مسائل قابل طرح در گفت­وگو

در گفت­وگوی دختر و پسر چه مسائلی باید مطرح شود؟ آیا لازم است تمام جزییات زندگی حال وگذشته خود را بگوییم؟

در گفت­وگو مسائلی مطرح می­شود که به زندگی آینده و مشترک دو نفر ارتباط می­یابد؛ برای مثال حتما باید بیماری­های حاد یا خاص جسمی، اختلافات روحی _ روانی و ازدواج پیشین یا هرگونه اعتیاد و حتی مصرف سیگار گفته شود.

پرده­پوشی در ازدواج، تقلب به­شمار می­رود و در اصطلاح فقهی، «تدلیس» نام دارد و حرام است و اگر از موارد هفت­گانه­ی مبطل عقد باشد، عقد نیز باطل می­شود.

گفتن بیماری­های جزئی یا بیماری­هایی که مربوط به سال­ها قبل بوده و به­طور کامل درمان شده یا افسردگی­های مقطعی که درمان یافته­اند، لازم نیست.

رابطه­ی قبلی با جنس مخالف، به هر شکل و مقدار، در صورتی که دیگران اطلاع دارند یا احتمال آشکار شدن آن به­وسیله طرف مقابل وجود دارد، باید گفته شود؛ اما اگر رابطه قطع شده و شخص به درگاه خداوند توبه کرده و احتمال آشکار شدن آن نیست، گفتن چنین رابطه­ای ضرورت ندارد.1

در حالت اول اگر گفته نشود، سال­های سال، اضطراب و دلهره ناشی از فاش شدن آن و پنهان­کاری دائم از همسر در طول زندگی، شیرینی ازدواج را از بین می­برد و در صورت آشکار شدن، طرف مقابل (به­ویژه پسر) خود را فریب­خورده می­یابد و احساس زیان خواهد کرد که یا زندگی را به کام همسر خود تلخ می­کند و ممکن است به جدایی بینجامد یا این که باید تا آخر عمر بسوزد و بسازد که در این صورت هم زندگی، هیچ لذتی نخواهد داشت.

طبیعی است که با گفتن چنین مطلبی از سوی دختر، گروهی از خواستگاران او منصرف می­شوند که باید با پیامدهای منطقی رفتار خود مواجه شود. این کاهش تعداد خواستگاران در حقیقت تاوان اشتباه او است؛ ولی به­طور قطع از نگفتن مطلب به خواستگار  به سبب پیامدهای منفی آن، بهتر است؛ البته ممکن است خواستگاری که وضعیت مشابه دختر را داشته یا کسی که شرایط پایین­تری در مقایسه  با او دارد و یا شرایط مطلوبی را در دختر دیده و می­تواند با این مشکل کنار بیاید، - به­ویژه که صداقت وی را هم دیده است - با او ازدواج کند.

گفتن بیماری حاد یا خاص جسمی یا اختلال روحی – روانی، افزون بر خود شخص باید با خانواده­ی او هم مطرح شود و آنان نیز آگاهی داشته باشند؛ زیرا ممکن است به جهت غلبه­ی احساسات، مطلب را به خانواده­اش نگوید و بعد باعث اختلافاتی بین او و خانواده شود.

گفتن ارتباطات قبلی، به طرف مقابل کافی است؛ چون به آبروی فرد مربوط می­شود.

گفتن تمام جزئیات (عصبانیت­های موردی، بی­نظمی­های موردی، ضعف در مهارت­های زندگی و ...) لازم نیست؛ زیرا مفسده دارد و باعث نگرانی و ایجاد تردید می­شود و زمینه­ی وسوسه­های شیطانی را فراهم می­آورد. ممکن است طرف مقابل این گونه برداشت کند که مشکل بسیار بزرگ بوده و فقط قسمتی از آن گفته شده است.

همان گونه که گفتن جزئیات و مسائلی که به زندگی مشترک مربوط نمی­شود لازم نیست، پرسیدن آن­ها نیز لزومی ندارد؛ بنابراین، پرسش درباره­ی این که چه گناهانی را مرتکب شده­ای، آیا دوست­پسر یا دختر داشته­ای2 چند تا خواستگار برایت آمده، به خواستگاری چند نفر رفته­ای، چگونه مسلمان شده­ای و ... لازم نیست و گاهی توهین و بی­حرمتی به­شمار می­رود و پیامدهای منفی دارد.

فواید گفت­وگو

با توجه به این که ممکن است افراد در گفت­و­گوها صداقت نداشته باشند و واقعیت را نگویند، گفت­وگو چه فایده­ای دارد؟

برای تشخیص صداقت در گفت­و­گوی ازدواج، راه­کارهایی وجود دارد اما اگر شخص دروغ هم بگوید، خود گفت­و­گو فوایدی دارد که نباید از آن گذشت:

1.      آشکار شدن مطالب درونی: با صحبت می­توان به تناقض­های گفتاری شخص پی برد. امام علی(ع) می­فرماید:

«ما اَضمَرَ اَحَدُ شَیئآً اِلا ظَهَر فی فَلَتاتِ لِسانِه و صَفحاتِ وَجهِه؛3 انسان هر چه را در دل پنهان کند، از لغزش­های زبان و حالات چهره­اش آشکار می­شود.»

2.      تشخیص میزان رشد عقلانی: با گفت­وگو می­توان تا حدودی به میزان رشد عقلانی و هوش هر شخص دست یافت.

3.      ایجاد تعهد: گفتن مطالب حتی اگر غیر­واقعی باشد، نوعی تعهد ایجاد می­کند و شخص را وامی­دارد تا به گفته­های خود عمل کند.

4.      اتمام حجت: وقتی مطالبی را که برای­تان مهم است در جلسات گفت­وگو مطرح کنید، در حقیقت نوعی اتمام حجت کرده­اید و بعداً نمی­تواند بگوید نپرسیدی  و اگر می­پرسیدی، مشکلاتم را می­گفتم.

5.      تحمل بهتر مشکلات: در صورتی که گفت­وگو صورت پذیرد و مشکلات دو طرف گفته شود شخص راحت­تر می­تواند با آن مشکلات کنار بیاید؛ زیرا آگاهانه پذیرفته است. مواجهه با مشکلاتی که انتظارش را نداریم، شوک وارد می­کند و زندگی را با مشکل روبه­رو می­سازد.

6.      استقلال و استبداد رأی: با سخن گفتن می­توان تا حدودی فهمید که شخص، استقلال یا استبداد رأی دارد یا نه.

7.      تعادل روحی _ روانی: گفت­وگو و راه­کار مناسبی برای تشخیص تعادل روحی و روانی طرف است.

افزودن بر این فواید، در گفت­وگو می­توان با لهجه­ی طرف آشنا شد و به ادب و متانت او، اضطراب­های غیر­عادی و حتی مشکلات جسمی­اش (رنگ پریدگی، ضعف فراوان و ...) نیز پی برد.

1.      در صورتی که بر اثر رابطه­ی قبلی، حقی از همسر آینده ضایع شده، به این معنا که دختر، گوهر عفت خود را از دست داده است و دوشیزه نیست؛ گرچه توبه کرده، باید آن را بگوید.

2.      در صورتی سؤال از رابطه­ با جنس مخالف لازم است که در تحقیقات به مطلبی برخورده باشید و در شما نگرانی و تردید ایجاد کرده باشد که در این صورت برای رفع نگرانی و پیش­گیری از سلب اعتماد از همسر آینده، به­طور لطیف، غیرمستقیم و محترمانه می­پرسید.

3.      نهج البلاغه، کلمات قصار، 26.