گفت‌وگو با «رباب شهریان»، معاون ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان
شاید یکی از عمده‌ترین مسائل در حوزه‌ی ورزش بانوان طی چند سال اخیر، عدم حضور مسئولی متخصص و تحصیل‌کرده در زمینه‌ی تربیت‌بدنی بود. متولی فعلی امور بانوان کشور، هم‌اکنون نائب‌رئیس اول کمیته‌ی ملی المپیک و شناخته‌شده‌ی فعال توسعه‌ی ورزش بانوان از سوی «ico » با 27سال سابقه و تجربه در امر ورزش بانوان است. کسی که مدیر نمونه‌ی سازمان تربیت‌بدنی در این وزارت‌خانه بوده و به‌واسطه‌ی تشخیص مدیریت پیش‌رفته‌ی سازمان‌های ورزشی المپیک، کارشناس نمونه و مدیر اخلاق در ورزش بوده است. بدون شک وقتی مدیری در شورای بین‌المللی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی «icsspe » و شورای المپیک آسیا و عضو انجمن بین‌المللی تربیت‌بدنی «iapesgw » باشد، نشان از آگاهی و علم او در زمینه‌ی مسئولیتش است. ارائه‌ی طرح‌ها و پژوهش‌های تحقیقاتی و شرکت در کنگره‌های بین‌المللی آسیایی و اروپایی ورزشی در کشورهای سوئیس، کویت، یونان و... گواهی از آن دارد که سکان‌دار این کشتی، به جذر و مدهای این دریای هول‌انگیز آشناست و می‌خواهد برای اصلاح مسائل ورزشی بانوان کشور قدم بردارد. به همین مناسبت گفت‌وگویی با این فعال ورزشی در پیش داریم.
* خانم شهریان! در ورزش بانوان جای مناسبی ایستاده‌ایم؟
همین که توانستیم ورزش بانوان را از ورزش همگانی جدا کنیم و بحث سلامت جامعه را با محوریت زنان مطرح کنیم، نوید خوبی است. زنان باید بتوانند پس از عبور از سلامت و تن‌درستی، خانواده و جامعه را به سوی انجام بهتر وظایف‌شان سوق دهند. با ورزش همگانی مشارکت‌شان در جامعه بیش‌تر خواهد شد. 65درصد از شرکت‌کنندگان پیاده‌روی‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. اگر فرهنگ ورزش توسط زن در خانواده توسعه پیدا کند، ما به اهداف‌مان برای جامعه‌ای سالم و بانشاط رسیده‌ایم.
* یعنی با پیاده‌روی در یک جمعه ورزش بانوان به تعالی می‌رسد؟
ورزش حرفه‌ای مسائل خودش را دارد. در زمینه‌ی ورزش همگانی اگر بتوانیم فرهنگ‌سازی کنیم، موفق شده‌ایم. زن، محور توسعه است و اگر به خودش توجه کند، یعنی خانواده‌اش و جامعه را ارتقا داده و بسیار اثرگذار است. در این پیاده‌روی‌ها که سمبلیک هم هست، خانواده در کنار هم قرار می‌گیرند و این باهم‌بودن‌ها، بسیار برای سلامت روانی خانواده اهمیت دارد.
* فکر نمی‌کنید یک زن شاغل در روز جمعه بیش‌تر به کارهای خانه می‌رسد؟
بله، به همین منظور از ادارات خواسته شده که طی روز، فرصت 45دقیقه‌ای و امکانات برای ورزش زنان شاغل اختصاص دهند.
* خواسته شده یا توسط دولت و مجلس مصوب هم شده است؟
روز زن از مشاور رئیس‌جمهور در امور بانوان مطالبه شده است. قرار است توسط ایشان در هیأت دولت پی‌گیری هم بشود.
* این اتفاق زمان خانم حبیبی اولین مشاور رئیس‌جمهور در امور زنان هم طرح شد. آیا مطالبه جدید تفاوتی کرده است؟
خیر، برخی از درخواست‌ها به پی‌گیری مکرر نیاز دارد. اگر طرحی قانون شود، دیگر من بروم دیگری بیاید براساس سلیقه جابه‌جا نمی‌شود. در شرایط فعلی ما مطالبه‌ی قانونی‌شدن آن را کرده‌ایم.
* امر ورزش بانوان به کدام نهادهای دیگر مربوط می‌شود ؟
قطعاً با یک خرد جمعی و همکاری وزارت بهداشت، آموزش و پرورش، وزارت علوم، شهرداری‌ها و... ورزش بانوان قابل توسعه است. رسانه‌ها هم نقش بسیار مهمی دارند که متأسفانه تاکنون به این مهم نپرداخته‌اند.
* ورزش بانوان به روزنامه یا مجله و یا حتی برنامه‌ی تلویزیونی‌ای نیاز ندارد؟
شاید. البته نداشتن اسپانسر در امر ورزش بانوان هم لطمه است؛ چون ورزش بانوان در برخی رشته‌ها جای عرضه در انظار عمومی را ندارد، نمی‌شود خیلی از جنبه‌ی تبلیغاتی روی آن سرمایه‌گذاری کرد. وجود سایت وزارت‌خانه با انتشار اخبار کلی ورزشی، نه خاص اخبار بانوان کمی از این نقیصه را جبران می‌کند.
* آیا از «لیلا رجبی» و «مریم طوسی» قهرمانان دومیدانی، «آرزو حکیمی» قهرمان قایق‌رانی، «مهلقا جام‌بزرگ» قهرمان تیراندازی، «ندا شهسواری» قهرمان تنیس‌روی‌میز، «زهرا دهقان» و «زهرا نعمتی» قهرمانان تیروکمان... تقدیر ویژه‌ای شده تا به هدف الگوسازی در جامعه نزدیک شویم؟
مسابقات آسیایی و المپیک‌های جهانی، آئین‌نامه‌ی پاداش خاصی برای قهرمانان دارد که از طریق فدراسیون ابلاغ می‌شود و برای برندگان زن و مرد تفاوتی ندارد. ما طبق همان عمل می‌کنیم. همین که ایران در 39 رشته‌ی ورزشی و بازی‌های المپیک شرکت‌کننده و برنده داشته، می‌توانند برای جامعه الگو باشد. در جلسه‌ای با «حاج‌آقاعلم‌الهدی» درباره‌ی ورزش بانوان به‌عنوان مدیرکل گفتم همین که ورزشکاران زن ما در عرصه‌های بین‌المللی با حجاب ظاهر می‌شوند تبلیغ انقلاب و دین است، نباید با دلایل غیردینی و منطقی از حضورشان جلوگیری کرد؛ پس از حضور این ورزشکاران هر سال به تعداد شرکت‌کنندگان زن مسلمان با پوشش مناسب بیش‌تر می‌شود. بعد از اولین دوره‌ی مسابقات زنان کشورهای مسلمان در سال 71 هر سال تعداد بیش‌تری شرکت‌کننده داشتیم. حجاب در این مسابقات نهادینه شد. با طراحی لباسی مناسب زن مسلمان، می‌توان و ضرورت دارد در تمام رشته‌ها در عرصه‌های بین‌المللی حاضر شویم.
* شنا و ژیمناستیک هم؟
فعلاً در این دو مورد خیر؛ اما پس از جلسه با مسئولان در وزارت ارشاد و کارشناسان متخصص امر ورزش و دین باید چاره اندیشید. ما تغییر در وضع پوشش ورزشکار را به کمیته‌ی تخصصی فدراسیون‌های جهانی اطلاع می‌دهیم و پس از تأیید آن‌ها، در مسابقات شرکت می‌کنیم. آن‌ها را مجاب می‌کنیم که حدود شرعی ما را در نظر بگیرند. در زمینه‌ی سوارکاری، دو، کاراته، و والیبال طرح‌های ما پذیرفته شده و در این رشته‌ها شرکت کنندگان بدون مشکل حاضر می‌شوند. مشکلات باید با توجه به دیدگاه‌های روحانیون، باور خانوادها و متخصصان ورزشی خارجی حل شود.
* برخی معتقدند حجاب باعث شده زنان به سلامت و تناسب اندام‌شان کم‌تر توجه کنند، ورزش نمی‌تواند این نقیصه را جبران کند؟
نه، این دو لازم و ملزوم هم نیستند. تعدادی از دختران که چادر ندارند و اندامی به ظاهر مناسب دارند، با رژیم‌های سخت خودشان را لاغر می‌کنند نه با ورزش. آن‌ها دچار سوء‌هاضمه، ریزش مو و اعصاب‌های خرد می‌شوند. می‌شود با حجاب هیکل مناسبی هم داشت. زندگی زن مسلمان با ورزش شکل سالم می‌گیرد. وقتی ما در رشته‌های مختلف ورزشی قهرمانانی خوش هیکل داریم، این خودش تبلیغ است و می‌تواند الگو شود. فکر می‌کنم زن مسلمان باید خودش را دوست داشته باشد و به خودش اهمیت بدهد تا بتواند به وظایفی که خداوند برایش تعیین کرده خوب عمل کند. زن مسلمان اگر به خودش اولویت بدهد، به تناسب اندامش توجه خواهد کرد تا سالم و بانشاط بدون پوکی استخوان، کمردرد و زانودرد باشد. با جدی‌گرفتن ورزش دختران در مدارس و دانشگاه‌ها، آن‌ها را با بدنی سالم برای دوران زایمان و فرزندپروری مهیا می‌کنیم. باید به زنان درباره‌ی چاقی و سکته‌های قلبی آگاهی داد. از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی در جامعه اهمیت به ورزش و حفظ سلامتی است. اگر فرهنگ ورزش ایجاد شود، زن خانواده و جامعه سالم خواهد شد.
* از نظر شما یوگا، پیلاتس و ایروبیک هم ورزش است؟
بله. یک ورزش هوازی و چربی‌سوز و مناسب خانم‌هاست. سلامت جسمانی و روانی را فراهم می‌کند. شاید علت مخالفت و اما و اگرها به خاطر همراهی موسیقی با آن است. ما توانستیم با خلاقیتی که خانم دکتر «فریده گنجویی» داشتند، با موسیقی سنتی خودمان و تغییر در گام‌های موسیقی، این همراهی را ایجاد کنیم. پیلاتس، یوگا و ایروبیک انجمن دارند و زیر نظر فدراسیون فعالیت می‌کنند. در این ورزش‌ها، عضلات عمیق‌تر بدن درگیر می‌شود و به راحتی از کمردردهای میان‌سالی جلوگیری می‌کند.
* زنان در ورزش دوی استقامت بهترند یا دوی سرعت؟
اگر سرمایه‌گذاری شود و شرایط فراهم باشد در هر دو می‌توانند پیش‌رفت کنند. مریم طوسی قهرمان کشورمان که زیر 25 سال است در دوی سرعت با پوشش اسلامی در مقابل رقابا برنده شد. در پرتاب وزنه اخیراً یک دختر جوان مستعد در اردبیل داشتیم. اگر مربی، باشگاه و آموزش‌ها مفید باشد، استعدادهای زنان کشف می‌شود.
* وضعیت ورزش بانوان در شهرستان‌ها چگونه است؟
براساس خصوصیات اقلیمی و مسائل فرهنگی مناطق مختلف اقداماتی شده است. در چهارمحال و بختیاری ورزش اسکی را در حد مسابقات کشوری و بین‌المللی راه‌اندازی کردیم. در زنجان رشته‌ی بدمینتون شاید به دلیل یک مربی خوب یا باشگاهی مناسب رشد قابل‌توجهی کرده است. در اصفهان هندبال زنان توسعه مناسبی داشته است. براساس گفته‌ی رهبری وجود یک قهرمان در منطقه، دلیل ترویج و جذب زنان به ورزش است.
* و در ایلام ؟
بیش‌ترین آمار حضور زنان در رشته‌ی آمادگی جسمانی را آن‌جا داریم. این آمار بالا روی بقیه‌ی مسائل و معضلات آن منطقه تأثیر فراوانی گذاشته است. تعامل زنان با هم و امکان تبادل تجربیات و پیداکردن یک جسم سالم، روحیه‌ی سالم را برای‌شان به ارمغان می‌آورد. وجود چندین باشگاه دولتی و خصوصی این امکان را برای زنان فراهم کرده است.
* در شیراز خانم «لیدا جواهری» در عرصه‌ی ورزش فعالیت طولانی‌مدتی در راه‌اندازی باشگاه و جلب زنان به ورزش دارند، آیا فعلاً شهرستانی را شناسایی کرده‌اید؟
بله با ما همکاری دارند. مربیان، مدیران، نائب‌رئیسان و مسئولانی هستند که در امر ورزش شهرستان‌ها با وزارت‌خانه همکاری دارند. با یاری خدا و کمک این دوستان، قصد داریم حق زنان را ایفاد کنیم و فایده‌های ورزش را برای زندگی سالم و بانشاط اعلام و آن را در زندگی‌ها جاری کنیم.
* ظاهراً نامه‌ای از برخی فدراسیون‌ها به وزیر نوشته شده و خواستار حضور زنان در ورزشگاه شدند؟
بله. برخی از موضوعات ورزش بانوان نیاز به زمان مناسب برای طرح دارد. یکی از آن‌ها حضور زنان در ورزشگاه‌هاست. براساس قانون، ورود خانم‌ها به سالن‌های ورزشی آقایان و برعکس ممنوع است. جنجال در این خصوص، نه شرایط را تغییر می‌دهد و نه مشکل حل می‌شود. با کمی دوراندیشی و زمان‌سنجی، می‌توان کارهای شایسته و لازم را برای ورزش زنان انجام داد. وقتی یک تیم خارجی از بانوان با حجاب برای مسابقه به ایران می‌آیند، توقع دارند مربیان و داوران و همراهان‌شان در ورزشگاه حاضر شوند. اگر هم تیم خارجی آقا باشند، توقع دارند مربیان زن همراه‌شان در ورزشگاه شرکت کنند. این‌ها موردی و با تعین مکانی خاص در ورزشگاه ممکن است. فراهم کردن این امکان از طرف فدراسیون امتیازی برای ورزش خودمان است.
* صرف حضور یک مدیر زن می‌تواند مشکلات ورزش بانوان را حل کند؟
اگر مدیر زن، متخصص و دقیق به مسائل زنان باشد، بله. زنان اگر در شاکله‌های تصمیم‌گیری توان‌مند و تحصیل‌کرده حاضر شوند، تأثیر دارند. در زمینه‌ی ورزش کشور این‌گونه زنان کم نیستند.
* پس چرا از 52 رئیس فدراسیون، فقط یک نفر خانم است؟
جای تأمل دارد؛ اما مطمئنم برای رشته‌های شطرنج، اسکی، گلف و... زنان می‌توانند مدیران خوبی باشند و جامعه‌ی ورزش را هدایت کنند. با تغییر نگاه در دولت جدید، سهم زنان در مدیریت ورزش بهتر شده است. خوش‌بختانه وزیر ورزش تاکنون با زنان ورزشکار پنج نشست داشته است.
* حرف آخر!
خیلی‌ها می‌گویند وقت ندارند ورزش کنند. به‌عنوان کارشناس عرض می‌کنم اگر ورزش نکنید، دیگر وقتی برای زندگی سالم نمی‌ماند. حتماً زنان وقتی برای ورزش اختصاص بدهند.
)