در تابستان علاوه بر این که توان و انرژی انسان تحلیل میرود، در اثر تعریق زیاد، آب بدن، کاهش مییابد. نوشیدن آب شاید راه چاره باشد اما انسان تا اندازهای میتواند آب فراوان بنوشد. عدم عادت به نوشیدن آب زیاد از یک طرف و کافی نبودن آب برای جبران انرژی از دست رفتهی بدن از طرف دیگر، باعث میشود آدمی مغلوب گرمای خورشید بشود. پس باید به فکر جایگزین مناسبی برای آب بیشتر باشد که هم آب بدن را تأمین کند و هم بتواند ویتامینهایی که کمبودشان باعث تحلیل توان و انرژی میشود را به بدن برگرداند. اکثر میوههای تابستانی، از بهترین جایگزینها هستند زیرا هم آب بیشتری نسبت به میوههای فصلهای دیگر دارند و هم سرشار از «آنتی اکسیدانها»1 و مواد مغذی هستند. میتوان به روشهای مختلف، در رژیم غذایی از این میوهها استفاده کرد، مثلاً در سالادها از آنها استفاده کنیم یا با شیر و ماست مخلوط کنیم و یا بهعنوان میانوعده به صورت خام میل کنیم.
خوشبختانه تنوع میوههای تابستانی آن قدر زیاد است که با استفادهی بهجا و مناسب آنها میتوان امید داشت که این گرمای طاقتفرسا و طولانی را بهراحتی پشت سر گذاشت و همچنان شاداب و سرزنده بود. هر کدام از این میوهها خواص مختلفی دارند و ذکر نام همهی میوهها و خواص آن، از حوصلهی این مقاله خارج است. در این جا به معرفی چند میوهی معروف و پرطرفدار بسنده میکنیم و به اختصار درخصوص آنها و خواصشان صحبت میکنیم:
هندوانه
زادگاه اصلی این میوه در قارهی آفریقاست و برای اولین بار در کشور مصر کشت شده است. بعد هم از مصر به چین و روسیه رفت و بالاخره به سراسر کرهی خاکی معرفی شد. یکی از نکات جالب این است که در کشور عزیز ما کمتر پیش میآید که هندوانه بهعنوان یکی از میوههای تشریفاتی مورد مصرف قرار گیرد. شاید برای ما، هندوانه یک میوهی عادی و مختص مصرف در خانه باشد. البته در مهمانی نیز سر میز و تقریباً بهعنوان دسر قرار میدهیم اما کمتر پیش میآید که بهعنوان یکی از میوههای تشریفاتی مورد مصرف قرار گیرد. این امر برای ساکنین شرق آسیا کمی متفاوت است؛ چینیها و ژاپنیها گذاشتن هندوانه بر سر میز پذیرایی مهمان را یکی از روشهای مهماننوازی خوب میدانند و بهعنوان یک میوهی تشریفاتی از آن استفاده میکنند.
هندوانه به دلیل آب فراوانش، پرطرفدارترین میوه در روزهای گرم تابستان است و مقادیر بالای آنتی اکسیدانهای مختلف در آن، ارزشش را چند برابر کرده است. ویتامین A ، C و لیکوپن،2 از مهمترین آنتی اکسیدانهای موجود در این میوه هستند. این ترکیبات با غیرفعال کردن رادیکال های آزاد3 از «اکسیداسیون کلسترول» و تنگ شدن دیوارهی عروق از بروز بیماریهای قلبی و سکته جلوگیری مینماید. بهعلاوه مطالعات نشان میدهند که مصرف منظم این میوه از بروز حملات آسم، سرطان کولون4 و حتی آرتروز جلوگیری میکند. این میوه با خواص ضدسرطانی، از اطلاعات ژنتیکی (DNA) همهی سلولها محافظت کرده از جهشهای ژنتیکی5 جلوگیری میکند. این میوه مانند هویج در تقویت حس بینایی نیز موثر است. با وجود فواید بسیار زیاد، این میوه، دارای ترکیبات «گواتروژن»6 است و افرادی که در مناطق با «ید» کم زندگی میکنند باید کمتر این میوه را استفاده کنند. این میوه «اگزالات» و «پورین»7 بالایی دارد، به این دلیل افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه و اورهی بالا هستند باید به مقدار کم از این میوه استفاده نمایند تا این عوارض در آنها تشدید نشود. درضمن، افراد مبتلا به دیابت نیز باید با دقت فراوان این میوه را استفاده نمایند زیرا هندوانه قندخون را به سرعت بالا می برد و کنترل این قند برای دیابتیها بسیار مشکل است. همانطور که گفته شد این میوه پتاسیم بالایی دارد و مصرف یک فنجان هندوانه دارای 176 میلی گرم از این ماده مغذی است که میتواند به کاهش فشارخون بالا در بیماران مبتلا به این بیماری کمک نماید. این میوه به دلیل وجود ویتامین B6 و بوی خوشایندی که دارد در رفع حالت تهوع بسیار مفید است؛ بهخصوص اگر شیرینی نسبتاً ملایمی داشته باشد. هندوانه برای اشخاص سردمزاج و آنهایی که دارای معده سرد هستند مناسب نیست. این گونه اشخاص اگر میخواهند هندوانه بخورند باید آن را با شکر و یا عسل بخورند؛ هندوانه در اشخاص سردمزاج باعث درد مفاصل و ضعف جنسی می شود.
خواص دارویی هندوانه
1- هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است. گرما را برطرف میکند و بهترین میوه تابستان است.
2- هندوانه مُدر8 است و به پایین آوردن فشارخون کمک میکند.
3- هندوانه معده را تقویت میکند.
4- پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است.
5- مغز تخمهی هندوانه کرمهای معده و روده را از بین میبرد.
6- هندوانه برای ورم مثانه مفید است.
7- هندوانه بدن را تازه و شاداب میکند.
8- هندوانه برای اشخاص گرم مزاج بسیار خوب است.
9- آب هندوانه مخلوط با سکنجبین علاجکنندهی یرقان و دفع کنندهی سنگ کلیه است.
10- برای خنک کردن بدن در روزهای گرم تابستان، هندوانه را با شکر بخورید.
11- برای برطرف کردن تب و اخلاط بدن، هندوانه را با شیر خشت بخورید.
12- برای رفع خارش بدن هندوانه را با تمبر هندی بخورید.
13- هندوانه را باید همیشه بین دو غذا خورد یعنی تقریبا سه ساعت بعد از غذا و یک ساعت قبل از غذا. زیرا اگر بلافاصله بعد از غذا خورده شود در هضم غذا اختلال ایجاد میکند. همچنین نباید آن را با میوههای دیگر مخلوط کرد زیرا تولید نفخ شکم میکند.
لازم به ذکر است که یک لیوان هندوانه ۲۰ درصد نیاز روزانه به ویتامینC و ۱۴ در صد نیاز روزانه به ویتامین A را تأمین میکند.
ویتامینهای گروه B برای تولید انرژی غنی است و هندوانه منبع خوبی از ویتامینهایB1، B6، B5 (اسید پانتوتنیک)9، «بیوتین» (یک نوع ویتامینB)10 و نیز «منیزیوم»، «پتاسیم» و «فیبر» غذایی است. پس میتوان گفت که دارای ارزش غذایی بالایی است.
خربزه
خربزه در حقیقت یک میوهی بومی12 آسیایی است بنابراین احتمالاً این میوه چند هزارسال پیش، از آسیا به ممالک دیگر دنیا برده شده است. رومیهای قدیم و احتمالاً یونانیها همان اندازه که ما حالا به این میوه علاقه داریم، آن را دوست داشتهاند. اولین کشوری که در قرون اخیر اقدام به کشت خربزه کرده، کشور فرانسه - در حدود 300 سال پیش - بود. خربزه میوهای شیرین، لذیذ و گواراست که انواع گوناگونی دارد و بهترین آن خربزهی خراسان است. رسول گرامی اسلام(ص) در بیان خواص خربزه فرمودهاند: «خربزه از زینتهای زمین است، آب آن از رحمت الهی و شیرینی آن از بهشت است.» همچنین میفرمایند: «خوردن خربزه پیش از غذا، بدن را میشوید و بیماری را از بدن ریشه کن می کند.» اما باید بدانید که مصرف زیاد خربزه باعث نفخ میشود، در نتیجه در ناحیهی معده و روده درد ایجاد میکند. باید خربزه را بعد از غذا مصرف نمود، زیرا در غیر این صورت تولید اسهال و ورم روده میکند. خوردن خربزهی کال در کسانی که معدهی ضعیف دارند، تولید اسهال میکند. همچنین خلط را میافزاید و برای سینه درد و سرماخوردگی مضر است.
خربزه داروی بسیاری از بیماریهای مزمن از جمله «نقرس» و «روماتیسم مزمن» است. طبق نظر متخصصین تغذیه، خربزه 95 درصد آب دارد و چربی و مواد «آلبومینی»11 آن بسیار کم است و به جای آن حاوی مقدار نسبتاً زیادی «پکتین»، مواد معدنی همچون پتاسیم، منگنز، فسفر و کلسیم و ویتامینهای A، B1، B2 و C است. وجود املاح در خربزه، باعث میشود که درجه قلیایی بودن خون و سلولهای بدن بالا برود و سمومی که بر اثر مصرف گوشت و مواد چربی، در خون و سلولهای بدن ایجاد شده، خنثی و دفع شود. خربزه سرعت هضم غذا را بالا میبرد و بدین لحاظ در کودکان موجب اشتها و فعالیت سلولهای بدن شده، در رشد آنان موثر است و در سالمندان باعث افزایش فعالیت دستگاه گوارش میشود.
خواص خربزه
1 - خربزه دارای ویتامین A است، از این رو در ترمیم و تجدید سلولهای بدن نقش دارد.
2- خربزه با داشتن خاصیت ادرارآور بودن در بیماریهای سنگ کلیه و مثانه مفید است.
3- خربزه سرشار از ویتامینهای A، C وD و سلولز است.
4- خربزه به علت ملین بودن، برای معالجه یبوست تجویز میشود.
5- اگر گوشت خربزه را له کنید و به صورت مرهم روی سوختگیهای سطحی پوست بدن بگذارید، آن را معالجه خواهد کرد.
6- تخم خربزه برای سرفهی حاد، تبهای شدید درد سینه و حلق مفید است.
7- خربزه باعث افزایش شیر در زنان شیرده میشود.
8- مغز تخم خربزهی بوداده طبیعت گرم دارد.
9- مغز تخم خربزهی بوداده دارای خاصیت ادرارآور، نرمکننده و افزایشدهندهی میل جنسی است.
10- خربزه برای اشخاص مبتلا به «سل ریوی» و کم خونی مفید است.
11- خربزه، رنگ چهره را روشن میکند و بیماری «استسقا» (احساس تشنگی دائمی) را درمان مینماید.
13- خربزه به هضم غذا کمک می کند و رودل را برطرف مینماید.
14- خوردن 8 گرم دمکرده پوست خشکشدهی خربزه، سنگ مثانه را دفع میکند.
هلو
درخت هلو از زمانهای قدیم در چین وجود داشته و از آن جا به نقاط دیگر جهان راه یافته است. در قرون وسطی از آن بهصورت یک داروی گیاهی استفاده میکردند. هلو منبع غنی ویتامینهای A و C و نیز منبع خوبی از پتاسیم است. به آسانی هضم میشود و تقویت کنندهی بدن است. هلو برای اشخاص سرد مزاج مضر است به همین دلیل این افراد باید هلو را با عسل یا زنجبیل بخورند. هضم هلو برای بعضی از اشخاص دشوار است و نفخ ایجاد میکند. برای این که نفخ ایجاد نکند، باید آن را حداقل نیم ساعت قبل از غذا خورد.
خواص هلو
1- به دلیل داشتن آب فراوان، برای رفع تشنگی و کمآبی بدن میتوان از آن استفاده کرد.
2- هلو و برگهی خیس شدهی آن، اثر ملین بسیار خوبی برای رفع یبوست است.
3- برای رفع بوی بد دهان هلو بخورید.
4- هلو در افرادی که گرممزاج هستند باعث تقویت نیروی جنسی میشود.
5- روغن مغز هستهی هلو برای دردگوش و گرفتگی مجرای گوش مفید است.
6- اگر روغن مغز هستهی هلو را به محل درد بواسیر بمالید اثر خوبی دارد.
7- بهتر است هلو را با پوست بخورید، چون پوست آن دارای ویتامین A است.
8- جوشاندهی گل هلو «کرم معده» و «کرم کدو» را دفع میکند.
9- زودهضم است و به سرعت از معده و رودهها عبور میکند.
10- هلوی خام، اشتهاآور است.
11- هلو صفراآور است. برای این کار باید 185 گرم آب هلو را پس از صاف کردن با مقداری ترنجبین مخلوط کنید و بخورید.
12- هلو با این که شیرین است، برای افراد مبتلا به دیابت ضرری ندارد.
13- ادرارآور و قلیاییکنندهی خون است، بنابراین برای افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی و روماتیسم مفید است.
14- دم کردهی برگ یا گل هلو برای رفع «سیاهسرفه» استفاده میشود.
15- هلو را له کنید و بهصورت ضماد برای رفع دلپیچهی بچهها و دفع کرم روده روی شکم آنها قرار دهید.
16- برگ هلو و جعفری را با روغن زیتون مخلوط کرده، روی سوختگی و محل ضربدیدگی بگذارید.
17- بهترین ماسک زیبایی را میتوانید از هلو تهیه کنید. برای جوان کردن پوست خود، هلو را له کنید و روی پوست قرار دهید و بگذارید مدت 20 دقیقه بماند. پس از آن صورتتان را با آب بشویید.
18- جوشاندهی پوست درخت هلو، اثر تببُر و ضدکرم دارد.
19- خوردن هلو، سموم را از بدن خارج میکند.
انجیر
درخت انجیر که نام علمی آن فیکوس (Ficus) است از خانوادهی موراسه (Moracee) و دارای ۶۰۰ گونه است که اکثر انواع آن وحشی یا زینتی هستند؛ مانند درخت معروف به درخت کاتوچو (فیکوس الاستیکا) که هم زینتی است و هم صنعتی. «فیکوس بنگالنسیس» و «فیکوس رلیگیوزا» انواع زینتی این گیاه هستند که در تزئینات و بهعنوان گیاه آپارتمانی مصرف زیاد دارند. و بعضی از انواع آن که در باغبانی - از نظر مصرف میوهی آن - مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از «فیکوس کاریکا»، «فیکوس پالماتا» و «فیکوس پودوکاریکا». فیکوس کاریکا همان انجیر معمولی است که بهعنوان میوه مورد استفاده قرار میگیرد. ولی فیکوس پالماتا و فیکوس پودوکاریکا بیشتر برای تلقیح انواع انجیر خوراکی کاشته میشوند.
موطن اصلی درخت انجیر در نواحی مدیترانه بوده است و به همین جهت آن را جزء میوههای مناطق نیمهگرم طبقهبندی میکنند. درخت انجیر بسیار قدیمی است. آثار این درخت در آخر عهد دوم (کرتاسه) دیده و در عهد چهارم در اطراف دریای مدیترانه کشت شده است. در مصر از ۲۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کاشت درخت انجیر موسوم بوده است.
خواص انجیر
1. انجیر تعریق بدن را زیاد میکند.
2. ادرارآور است و حرارت بدن را کاهش میدهد.
3. چاقکننده است و برای آنهایی که میخواهند وزن اضافه کنند و یا بیمارانی که دوره نقاهت خود را میگذرانند بسیار مفید است. بدین منظور میتوان آن را با شیر سویا مخلوط کرده و بین غذاها خورد.
4. انجیر یبوست را برطرف میکند و یکی از بهترین میوهها برای تمیز کردن رودهی بزرگ و رفع یبوست است. در قدیم برای از بین بردن یبوست، از شربت انجیر استفاده میکردند.
5. برای درمان ناراحتیهای سینه، حدود 20 گرم از خرما، عناب، انجیرخشک و مویز را با هم مخلوط و آسیاب کرده، سپس این پودر را با یک لیتر آب بجوشانید تا حجم آن به نصف برسد. از این جوشانده میتوان به مقدار 3 فنجان در روز مصرف نمود.
6. جوشاندهی انجیرخشک، درمان کنندهی التهاب مجاری دستگاه تنفسی، کلیه، ذات الریه، ذات الجنب، سرخک، مخملک و آبله است.
7. جوشانده غلیظ انجیر خشک برای رفع سرماخوردگی بسیار مفید است.
8. برای برطرف کردن «سیاه سرفه»، «برونشیت» و «ذات الریه» از قهوهی انجیر استفاده کنید. برای درست کردن این قهوه، انجیر را ابتدا بوداده و سپس آن را آسیاب کنید تا بهصورت پودر درآید.
9. انجیر دستگاه هاضمه را تقویت میکند و برای درمان «سوءهاضمه» مفید است.
10. سوپ انجیر بسیار مقوی است و برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید است. (برای تهیهی سوپ، انجیر نارس را با گوشت بپزید.)
11. برای برطرف کردن ورم گلو، 50 گرم انجیر زرد را در 500 گرم شیر ریخته، به مدت 15 دقیقه بگذارید بماند، سپس آن را غرغره کنید و مقدری از آن را نیز بنوشید (میتوانید آن را با عسل هم شیرین کنید)
12. جوشاندهی انجیرخشک در شیر برای درمان «آنژین»، «ورم لثه» و «ورم مخاط دهان» نیز موثر است.
13. یکی از داروهای بسیار موثر برای درمان آرتروز و درد مفاصل، مخلوط شیر بز و انجیر سیاه است. این مخلوط سموم مختلف را از بدن خارج کرده، درد را از بین می برد.
14. انجیر را میتوان همراه با میوههای دیگر مصرف کرد؛ البته با میوههای اسیدی مانند پرتقال و گریپ فروت سازگار نیست.
15. انجیر برای آنهایی که قند خونشان پایین میآید و یکباره احساس ضعف میکنند مناسب است زیرا قند آن به سرعت در روده کوچک جذب میشود.
16. خوردن انجیر باعث افزایش نیروی جنسی میشود.
17. انجیر تقویتکنندهی کبد است.
18. اگر ترشح ادرار کم باشد خوردن انجیر باعث ازدیاد آن میشود.
19. دم کردهی انجیر با شنبلیله برای سینهدرد و رفع خشکی سینه، مفید است.
20. برای رفع ورم طحال، انجیر را به مدت 9 روز در سرکه خیس کنید و هر روز 5 عدد آن را با سرکه بخورید.
21. انجیر ضدسرطان است.
22. انجیر در معالجهی بیماریهای پوستی موثر است.
23. انجیر برای کبدهای ضعیف مناسب نیست و آنهایی که کبد ضعیف دارند باید انجیر را با گردو بخورند.
24. زیادهروی در مصرف انجیر، تولید نفخ شکم و اسهال کرده، برای چشم نیز مضر است.
زردآلو
زرد آلو (نام علمی: Prunus armeniaca) نام یکی از میوهها از خانوادهی گلسرخیان13 است. درخت زرد آلو، بومی چین است. حدود 4000 سال قبل در چین دیده شد و بعداً این میوه به آسیا، اروپا و دیگر مناطق جهان گسترش پیدا کرد. رنگ زرد این میوه مربوط به مولد ویتامین A یعنی «کاروتن» است که گاهی نمای بنفش نیز دارد.
هر صدگرم زردآلوی تازه یا سهدانهی معمولی، 12 گرم موادقندی و یک گرم مواد پروتئنی دارد. یک گرم روغن، نزدیک به 53 کالری، 365 میلیگرم پتاسیم، 20 میلیگرم کلسیم، 25 میلیگرم فسفر، 3 میلیگرم آهن و 6 میلیگرم ویتامین C هم در این مقدار زردآلو وجود دارد. بسیاری از مردم جهان از زردآلو بهعنوان ملین استفاده میکنند و به زنان توصیه میشود بهدلیل وجود آهن و کلسیم، از این میوه زیاد مصرف کنند.
خواص زردآلو
1. به علت داشتن «کبالت» برای کمخونی مفید است .
2. این میوه جهت چاقی نافع است ولی برای اشخاص چاق، خوردن مقدار اندک آن ضرر ندارد.
3. روغن هستهی زردآلو را میتوان در آرایش برای نرم کردن پوست به کار برد.
4. زردآلو معدن آهن، فسفر، کلسیم و مس است.
5. ویتامین A در میوهی زردآلو به حد وفور یافت میشود که به رشد اطفال کمک کرده، باعث تقویت قوهی بینایی آنها میشود.
6. در بین سبزیجات، هویج بیشترین مقدار «بتاکاروتن» را دارد و در بین میوهها زردآلو این گونه است. هیچ میوه دیگری به این اندازه دارای بتاکاروتن14 نیست. بتاکاروتن موجود در زردآلو مانع پینه بستن و خشک شدن پوست میشود.
7. زرد آلو در پاک سازی ترکیباتی که مسئول ایجاد تغییرات سرطان در سلولها هستند کمک میکند و این امر بین سیگاریها و غیرسیگاریها، در پیشگیری از سرطان ریه و در بین زنان و مردان بهطور یکسان صادق است.
8. برگههای زردآلو منبع غنی از پتاسیم هستند و تحقیقات نشان داده است که دریافت پتاسیم مازاد در رژیم غدایی روزانه، موجب کاهش فشار خون در افراد دارای فشار خون طبیعی و افراد با فشار خون بالا میشود.
9. زرد آلو به دلیل داشتن پتاسیم بالا، یک میانوعده و دسر خوب برای سالمندانی که از افسردگی روانی و گیجی ناشی از فقدان پتاسیم در رژیم غذایی رنج میبرند، محسوب میشود.
10. زردآلوها به دلیل داشتن کاروتن کافی، از شب کوری و دید کافی در افراد بهخصوص سالمندان که میوه و سبزی تازهی کمتری مصرف میکنند، جلوگیری میکنند.
11. زردآلو به دلیل داشتن فیبر غذایی و افزایش تدریجی قند خون بهعنوان یک میانوعدهی کامل کمکالری برای افراد که برنامهی کاهش وزن دارند، مفید است.
12. تصفیه کنندهی خون است. عروق را باز میکند .
13. بوی بد دهان را رفع میکند.
14. تببُر است .
15. التهاب مفاصل را برطرف میکند.
16. ضد نرمی استخوان است .
17. برای قلیایی کردن بدن مفید است.
18. زردآلو به علت داشتن مقداری «اسید سالسیلیک»، برای درد مفاصل و رماتیسم مفید است.
19. زردآلو، خنک و اشتها آور است.
20. زردآلو، باعث رفع تشنگی و عطش میشود.
21. برای رفع یبوست و بواسیر مفید است.
22. حرارت درونی بدن را پایین میآورد.
23. برگه زردآلو باعث هضم غذا میشود و برای یبوست مفید است.
تذکراتی در مورد مصرف زردآلو :
توجه به این نکته ضروری است که نباید هرگز مغز هستهی تلخ زرد آلو خورد چون حاوی مادهای بهنام «آمیگدالین» است که در بدن سیانید آزاد میکند و موجب اختلال تنفسی، فلج و حتی مرگ میشود. از زیادهروی در مصرف زردآلو خودداری کنید، زیرا مصرف زیاد آن در هضم مواد غذایی ایجاد اختلال کرده، دچار اسهال میشوید. افرادی که ناراحتی کبدی دارند، باید از زیاد خوردن زردآلو پرهیز کنند.
ضمناً زردآلو باید برای مصرف روزانه یا حداکثر ٢ روز بعد خریداری شود. در مورد زردآلوی تازه انواع نرم و گوشتی آن را خریداری کنید اما از خرید برگههای زردآلوی زرد و روشن به دلیل SO2 موجود در آن، پرهیز کنید. زردآلوها را در کیسههای پلاستیکی درون یخچال نگه داشته و در عرض چند روز مصرف نمایید.
***
آن قدر میوههای تابستانی متنوع و پرخاصیت هستند که بعید است در حوصلهی این صفحات باشد که تک تک آن ها را بررسی کنیم. فعلاً به همین تعداد و همین خواص بسنده میکنیم. البته خوانندگان محترم نشریه میتوانند در منابع زیر که حقیر هم از این منابع استفاده کردم جستوجو کنند و به عظمت و دانایی و توانایی خلقت میوهها و مخصوصاً میوههای تابستانی بیشتر از پیش پی ببرند.
منابع:
1. fa.wikipedia.org
8. http://www.ebtekarnews.com/
پی نوشتها:
1. آنتی اکسیدانها (به انگلیسی: antioxidant) موادی هستند که از تشکیل رادیکالهای آزاد در سلولها جلوگیری میکنند. آنتی اکسیدانها نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارند.
2. lycopene
3. رادیکال یا رادیکال آزاد (به انگلیسی: free radical) به اتم، مولکول یا یونی گفته میشود که دارای الکترون جفتنشده است. یک رادیکال آزاد میتواند دارای بار مثبت، منفی یا خنثی باشد. میل به واکنش رادیکالها بهدلیل داشتن الکترون جفتنشده زیاد است و عامل بیماریهایی مانند دژنراسیون و سرطاناند.
4. سرطان روده بزرگ، یا سرطان کولون؛ در این بیماری سلولهای سرطانی در داخل بافت روده شروع به تکثیر میکنند. اگر چه این سرطان از جمله معمولترین سرطانهای بشر به حساب میآید اما بهدلیل بهبود روشهای غربالگری و تشخیصی، تعداد موارد جدید این بیماری و مرگ ناشی از آن بطور قابل ملاحظهای کاهش یافته است.این بیماری در هر سنی بروز مییابد اما میزان بروز در سن بالای ۵۰ سال بیشتر است. زمانی که در مراحل اولیه تشخیص داده میشود درمانپذیر است اما تشخیص آن در این مراحل هیچگونه علامتی ندارد. رودهی بزرگ بخشی از سیستم گوارشی شامل مری، معده، رودههای بزرگ و کوچک است. رودهی باریک از انتهای معده شروع شده و به رودهی بزرگ ختم میشود و سپس رودهی بزرگ از آن جا تا محل مقعد ادامه مییابد، رودهی بزرگ شامل دو بخش است. بخش اول اصطلاحاً کولون نامیده میشود. که حدود ۱۸۰ سانتی متر طول دارد. بخش دوم نیز راست روده است که طول آن به ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر میرسد.
5. جهش و تغییرات ژنتیک؛ در هر یک از فعالیتهای سلولی نظیر فرایندهای همانند سازی (Replication) رو نویسی (Trancecription) ترجمه (Translation) ترکیب مجدد یا نوترکیبی (Recombination) کروموزومها و بروز و ظهور اطلاعات ژنتیکی (Gene-expression) احتمال خطا و اشتباه وجود دارد. درست است که سطح دقت در این فرایندها به گونهای باورنکردنی بالا و بسیار بالا است، اما با وجود این، احتمال پیوند خوردن خطا در میلیونها و میلیاردها اتصال همیشه وجود دارد
6. گواتروژن به موادی گفته می شود که ید را محبوس میکنند.
7. پورین به ترکیب شیمیاییای گفته میشود که حاصل ترکیب یک حلقه پیریمیدین با یک حلقه ایمیدازول است. پورینها (با احتساب توتومرهایشان) فراوانترین ترکیبهای هتروسیکلیک نیتروژنی در طبیعت هستند. پورینها به همراه پیریمیدینها سازنده بازهای آلی هستند که در ساختار دیانآ به صورت نوکلئوتید شرکت دارند.
8. مدر یا ادرار آور، خوراک یا دارویی را گویند که موجب افزایش حجم ادرار انسان شود . از جملهی مدرها میتوان میوههای حاوی آب فراوان مانند هندوانه، گیاهان دارویی مانند بابونه، ریشه شیرینبیان، سنبل خطائی و داروهای مدر یا دیورتیکها مانند فورزماید را برشمرد.
9. ویتامین ب۵ یا اسید پانتوتِنیک یکی از ویتامینهای گروه ب است. نام این ویتامین از کلمهٔ یونانی پانتوتن (به یونانی: παντόθεν) به معنای «از همه جا» ریشه میگیرد. علت این نامگذاری این است که مقدار کمی از این ویتامین در تقریباً همهی غذاها یافت میشود. به علاوه، این ویتامین موجب رشد و مقاومت پوست و غشاهای مخاطی میشود. بدن انسان به طور متوسط به ۵ میلیگرم ویتامین B5 در روز نیاز دارد. این میزان که از طریق تغذیهی مناسب جذب بدن میشود در نوزادان حدود ۲ میلیگرم و در زنان شیرده ۷ میلیگرم است. کمبود ویتامین B5 معمولاً به هنگام سوءتغذیه بروز میدهد. ویتامین B5 تقریباً در همهٔ غذاها به مقدار گوناگون یافت میشود؛ ولی دانهها، غلات و به خصوص ژله رویال سرشار از این ویتامین هستند. در داروسازی از این ویتامین برای جلوگیری از ریزش مو استفاده میشود.
10. بیوتین یا ویتامین B7 یکی از ویتامینهای گروه ب است. این ویتامین محلول در آب، با نام ویتامین اِچ نیز شناخته میشود. بیوتین در غلات کامل، جگر، تخم مرغ و شیر پیدا میشود.
11. آلبومین یکی از مهمترین پروتئین های پلاسماست. در بدن انسان بین ٣٠٠ تا ٥٠٠گرم آلبومین وجود دارد و روزانه ١٥ گرم (٢٠٠ میلی گرم برای هر کیلو وزن بدن) آلبومین در کبد ساخته می شود. و در آن جا که بدن محتاج به آلبومین بیشتر باشد تولید آلبومین با مصرف مواد مغذی تا ٢ برابر بالا میرود.
12. میوهی بومی میوهای است که احتیاج به کشت ندارد و خودبهخود در زمین میروید.
13. تیرهی گُلسُرخیان (Rosaceae) یکی از تیرههای گیاهی از راسته گلسرخسانان هستند. میوههای آلو، ازگیل، زردآلو، سیب، هلو در این خانواده قرار دارند
14. بتاکاروتن از دسته کاروتنوئیدها و پیشساز ویتامین A در بدن است. همچنین بهعنوان یک آنتی اکسیدان بدن را از صدمات رادیکال های آزاد حفظ میکند. وقتی پوست بدن، پوسته پوسته و سفید و خاکستری رنگ میشود نشانهی کمبود بتاکاروتن است. بتاکاروتن در بدن یک پوشش محافظ در مقابل رادیکال های آزاد به وجود میآورد. نور آفتاب، نیکوتین سیگار، استرس و مواد مضر، سبب تولید رادیکالهای آزاد خطرناک در بدن میشوند بتاکاروتن این توانایی را دارد که به مقابله با این رادیکالها برخیزد و انرژی تخریبی آنها را کم کند.