باقلا گیاهی یک ساله از خانواده‌ی بقولات است که حاوی ویتامین‌های A,B,C و املاح مفیدی از جمله آهک، فسفر، آهن و غیره است. به‌همین علت، در گروه خوراکی‌های خون‌ساز قرار دارد و مغز قلم استخوان‌ها را نیز تقویت می‌کند. باقلا اثری نیروبخش دارد و در مبتلایان به برونشیت ایجاد خلط می‌کند. در ضمن باقلا کلیه‌ها را تقویت کرده، به ریه‌ها نیرو بخشیده و سلول‌های مغز استخوان را فعال می‌سازد. این خوراکی زود هضم بوده و به‌سرعت از معده می‌گذرد و با خود فضولات را نیز به‌سهولت دفع می‌کند. سینه و ریه را پاک، تقویت و سرفه‌های خشک را درمان می‌کند. برای درمان رماتیسم، سیاتیک، نقرس و درد مفاصل توصیه شده است که در حدود شصت گرم از گل باقلا را در یک لیتر آب جوشانده و بعد از صافی گذرانده و در فواصل غذا یک فنجان از آن نوشیده شود .

به افرادی که از میگرن رنج می‌برند، سفارش شده است که سی گرم از گل باقلا را جوشانده و در فواصل غذا یک فنجان بنوشند. هرگز آب پخته‌ی باقلا را دور نریزید و آن را به‌همراه باقلا بنوشید؛ زیرا گلو را نرم کرده و از تولید سنگ جلوگیری می‌کند و گرفتگی معده را نیز برطرف می‌کند. افراط در خوردن باقلا باعث نفخ و سنگینی معده شده و موجب کندی ذهن می‌شود. البته اگر با آب آن خورده شود عوارض آن کم‌تر خواهد بود. خوردن باقلا همراه ماست، موجب دل‌پیچه می‌شود. بعضی افراد به باقلای تازه حساسیت داشته و مبتلا به بیماری فاویسم می‌شوند. علامت این بیماری زرد شدن رنگ پوست بدن و احساس خستگی و سستی در اعصاب، پیدا شدن خون در ادرار، سردرد و استفراغ است . در این عارضه خون بدن کم می‌شود و درمان آن معمولاً تزریق خون و سرم های غذایی است. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، دولپه کردن باقلا و جوشاندن آن در آب و دور ریختن آب آن است و هم‌چنین پختن آن در روغن و افزودن ادویه‌ای مانند آویشن، دارچین، فلفل، میخک و از همه مهم‌تر گلپر است. افرادی که به بیماری‌های کلسترول، تصلب شرائین، ضعف حافظه، آترومی، افسردگی، اسیداوریک، سردرد، میگرن، نفخ، دل‌درد، مالیخولیا، سنگ اورات، خارش پوستی، فشارخون، صرع، باد فتق، احتقان و یبوست مبتلا هستند نباید در خوردن باقلا زیاده‌روی کنند.

خواص درمانی: باقلا منبع مناسبی برای تأمین فیبر است. هم‌چنین به‌دلیل بالا بودن میزان پروتئین، می‌تواند همراه با برنج به یک غذای کامل تبدیل شود. کلسیم و پتاسیم موجود در باقلا می‌تواند از بروز پوکی استخوان جلوگیری کرده و به کنترل فشارخون بالا کمک می‌کند. برای باقلا، خواصی در رابطه با سنگ‌ کلیه، رماتیسم، مثانه و نقرس ذکر شده ‌است. در بسیاری از افراد، باقالی، جواب آزمایش هپاتیت «ب» را مثبت می‌کند و باعث اشتباه شدن آزمایش‌های خون می‌شود و توصیه می‌شود خانم‌های باردار به‌ هیچ‌عنوان مصرف نکنند تا به کودک آسیب وارد نشود.

 باقلای تازه و لطیف اگر پوست کنده شود، با نمک خورده شود و خوب جویده شود پیش‌غذای مطبوعی است. باقلای خشک خیلی مقوی است و سرشار از آهن و آهک است، گرچه ویتامین C آن کم شده است، چند برگ آویشن در آن بیندازند طعم مطبوعی پیدا خواهد کرد. جوشانده‌ی گل باقلا به مقدار شصت گرم برای یک لیتر آب، نوشابه مدری است که اگر در فواصل غذا یک فنجان آن مصرف شود برای رماتیسم ، نقرس و درد مفاصل بسیار مفید است. جوشانده‌ی برگ‌های باقلا برای رفع ورم سر انگشت‌های دست که به اصطلاح می‌گویند گوشه کرده است، بسیار مفید است و در این مورد باید یک مشت گل باقلا را در یک لیتر آب به مدت نیم‌ساعت جوشانید و انگشت مریض را در آب جوشیده‌ی آن که گرم و داغ است فرو برد و مدتی نگه داشت .

باقلا مانند سایر لوبیاها سرشار از  فیبر  بوده که به عمل هضم کمک کرده و عمل دفع را آسان‌تر می‌سازد. لوبیاها سرشار از فیبرهای خوراکی هستند که با تمیز کردن ذرات موجود در خون که می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی شوند سطح کلسترول و تری‌‌گلیسیرید خون را تنظیم و کنترل می‌کنند . علاوه بر آن، مصرف فیبر باعث تنظیم سطح قند خون می‌شود. از این‌رو، برای بیماران دیابتی مصرف آن توصیه می‌شود. مصرف فیبر ممکن است خطر ابتلا به  سرطان  را نیز کاهش دهد؛ چون به حرکت سریع‌تر غذاها در بدن کمک کرده و باعث پیش‌گیری از ماندن غذاهای سرطان‌زا در بدن می‌شود .

باقلا سرشار از پتاسیم بوده که آثار مفیدی بر سطح فشارخون دارد. پتاسیم، سومین ماده‌ی معدنی مورد نیاز بدن است. کم‌بود این ماده‌ی معدنی در بدن منجر به ایجاد رخوت و سستی، عمل نامنظم قلب، استرس و زودرنجی می‌شود . استفاده بیش از حد پتاسیم خطراتی را نیز به دنبال خواهد داشت و حتی پزشکان نیز در تجویز مکمل‌های پتاسیم به بیمارانی که مطمئن هستند دارای کم‌بود این ماد‌ه‌ی معدنی هستند، تأمل می‌کنند .

خواص دارویی:  باقلا از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است و گل آن گرم است .

- دم‌کرده‌ی گل باقلا ضدتشنج و ادرارآور است؛ سنگ‌کلیه را دفع می کند و برای قولنج‌های کلیوی مفید است .

- جوشانده‌ی باقلا برای ورم مثانه، رفع رماتیسم و درمان نقرس مفید دارد .

- باقلای آب‌پز با سرکه اگر با پوست خورده شود، اسهال مزمن را درمان می‌کند .

- برای رفع گرفتگی صدا، مخلوط باقلا با روغن بادام و قند مفید است .

- ضماد باقلا با شنبلیله و عسل برای نرم کردن دمل و ورم بناگوش و زیر چشم مفید است .

- ضماد باقلا، جوش و کورک را می‌رساند و چرک را خارج می‌کند .

باقلا با سبزی‌های معطر

یکی از پُرطرفدارترین عصرانه‌های فصل بهار، باقلای پخته ‌همراه  سرکه  یا  آبلیمو  و کمی  نمک  و گلپر است . باقلاها را از پوست اول جدا کرده و در قابلمه‌ای حاوی آب و کمی نمک بپزید . در این فاصله پیازچه‌‌ها را نیز پاک کرده و پس از شستن، آن‌ها را حلقه‌‌حلقه کنید و تفت دهید. پوست باقلا‌ها را جدا کنید و همراه گشنیز و نعنای تازه، پودر زیره و کمی نمک اضافه کنید و مقدار کمی حرارت دهید . در پایان روغن زیتون را اضافه کنید و بعد از ریختن باقلاها در ظرف مورد نظر، به‌ همان صورت داغ سرو کنید .

کوکوی باقلا سبز  

پیاز را تفت دهید تا طلایی رنگ شود. باقلا سبز، پیاز، سبزی، آرد، نمک و فلفل را به  تخم‌مرغ‌های زده‌شده اضافه و خوب مخلوط کنید . تابه را گرم کنید و مخلوط به‌دست آمده را در آن بریزید. سطح مایه را صاف کنید و با حرارت ملایم بپزید. وقتی یک طرف  کوکو  برشته شد، آن را  برگردانید تا طرف دیگرش نیز برشته شود. حالا  کوکو  را به قطعات مساوی برش دهید و در ظرف بچینید .

باقلا پلو با ماهیچه

گوشت را با یک عدد پیاز و برگ‌بو بپزید. در قابلمه‌ی دیگر، باقلای پاک کرده را بریزید تا در آب بجوشد. برنج را هم داخل قابلمه بریزید و با هم آبکش کنید. ته قابلمه، ته‌دیگ مورد نظر را پهن کنید. یک لایه از مخلوط برنج و باقلا بریزید و سپس شوید را به‌آرامی با مواد مخلوط کنید و این کار را تا پایان انجام دهید. نصف زعفران دم‌کرده را با یک استکان آب‌جوش و روغن روی برنج بریزید و بگذارید دم بکشد.

بعد از پختن گوشت، تمام سطح آن را سرخ کنید. باقیمانده‌ی زعفران را نیز داخل تابه بریزید. در تابه‌ای دیگر، پیاز را همراه زردچوبه سرخ کنید تا طلایی شود. سپس رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید. این مایع را به گوشت اضافه کنید و روی حرارت قرار دهید. پلو را داخل دیس بکشید و گوشت آماده را روی آن قرار دهید و بقیه‌ی پلو را روی گوشت بریزید.

 خورشت باقلا با گوشت

گوشت تکه‌تکه شده را با پیاز سرخ کنید و بگذارید گوشت بپزد. باقلا را از پوست دوم درآورید. شوید خرد شده را با روغن کمی سرخ کنید و داخل گوشت بریزید. کمی نمک، فلفل و زردچوبه به آن اضافه کنید و بگذارید باقلا کاملاً بپزد، ولی له نشود. خورش که به روغن افتاد، در ظرف بکشید. در این خورش نیز می‌توانید تخم‌مرغ هم بزنید. در این‌صورت، وقتی تمام مواد خورش پخت و جا افتاد سه تخم‌مرغ را با کمی نمک مخلوط کنید و کم‌کم داخل خورش بریزید و به‌هم بزنید. بعد از چند جوش که تخم‌مرغ بسته شد خورشت را بکشید.

ماکارونی  با سس باقلا                                     

ابتدا باقلاها را با پوست دوم بپزید. بعد از این که باقلاها پخته شدند، آن‌ها را آبکش کنید و بگذارید تا سرد شوند. بعد از سرد شدن، پوست آن‌ها را جدا کنید. هنگام انجام این کار دقت کنید تا فرم ظاهری آن‌ها تغییر نکند . در این فاصله، ماکارونی  پیچ را داخل آب در حال جوش بریزید و بعد آبکش کنید. ورقه‌های کالباس را به قطعات ریز خرد کنید. تره‌فرنگی‌ها را نیز ابتدا خوب شسته و سپس به صورت حلقه‌حلقه خرد کنید . تره‌فرنگی و بعد کالباس خردشده را روی شعله‌ی ملایم تفت دهید. مواد را مرتب هم بزنید تا نسوزند. سپس خامه و خلال پوست لیموترش را نیز اضافه کنید و به مدت دو دقیقه با بقیه‌ی مواد حرارت دهید . باقلای پخته و از پوست دوم جدا شده را نیز با کمی نمک و فلفل به مواد افزوده و کمی هم تفت بدهید. به‌این‌ترتیب، سس ماکارونی  آماده می‌شود . سس را به ماکارونی اضافه کنید و روی حرارت ملایم بگذارید تا دم بکشد .

منابع:

www.ehow.com
www.mihansalamat.com