آلودگی هوای شهرها چیز تازه‌ای نیست. گاهی اوقات آن قدر هوا آلوده می‌شود که پزشکان توصیه می‌کنند کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و ریوی اصلاً از منزل خارج نشوند.

هر ساله با آغاز سرد شدن هوا، افزایش آلودگی به-خصوص در شهرهای بزرگ به موضوعی مهم تبدیل می‌شود. عوارض ناشی از افزایش آلاینده‌ها بر سلامت مردم، اهمیت توجه به این مشکل را بیشتر می‌کند.

«هیدروکربن‌»های سرطان‌زای ناشی از سوخت ناقص مواد سوختی، انواع فلزات سنگین مثل سرب که با سوختن ترکیبات نفتی مثل بنزین و گازوئیل در هوا منتشر می‌شوند و گاز خطرناک «مونو اکسید کربن» از جمله‌ی این ترکیبات هستند. در اثر پدیده‌ی گل‌خانه‌ای در فصل سرما، این گاز به اضافه‌ی بقیه‌ی گازهای مضر به سطح زمین برمی‌گردند و وارد ریه‌های ما می‌شوند. آلودگی هوا روی بافت‌های بدن، دستگاه تنفسی و قلب و عروق تأثیر فراوانی دارد.

افراد جوانی که در مناطق آلوده به دود زندگی می-کنند، بیشتر درمعرض خطر ابتلا به بیماری‌های گوارشی قرار دارند. آلودگی هوا همچنین بیماری‌های قلبی و عروقی و مرگ ناشی از آن را زیاد می‌کند. این اتفاق معمولاً در افراد مستعد بیماری قلبی - عروقی مانند کسانی که بیش از 60 سال دارند یا کسانی که سابقه‌ی نارسایی قلبی دارند، رخ می‌دهد. همچنین کسانی که دچار ناراحتی ریوی مزمن – مثلاً به‌دلیل استعمال سیگار - هستند یا دیابت دارند، بیش از دیگران در معرض خطرات قلبی - عروقی ناشی از آلودگی هوا قرار دارند.

در شرایط آلودگی هوا برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهابات دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی، مصرف شیر و لبنیات را افزایش دهید.

نکته‌ی قابل توجه این است که با توجه به وجود کلسیم موجود در شیر و نقش کاهندگی آن در جذب سرب و همه‌ی فلزات سنگین موجود در هوای آلوده، از شیر کم‌چرب، ماست و دوغ استفاده کنید. اگر ماست با ذائقه‌ی شما سازگار نیست دوغ رقیق را به همراه گل محمدی به دفعات زیاد مصرف کنید.

مصرف دوغ و ماست‌های «پروبیوتیک» برای مقابله با آلاینده‌های هوا انتخاب بهتری به‌شمار می‌روند. آلاینده‌های موجود شامل ترکیبات مختلفی است که از طریق هوای تنفسی وارد بدن شده، آثار مخرب آن روی بافت‌های بدن، دستگاه تنفسی و قلب و عروق بر جای می‌ماند و در طولانی‌مدت ابتلا به پوکی استخوان را تشدید می‌کند.

از سوی دیگر در زمان آلودگی هوا، جذب ویتامین D از طریق پوست به‌شدت کاهش می‌یابد. به همین دلیل در شهرهای بزرگ که معمولاً هوای آلوده دارند، کم-بود ویتامین D از شیوع بالایی برخوردار است. افرادی که کم‌بود کلسیم دارند بیشتر در معرض خطر آلودگی با سرب قرار می‌گیرند.

 گیرنده‌های فلزات دوظرفیتی در بدن انسان به‌صورت رقابتی عمل می‌کند به این معنا که اگر با فلزات مورد نیاز بدن مانند آهن و کلسیم، اشباع‌شده باشند بدن کمتر در معرض آلودگی با سرب قرار می-گیرد.

روی از آن دسته مواد مغذی است که در هوای آلوده موجب جذب فلزات سنگین شده و دفع سرب را بالا می-برد و از این طریق زمان تماس این ترکیبات زیان-بار را در بدن به حداقل می‌رساند.

بدین منظور مصرف انواع فراورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه‌ی گندم، سفارش می‌شود.

منیزیم به‌دلیل خواص کاهندگی جذب سرب و «کادمیوم»، در روزهایی که هوا آلوده است بسیار توصیه می‌شود؛ بنابراین، مصرف انواع سبزیجات با رنگ تیره که از این ماده‌ی مغذی غنی هستند توصیه می‌شود.

برای کاهش زیان‌های آلودگی هوا باید مصرف سبزیجات و میوه‌جات نیز افزایش یابد. کلم بروکلی، کرفس، نخود سبز، اسفناج، گوجه فرنگی، کاهو، پرتقال، لیمو، سیب و نارنگی در این زمینه مؤثر هستند.

نکات مهم:

1. از راه‌های پیش‌گیری آلودگی هوا، مصرف بیشتر لبنیات و اشباع کردن این گیرنده‌هاست.

2. تغذیه‌ی متعادل و مناسب با در دست‌رس قرار دادن مواد مغذی که هر یک به طریقی بافت‌های بدن را در برابر آثار مخرب ذرات آلاینده یاری می‌کنند، نقش مؤثری در حفظ سلامت بدن دارد.

منابع:

1. www.salamatnews.com

2. Iransalamat.com

3. Sakha.mui.ac.ir