با روش­های درمانی گسترده­ای که برای کمک به غلبه یافتن بر ترس­های نامعقول و غیر­منطقی وجود دارد، دیگر ناتوانی در زندگی در اثر هراس­های مختلف، بی­معنا به­نظر می­رسد.

وقتی دوستی به شما می­گوید که از سوسک می­ترسد و یا جرئت نمی­کند از بالکن به پایین نگاه کند به او نخندید و او را بچه­ننه و نازک­نارنجی نپندارید. ممکن است دوست شما دچار بیماری هراس(فوبیا) باشد؛ ترسی که در مقایسه با عوامل تهدید­کننده­ی واقعی، غیر­منطقی به­نظر می­رسد.

هراس(فوبیا) معمولاً با اضطراب یا ترسی که احتمالاً آغازگر آن تجربه­ای شخصی، یا تجربه­ای مربوط به دیگران و شاید هم بدون دلیل است، آغاز می­شود. وقتی این ترس ادامه پیدا کند تبدیل به هراس می­شود.

در واقع هراس، ترس مداوم، شدید، غیرطبیعی و نامعقول از موقعیت یا چیزی است که شخص می­خواهد از آن بگریزد. هراس­ها می­توانند در ضمیر ناخودآگاه شخص چنان عمیق و ریشه­دار شوند که بر افکار انتقادی و تحلیل­گرانه­ی شخص اثر گذارند و حتی گاهی شعور شخص را تحت تأثیر قرار دهند.

اگر چه همه­ی هراس­ها آن قدر شدید نیستند که احساسات یا روش زندگی انسان­ها را تحت تأثیر قرار دهند اما بعضی این گونه­اند. البته روش­های زیادی برای کنار آمدن با آن­ها وجود دارند. از آن جا که که هر فردی با فرد دیگر تفاوت دارد، روش­های مناسب برای هر کس نیز متفاوت است.

اثربخشی درمان به مقدار زیادی بستگی به خود شخص، انگیزه، شدت هراس و عامل زمان دارد.

درمان­ها

کدام روش­ درمانی برای شما مؤثر است؟ آیا هراس شما صرفاً یک مورد روانی است که باید به آن پرداخته شود و یا با مشورت پزشک و دارو­درمانی خاتمه می­یابد. این توصیه­ی مؤسسه­ی ملی سلامت روان امریکا را در نظر داشته باشید که می­گوید:

«دارو­درمانی، اختلال اضطراب را درمان نمی­کند بلکه به کم کردن نشانه­های آن کمک می­نماید و شما برای مدت کوتاهی احساس بهبود می­نمایید.»

واقعیت آن است که درمان متداول برای اختلالات اضطرابی شامل داروهای ضد­افسردگی، ضداضطراب و مسدود­کننده­های بتا (بتابلاکر) می­شود آیا وقتی روش­های دیگر وجود دارند مصرف این داروها ضروری است؟

روش­های روان­شناختی یا رفتاردرمانی بسیاری وجود دارند که می­توان آن­ها را مورد توجه قرار داد. برای مثال در روان­کاوی باور بر این است که تعارض ناآگاهانه­ای در مغز وجود دارد که باعث اضطراب می­گردد.

بنابراین در این مقاله هدف این است که به فرد درگیر کمک شود تا سرچشمه­ی این تضاد را کشف کرده  و روش­های قابل قبول دیگری را که بتوان از طریق آن­ها موارد را شرح داده و آن­ها را حل نمود، بیابد.

در رفتاردرمانی توجه بر روی تغییر رفتار شخص است برای کم کردن یا متوقف ساختن یک رفتار ناخواسته که می­تواند به­عنوان عامل زیر­بنایی «هراس» باشد. رفتاردرمانی شناخت­نگر نیز در مبارزه با ترس­ها یا اضطراب بسیار مؤثر است.

چنین روش­هایی به بیمار کمک می­کند تا الگوهای فکری خود را که در مرحله­ی اول باعث ترس شده است تغییر دهد. تکنیک­های رفتاری معمولاً زمان بیشتری را برای تأثیر گذاردن لازم دارند.

هیپنوتیزم

هیپنوتیزم­درمانی یکی دیگر از روش­های متداول در مبارزه­ با هراس­ها است.

از آن جا که ترس­ها یا هراس­های هرکس در ضمیر ناخودآگاه شکل می­گیرد، هیپنوتیزم­درمانی می­تواند کاملاً مؤثر باشد چون مستقیم­ترین راه برای دست­یابی به ضمیر ناخودآگاه است.

اغلب دیده می­شود هیپنوتیزم­درمانی مؤثرترین روش در برطرف کردن ترس­ها و هراس (فوبیا) است. هدف هیپنوتیزم­درمانی در معالجه­ی هراس، آن است که با برنامه­ریزی مجدد برای مغز بتوان الگوهای رفتاری مخرب و منفی را از بین برد.

چنین درمانی نه تنها به کم کردن اثر هراس کمک می­کند بلکه می­تواند از جهات دیگر نیز مؤثر باشد.

در جلسه­ی هیپنوتیزم­درمانی، بیمار در حالت آرامش عمیق قرار می­گیرد و آگاهی او تقویت می­شود. در این حالت، فعالیت ضمیر ناخودآگاه کم می­گردد. بنابراین درمان­گر می­تواند افکار و مفاهیم مورد نظر و تغییراتی را در سبک زندگی، به ضمیر ناخودآگاه بیمار القا نماید. با جای گرفتن این تلقینات در ضمیر ناخودآگاه ذهن آرام یافته، بیمار می­تواند این برنامه­ریزی مجدد را بپذیرد. در نتیجه همه چیز را به شکل دیگر دیده، نظرش درباره­ی موقعیت­هایی که قبلاً به­عنوان تهدیدی برای او وجود داشت عوض شود.

البته هیپنوتیزم­درمانی برای همه­ی هراس­ها و ترس­ها ضرورت ندارد. ترس­های جزیی می­توانند در طی زمان در ضمیر ناخودآگاه خودبه­خود و به­تدریج برطرف شوند.

برای مثال کودکی که در حال رشد است، در طی سال­ها، ترس از هیولا یا سایر چیزهایی که به نظر او وحشتناک بوده­اند از ذهن او پاک می­شود.

نکته­ی جالب توجه در مورد هیپنوتیزم آن است که به غلبه کردن بر فرآیند ترس­های نامعقول و غیرمنطقی سرعت می­بخشد.

لازم به ذکر است که هیپنوتیزم حتماً باید توسط مراکز علمی معتبر صورت بگیرد.

در میان بعضی از روش­هایی که درمان­گر به­کار می­برد، ممکن است تکنیک­های آرامش­بخشیدن و تجسم بخشیدن و یا حساسیت­زدایی تدریجی وجود داشته باشد. حتی روش­های واپس­گرایی یا بازگشت و جست­وجو در گذشته­ی شخص نیز می­تواند مورد استفاده قرار گیرد.

توجه داشته باشید که هراس چیزی نیست که بتوان به آن خندید و یا آن را مورد تمسخر قرار داد. با استفاده از هر روشی شخص مورد نظر باید مورد حمایت  قرار گیرد و علت هراس او شناخته شده، اثرات آن در زندگی فرد بررسی شود.

اگر دچار یکی از انواع هراس هستید اجازه ندهید که این مشکل کنترل زندگی شما را در دست گیرد و بر آن اثر گذارد.

 اگر کسی را می­شناسید که این مشکل را دارد به او کمک کنید تا بر هراس (فوبیا) خود فایق آید. یقیناً آن­ها همیشه سپاس­گزار شما خواهند بود.

انواع هراس­ها

1.      ترس از تاریکی

2.      ترس از ارتفاع

3.      ترس از درد

4.      ترس از عنکبوت

5.      ترس از پرواز

6.      ترس از تصمیم­گیری

7.      ترس از دندان­پزشک

8.      ترس از خون

9.      ترس از مرگ

10. ترس از بیماری

11. ترس از روابط جنسی

12. ترس از مکان­های کوچک و سربسته

منبع:

مجله­ی Health

Nov/Dec 2010

-        با روش­های درمانی گسترده­ای که برای کمک به غلبه یافتن بر ترس­های نامعقول و غیر­منطقی وجود دارد، دیگر ناتوانی در زندگی در اثر هراس­های مختلف بی­معنا به­نظر می­رسد.

-        البته هیپنوتیزم­درمانی برای همه­ی هراس­ها و ترس­ها ضرورت ندارد. ترس­های جزیی می­توانند در طی زمان در ضمیر ناخودآگاه خودبه­خود و به­تدریج برطرف شوند.