهران نیز با مقاله­ی «خرافات و رسانه» گفت: خرافات و خرافی­گری محدود به زمان حاضر نیست بلکه انسان همواره در زندگی خود با آن دست به گریبان بوده است. برخی از اقوام برای رنگ­ها، شکل­ها و یا حرکت­های خاصی اثر قائلند و آن­ها را به طور مستقل دافع برخی بلایا و یا جاذب برخی نیروهای مثبت طبیعت می­دانند.

رواج باورهای خرافی در میان انسان­ها، به میزان فاصله گرفتن آن­ها از تربیت توحیدی مرتبط است. به طور کلی رسالت اصلی رسانه­ی ملی، آگاهی بخشی است. این آگاهی­بخشی در این زمینه­ها لازم است:

 ا. معرفی خطرات و انحرافات

2. معرفی توانایی­های صحیحی که مورد تأیید پروردگار است و انسان می­تواند به آن­ها دست پیدا کند.

3. معرفی شکل صحیح باورهای دینی و راه تعمیق آن. به بیان دیگر بیش از معرفی اندیشه­های خرافی، معرفی گوهرهای اعتقادی مؤثر است.

«فائزه عظیم­زاده اردبیلی»، عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی دانش­گاه امام صادق(ع) در مقاله­ی «رسانه و نهادینه­سازی عفاف و حجاب» عنوان کرد:

سه مرحله­ی نهادینه سازی (تعمیق)، گسترش فرهنگ (ترویج)، و حفظ و پاسداری از باورها (تحفیظ)، لازمه­ی تحقق عفاف اجتماعی است؛ و عملی شدن هر یک از مراحل فوق نیازمند حرکت جمعی به عنوان طرح ملی و نهادهای فرهنگی به ویژه رسانه­ی ملی است و استراتژی ممکن برای ترویج عفاف از اهم وظایف دولت­هاست.

دکتر «محمدتقی کرمی»، استاد دانش­گاه علامه طباطبایی در مقاله­ی «خانواده، رسانه و فرهنگ»، مهم­ترین بازیگر عرصه­ی تغییرات فرهنگی را رسانه­ها دانست و نام این عصر را عصر ارتباطات عنوان کرد و گفت: رسانه به نوعی، خانواده را تهدید می­کند زیرا افراد و اعضای خانه را به صورت حداقلی به خودشان مشغول می­کند.

خانواده در بازتولید فرهنگ، دارای ثبات فرهنگی است ولی رسانه تغییر فرهنگ می­دهد. در ایران رسانه یک تصویری را از جوانی القا می­کند و آن رفتن به دانش­گاه است و اگر جوان به دانش­گاه نرود به لحاظ فرهنگی جای­گاه مطلوبی ندارد. تأثیرپذیری زنان از رسانه، در قلمرو فرهنگ، با سلب هویت فرهنگی زنان، رسانه را به عنوان مرجع فرهنگی زنان و در نتیجه مرجع فرهنگی خانواده سوق می­دهد.

دکتر«زهره موسی­زاده»، استادیار دانش­گاه امام صادق(ع) با مقاله­ی «آسیب­شناسی سیاست­های رسانه­ای بر عمل­کرد پرخاش­گرانه­ی کودکان» گفت: براساس نظریه­ی یادگیریِ اجتماعی، عوامل خارجی، محیطی و زمینه­ی اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار بوده،  بر نقش تجربه­ی مستقیم و یادگیری مشاهد­ه­ای (تقلید یا الگوبرداری) در اکتساب رفتارهای

پرخاش­گرانه تأکید می­کند. در واقع ارزش­ها، نگرش­ها، باورها و ادراکات رو به رشد کودکان در تطابق با دنیای تصویری­سازی شده شکل می­گیرند و به عنوان واقعیت­های موجود در دنیای واقعی تصویر­سازی می­شوند. اسناد منتشر شده­ی یونسکو، یونیسف و کنفرانس­های بین المللی در باره­ی کودکان ورسانه­های جمعی، بر ضرورت بررسی و شناخت بهتر ویژگی­ها و نیازهای کودکان و هم­چنین آگاهی از اثرات خشونت­آمیز سیاست­های رسانه­ای تأکید می­کنند.

از دیگر نکات قابل توجه در این همایش، این بود که تمامی حضار به عنوان اعضای هیئت مؤسس اتحادیه­ی بین­المللی زنان مسلمان اندیش­مند، آمادگی خود را جهت پی­ریزی ارتباطات از طریق یک دبیرخانه­ی مجازی اعلام کردند و بیانیه­ای ارائه دادند.