مجموعه بیانات امام خمینی درباره‌ی قیام پانزده خرداد 1342

«امروز خودم را عاجز مى‌دانم. عاجز مى‌دانم از اظهار تألمات روحیه‌‌اى که دارم براى اوضاع اسلام عموماً و اوضاع ایران خصوصاً و قضایایى که در این یک سال منحوس پیش آمد؛ خصوصاً قضیه‌ی مدارس علمى، قضیه‌ی پانزده خرداد. من مطلع نبودم تا این‌که حبس به حصر تبدیل شد و اخبار خارج به من رسید.

خدا مى‌داند که مرا اوضاع پانزده خرداد کوبید... از اعمال یک قشون با ملّت بیگانه بدتر بود... تا ملّت عمر دارد، غمگین در مصیبت پانزده خرداد است... پانزده خرداد ننگ ملّت بود؛ زیرا از پول همین ملّت، اسلحه تهیه شده و با این اسلحه مردم را کشتند!... ان‌شاءاللَّه خداوند رفع کند این اساس ظلم را؛ این بیرق را بخواباند ان‌شاءاللَّه و ان‌شاءاللَّه نزدیک است، نزدیک است این کار. همه‌ی ما مکلف هستیم؛... آن طورى که براى من بعد از بیرون آمدن گفتند... خود محمدرضا با هلیکوپتر عامل قتل هم بوده است. این طرفدارهاى «حقوق بشر»، این پانزده هزار جمعیتى که در یک روز کشته شد، این‌ها را مثل این‌که بشر نمى‌دانند! ... بعضى از این‌ها، چندین نفر آدم را کشته‌اند، یا آن‌طور این‌ها را شکنجه داده‌اند که در زیر شکنجه مردند، یا پاهاى آن‌ها را ارّه کردند، یا آن‌ها را در تاوه گذاشتند و بو دادند... یک شب من در حبس که بودم صداى ضجّه و ناله‌ی اشخاصى که شکنجه مى‌کردند، مى‌شنیدم؛ ... [سالگرد] پانزده خرداد نیامده، ... براى این‌که مبادا در پانزده خرداد یک چند نفرى ناله کنند و شکایت کنند... تا یک کسى بلند مى‌شود که ما کارى نکردیم، بعد مردِکه مى‌زند مى‌کشدش، یکى هم نیست که بگوید چرا!... مردم بی‌گناه را همین‌طور درو کردند. اشخاصى که دیده بودند مى‌گفتند همین طور این کامیون‌ها مى‌آمدند، این زره‌پوش‌ها مردم را درو مى‌کردند و مى‌ریختند توى خیابان‌ها. این پانزده خرداد را نمى‌گذارند یک کسى آه بکشد براى آن. لکن ملت ایران نباید این پانزده خرداد را از یاد ببرند. این پانزده خرداد باید زنده بماند. حالا بحمداللَّه به دست خودشان یک قدرى دارد زنده مى‌شود؛ براى این‌که همین جلوگیرى و همین آدم‌گیرى و همین‌ها زنده مى‌کند پانزده خرداد را. ملت ایران نباید پانزده خرداد را از یاد ببرند... و ان‌شاءاللَّه از یاد هم نمى‌برند ...

پانزده‏ خرداد چرا به‌وجود آمد؟ پانزده خرداد [42] از همین مدرسه‌ی [فیضیه] شروع شد. عصر عاشورا در همین مدرسه اجتماع عظیم بود؛ و بعد از این‌که صحبت‌هایى و افشاگری‌هایى شد، دنباله‌ی آن منتهى به پانزده خرداد شد. پانزده خرداد براى اسلام بود و به اسم اسلام بود و به مبدئیت اسلام و راهنمایى روحانیت و همین جمعیت‌ها که الآن این‌جا هستند... از پانزده خرداد تا حالا که آمدیم، خون دادیم، یعنى شما خون دادید. من هم هیچ حقى ندارم. شماها به میدان رفتید؛ شماها مبارزه‏ کردید؛ ماها هیچ حقى نداریم. ما باید براى شما خدمت کنیم. خودمان نباید استفاده کنیم. نه استفاده‌ی عنوانى. خاک بر سر من که بخواهم استفاده‌ی عنوانى از شما بکنم! خاک بر سر من که بخواهم خون شما ریخته بشود و من استفاده‌اش را ببرم! ... پانزده خرداد براى اسلام بود قیام روحانیون؛ قیام پانزده خرداد... که ما مردان با اراده‌اى را از دست دادیم و جوانانى از دست ملت ما رفت نقطه‌ی عطفى است در تاریخ و مبدأ این نهضت است. آن‌ها که در پانزده خرداد قیام کردند، قیام مردانه کردند و در مقابل دژخیمان «نه» گفتند و به شهادت رسیدند، آن‌ها مبدأ این نهضت عظیم شدند... یک ملتى که پانزده‏ خرداد را با پانزده هزار نفر شهید پشت سر گذاشته است... خیال مى‌کردند دیگر خوب، سرکوب شدند و رفتند سراغ کارشان؛ ... و ما دیدیم که دنبال او زیادتر شد همه چیزها؛ یعنى، قدرت ملت، که همان قدرت اسلام است و قدرت الهى است، هیچ ابداً تزلزل در آن‌ها پیدا نشد و دنبال کردند مطلب را... رحمت حق تعالى بر شهیدان راه حق در طول تاریخ و از پانزده‏ خرداد تاکنون و سعادت و سلامت نصیب معلولان و مجروحان و ستم‌دیدگان و آوارگان و بازماندگان شهدا باد... مسأله‌ی پانزده‏ خرداد یکى از مسائلى است که شاید ماقبل و مابعدش را کم کسى بداند. این‌ها در پرده‌ی ابهام تا آخر مى‌ماند و من بسیارى از مسائل را که ماقبل پانزده‏ خرداد رخ داد و بعض مسائل را که مابعد او رخ داد مطلعم، لکن بیان نمى‌کنم. ولى پانزده‏ خرداد به همت جوان‌هاى کشور و جان‌نثاران اسلام مبدأ شد از براى تحولات بعدى، و من شهداى پانزده‏ خرداد را از خداى تبارک و تعالى مى‌خواهم که غریق رحمت کند که به ما حق دارند؛ و بازماندگان شهدا که باز هم هستند و بعدها هم هستند ان‌شاءاللَّه خداوند صبر و اجر به آن‌ها عنایت بفرماید... خودم هم در این مصیبت شریک هستم. من هم مصیبت‌زده هستم. از همه مهم‌تر مصیبتِ دین است که دارد لطمه مى‌خورد... با فرا رسیدن پانزده خرداد خاطره‌ی غم‌انگیز و حماسه‌آفرین این روز تاریخى تجدید مى‌شود... روزى که طلیعه‌ی نهضت اسلامى این ملت شجاع و غیور گردیده؛ نهضت عظیمى که... روحانیت به اعتراض برخاست و عصر عاشورا، پس از حادثه‌اى ناگوار، اعتراض با موج عظیم انسانى- اسلامى بالا گرفت و به اوج رسید. و پس از آن، دست ناپاک استعمار از آستین شاه مخلوع در آمد و غائله‌ی پانزده خرداد- 12 محرّم- را هر چه دردناک‌تر به‌وجود آورد. محرّم چه ماه پرغائله‌اى، و چه ماه خونى و چه ماه حماسه‌آفرینى! ماهى که دستگاه شاهنشاهى بنى‌امیه را در هم کوبید و ماهى که رژیم شاهنشاهى 2500 ساله‌ی جنایت‌کاران را در هم پیچید. ملت ما نه محرّم را، که شاهد قتل عام‌هاى وحشیانه‌ی جباران است، فراموش مى‌کند و نه پانزده خرداد را که سرآغاز نهضت اسلامى روحانیت است.

نهضت از حوزه علمیه‌ی قم، مرکز فقاهت راستین، برخاست؛ ... و همه را به میدان مبارزه کشید. ... ملت ما این روز را عزیز مى‌شمارد. و من روز پانزده خرداد را براى همیشه عزاى عمومى اعلام مى‌کنم؛ و براى بزرگداشت شهداى خویش در این روز بزرگ در مدرسه‌ی فیضیه به سوگ مى‌نشینم. ... پانزده خرداد هم از «ایام اللَّه» بود که یک ملت ایستاد در مقابل یک قدرت ... باید یادآورى کنید این «ایّام‌اللَّه» را... پانزده خرداد یک نقطه‌ی عطفى است در تاریخ کشور ما که از همان وقت شروع به فعالیت سیاسى شد و روحانیون از همان وقت خودشان را مجهز کردند. ... ما نمى‌توانیم تصور کنیم این جنایاتى که از پانزده خرداد تا رفتن بختیار از این کشور واقع شد، ... لکن در عین حالى که پانزده خرداد یک مصیبتى بود براى‏ ملت ما، لکن مبدأ جنبش بود... روحانیت را گرفتند قریب تمام علماى تهران را گرفتند و حبس کردند، ... و از آن‌جا شروع شد به نهضت و مخالفت... مردم بیدار شدند و لبیک گفتند به صداى روحانیون... سال‌روز خرداد 42 خمیرمایه‌ی نهضت مبارک ملت بزرگ ایران و روز بذر انقلاب بزرگ اسلامى ماست. ملت عزیز باید این خمیرمایه و بذر پربرکت را در عصر عاشوراى 83 [قمرى‏] جست‌وجو کند؛ ... ملت عظیم‌الشأن در سال‌روز شوم این فاجعه انفجارآمیزى که مصادف با پانزده خرداد 42 بود با الهام از عاشورا آن قیام کوبنده را به بار آورد. اگر عاشورا و گرمى و شور انفجارى آن نبود، معلوم نبود چنین قیامى بدون سابقه و سازمان‌دهى واقع مى‌شد... ملت بزرگ ایران سال‌روز پانزده خرداد را که یوم‌اللَّه است زنده نگه مى‌دارد و افتخار قیام ملت را که با مشت گره کرده و خون طاهر خویش در مقابل ستم‌شاهى پهلوى ایستاد و پایه‌ی استوار انقلاب اسلامى را ریخت از یاد نمى‌برد... خداوند تعالى این ملت را که از پانزده خرداد 42 تا 22 بهمن 57 و از آن وقت تاکنون براى اقامه‌ی عدل الهى از هر چه داشته است گذشته است و عزیزان برومند خود را که قامت رشید و بلند آنان چون ابدیت استوار و گرمى خون‌شان چون عشق به جمال جمیل حق روح‌افزا بود، به پاى دوست به قربان‌گاه فرستادند، با نور هدایت خود ارشاد و با جلوه قدرت ازلى خود برومند و با بارقه‌ی روان‌بخش خود در احقاق حق و ابطال باطل استوار و پایدار فرماید و این وحدت و صلابت را از آنان سلب ننماید... شما گمان نکنید که اگر این مجالس عزا نبود و اگر این دستجات سینه‌زنى و نوحه‌سرایى نبود، پانزده خرداد پیش مى‌آمد. هیچ قدرتى نمى‌توانست پانزده خرداد را آن‌طور کند، مگر قدرت خون سیدالشهدا... تمام روشن‌فکرها و تمام غرب‌زده‏ها و تمام قدرتمندها اگر جمع بشوند، نمى‌توانند یک پانزده خرداد را ایجاد کنند... گمان نکنند که ما یک ملت گریه هستیم. ما یک ملتى هستیم که با همین گریه‌ها، یک قدرت 2500 ساله را از بین بردیم‏... و ملت عظیم ایران لازم است شکر نعمت‌هاى غیرمتناهى الهى را در سال‌روز پانزده خرداد به جان و دل به جا آورد... و رمز پیروزى اسلام بر کفر جهانى را در این قرن که پانزدهم خرداد 42 سرآغاز آن بود، در دوازدهم محرّم حسینى جست‌وجو کند، که انقلاب اسلامى ایران، پرتوى از عاشورا و انقلاب عظیم الهى آن است... قیام پانزده خرداد اسطوره‌ی قدرت ستم‌شاهى را در هم شکست و افسانه‌ها و افسون‌ها را باطل کرد. شهادت جوانان رشید و زنان و مردان در آن روز سدّ عظیم قدرت شیطانى را از بنیان سست نمود. خون سلحشوران کوخ‌نشین، کاخ‌هاى ستم را در هم کوبید. ملت عظیم‌الشأن ایران با قیام و نثار خون فرزندان عزیز خویش، راه قیام را براى نسل‌هاى آینده گشود و ناشدنی‌ها را شدنى کرد.

خداوند تعالى این ملت را پایدار و شهیدان‌شان را، خصوصاً شهیدان پانزده خرداد، این بنیان‌گذاران انقلاب اسلامى ایران را، در جوار رحمت خود قرار دهد؛ و به بازماندگان آنان صبر و اجر عنایت فرماید؛ و به معلولان عزیز قدرت مقاومت بیش‌تر عطا فرماید... اما نقش زن‌ها در جامعه آن‌ قدرى که من یادم است و آن قدرى که تاریخ به ما گفته است، در چند نهضت که در ایران واقع شد، نهضت تنباکو، نهضت مشروطه، قضیه‌ی پانزده‏ خرداد، نقش زن‌ها بالاتر از مردها اگر نبود.»

منبع:

- صحیفه‌ی امام، سخنرانی‌ها، بیانات و پیام‌ها به مناسبت قیام پانزده خرداد 42.