گفت‌وگو با هرمز شجاعی‌مهر، مجری برنامهی سیمای خانواده و مدیرمسئول مجله‌ی خانواده‌ی سبز
آن‌چه از سابقه‌ی کار «هرمز شجاعی‌مهر» گفته شود، با توجه به حضور طولانی ایشان در رسانه، تکرار مکرراتی است که همه می‌دانند. زمانی که قرار است راجع به یک موضوع خاص مصاحبه کنیم اولین دغدغه‌ی ذهنی، انتخاب فردی است که قرار است به سؤال‌ها پاسخ‌گو باشد. این بار به خاطر ویژگی خاص که همه‌گیربودن موضوع و آشنایی افراد در سطوح مختلف جامعه با رسانه است، وقتی از چند نفری برای انتخاب یکی از مجریان و چهره‌های برنامه‌های خانوادگی سیما مشورت گرفتیم، اکثریت بدون داشتن آشنایی نزدیک و تنها با توجه به سابقه و حسی که از حضور یک فرد در رسانه دریافت می‌کنند، «هرمز شجاعی‌مهر» را پیشنهاد دادند. همیشه دغدغه‌ی اصلی در برخورد و گفت‌وگو با اهالی رسانه، نوع برخورد آن‌هاست؛ اما زمانی که با «هرمز شجاعی‌مهر» صحبت می‌کنی، دیگر این دغدغه را نداری. وقتی به تو سلام می‌کند، همان کسی است که در «سیمای خانواده» چهره‌ی خندانش را می‌بینی. این‌که او را از پشت قاب تلویزیون ببینی یا در مکالمه‌ای هم‌کلامت شود، تفاوتی نمی‌کند.
آقای «شجاعی‌مهر» متولد 1335 است و از سال 61 با برنامهی «سلام، صبح بخیر» در رادیو کارش را آغاز کرده است. پس از ورود به تلویزیون، همراه مرحوم منوچهر نوذری برنامهی «تهران ساعت 20» را راه‌اندازی کرده و پس از آن، اجرای برنامهی «سیمای خانواده» شبکه‌ی اول را بر عهده گرفته که هویت کاری‌اش در تلویزیون است. وی سپس تصمیم گرفت مجله‌ای تأسیس کند و تجربه‌های خود را در حوزهی خانواده به شکل نوشتاری منتشر کند؛ از این رو در سال 1378، مجله‌ی «خانواده‌ی سبز» را راه‌اندازی کرد.
به احترام سال‌ها حضور وی در رسانه‌ی ملی و مکتوب، شیرینی این گفت‌وگو را با مخاطبان مجله به شراکت می‌گذاریم. آن‌چه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با او راجع به «زن و رسانه» است.
* اجازه بدهید ابتدا به سراغ رادیو و تلویزیون برویم؛ چرا کارتان را با اجرای برنامه‌های خانوادگی شروع کردید؟
من کار در رسانه را با گروه خانواده‌ی رادیو شروع کردم و فکر کردم که در گروه خانواده بهتر می‌توانم مفید باشم. اجتماع از خانواده‌ها تشکیل شده است. اگر خانواده‌ها شیوه و روش درستی را انتخاب کنند و انتخاب‌ها آگاهانه باشد، جامعه‌ای پویا و سالم خواهیم داشت.
* برنامهی «سیمای خانواده» در حال حاضر چندساله است؟ شما از ابتدا همراه برنامه بودید؟
22ساله است. بله، از ابتدا بودم.
* فکر می‌کنم جهت‌گیری برنامه‌های خانوادگی سیما به صورت کل – به‌خصوص باتوجه به ساعت‌های پخش آن‌ها- خانم‌ها باشند؛ به‌ویژه خانم‌های خانه‌دار. می‌شود برای‌مان بگویید سیاست‌های برنامهی سیمای خانواده در چه جهتی است و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
جواب این سؤال شما را باید آقای کریمی تهیه‌کننده‌ی برنامه بدهند؛ اما من به جای ایشان جواب می‌دهم. فکر می‌کنم در کل رسالت سیمای خانواده، دادن اطلاعات به خانواده است؛ برای این‌که خانواده‌ها بتوانند با آرامش و بهتر در کنار یک‌دیگر زندگی کنند.
* زندگی خانوادگی شما و علاقه‌ی‌تان به خانواده، یکی از نکته‌های برجسته‌ای است که هر زمان قرار است از هرمز شجاعی‌مهر حرفی گفته شود، به زبان می‌آید. همسرتان تا چه حد مخاطب برنامه‌های شما هستند؟
اگر من همسرم را نداشتم این موفقیت را نداشتم؛ البته اگر موفقیتی هست. با توجه به این‌که هم‌چنان بیش‌تر برنامه‌های من زنده است ایشان برنامهی من را ضبط می‌کند و اشکال‌هایم را می‌گوید که مثلاً فلان‌جا، فلان حرف را می‌گفتی بهتر بود. ایشان واقعاً مثل یک معلم بالای سر من هستند.
* از دید ایشان، عمل‌کرد برنامه‌های رسانه به‌ویژه سیمای خانواده، در خصوص بانوان آن‌طور که باید بوده است؟
ایشان راضی هستند به‌خصوص دوره‌ی اخیر که سیمای خانواده متحول شد. دوست دارد که من در برنامه باشم و حتی به من می‌گوید هیچ برنامهی دیگری را نپذیر و خودت را در سیمای خانواده حفظ کن.
* به‌عنوان یک کارشناس برنامه‌های خانوادگی از خلأهایی که در صداوسیما هست بگویید.
زمانی که داریم راجع به برخی از مسائل صحبت می‌کنیم، چون همه‌ی اعضای خانواده مخاطب ما هستند، بسیاری از اطلاعاتی را که راجع به خیلی از مسائل در خانواده‌ها لازم است بیان شود، خیلی عریان نمی‌توانیم به زبان بیاوریم. دانستن بسیاری از مسائل برای پدر و مادر لازم است؛ اما برای بچه‌ها نه. وجود همین خط قرمزها، خلأ ایجاد می‌کند. در این خصوص، رسانه‌ی مکتوب راحت‌تر می‌تواند عمل کند.
خود من به‌خاطر حرفه‌ای که در تلویزیون دارم، باید دائماً مطالعه کنم و از اخبار روز آگاه باشم. به همین‌خاطر مطالعه، ساعاتی از شبانه‌روز مرا به خود اختصاص می‌‌دهد و از خواندن کتاب‌های تاریخی غافل نمی‌مانم.
* این روزها رسانه‌های مجازی و ماهواره با قدرت، جای خود را در میان خانواده‌ها باز و تصویب می‌کنند. به نظر شما در این شرایط صداوسیما عمل‌کرد قوی و قابل دفاعی، به‌خصوص در جذب خانم‌ها داشته و دارد؟
من به شما قول می‌دهم، شاید آن‌ها جاذبه‌های کاذبی داشته باشند؛ اما خانواده‌ها نگران تربیت فرزندان هستند؛ چون نهاد خانواده‌های ما مذهبی است. به همین دلیل، یک رجعت بسیار عالی به سمت شبکه‌های داخلی اتفاق خواهد افتاد. مردم شبکه‌های داخلی را برای خودشان می‌دانند؛ اما شبکه‌های خارجی برای آن‌ها نیست. آن‌ها دل‌شان هم برای مردم نسوخته و به فکر منافع خود هستند. برای همین، اقبال از شبکه‌های داخلی بسیار بالاست.
* حالا از مجله‌ی خانواده‌ی سبز بگویید، از سابقه‌ی مجله و حوزهی فعالیتی آن.
من سال‌های سال در رادیو، برنامه‌های خانوادگی اجرا می‌کردم. خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماعی است که ما در آن شکل می‌گیریم؛ به همین خاطر از اهمیت زیادی برخوردار است. خانواده برای من حائز اهمیت است و دوست دارم در حیطه‌ی آن فعالیت کنم. بعد از سال‌ها فعالیت در حوزهی خانواده در رادیو، با گروهی از اساتید و دوستان فعال حوزهی خانواده به فکر افتادیم که این اطلاعات را مکتوب و مجله‌ای با مضامین خانوادگی تهیه کنیم.
* چرا عنوان مجله‌ی‌تان را که پرتیراژترین نشریه‌ی خانوادگی کشور شده است، خانواده‌ی سبز گذاشتید؟
رنگ سبز را از خاندان عصمت و طهارت گرفتیم. سرسبزی باید در خانواده‌ها باشد. سبز رنگ نشاط و سرزندگی است.
* بیش‌ترین مخاطب مجلات خانوادگی خانم‌ها هستند، کدام بخش مجله در بین خانم‌ها مخاطب بیش‌تری دارد؟
قسمتی که مشاوره راجع به بخش‌های مختلف زندگی است. ما بسیاری از دانسته‌های زندگی را از طریق داستان، قصه و رمان در اختیار مخاطبان مجله می‌گذاریم. بسیاری از خوانندگان تماس می‌گیرند، داستان زندگی‌شان را می‌گویند و نویسندگان ما آن‌ها را بدل به داستان می‌کنند که بازتاب زیادی بین مخاطبان دارد.
هدف ما این است که افراد خانواده با اطلاعاتی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، در کنار هم یک زندگی زیباتر، بانشاط‌تر و صمیمی‌تر داشته باشند.
* مولوی بیتی دارد که می‌سراید: از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود؟/ به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم؛ حالا همراهان مجله‌ی خانواده‌ی سبز قرار است کجا برسند؟
خُب من در جواب بیت شما یک بیت دیگر می‌خوانم: تو اول بگو با کیان زیستی/ من آن‌گه بگویم که تو کیستی!
در واقع هویت، شخصیت و تمام مهارت‌های‌مان را در خانواده آموزش می‌بینیم. خانواده هویت و شخصیت ماست. اگر کسی در یک خانواده‌ی خوب زندگی کند، شخصیت او هم در تعامل با خانواده شکل خوبی می‌گیرد. ما سعی داریم آموزه‌هایی را که لازم است به خانواده‌ها منتقل کنیم تا آن‌ها زندگی زیبا و بانشاطی داشته باشند.
* برای‌مان از حرفی که مدیرمسئول یک مجله‌ی خانوادگی همیشه دغدغه‌اش بوده؛ اما هیچ وقت نتوانسته بیان کند بگویید؟
حرف ناگفته‌ای که نیست، آرزویم این است که خانواده‌ها لحظاتی که در کنار هم هستند خوش و خرم باشند! روزگار بر وفق مراد باشد و دو اصل در خانواده باشد: عشق و آرامش!
* آقای شجاعی‌مهر! با توجه به سابقه‌ی فرهنگی‌تان، از منظر شما بزرگ‌ترین خلأ در زمینه‌ی مسائل مربوط به بانوان چیست؟ یا کدام بخش نیاز به اصلاح و بازبینی دارد؟
خانم‌ها به شدت نیاز به دانستن و اطلاعات بیش‌تر دارند. ما در خانواده همه‌چیز را می‌آموزیم. به مدرسه می‌رویم. املا، انشا و علوم را یاد می‌گیریم؛ اما کسی به ما یاد نمی‌دهد چگونه زندگی کنیم. چگونه همسر انتخاب کنیم و چگونه یک زندگی خانوادگی موفق داشته باشیم. خانم‌ها مشوق خوبی می‌توانند داشته باشند که ما زودتر به این اطلاعات دسترسی پیدا کنیم؛ به‌خصوص در زمینه‌ی اطلاعات بین زن و شوهرها که می‌توانند به هم نزدیک‌تر شوند و صمیمی‌تر زندگی کنند.
* باتوجه به تجربه‌هایی که دارید، ارتباط خانم‌ها با رسانه‌ی مکتوب چگونه است و تا چه حد به رسانه‌ها اعتماد می‌کنند؟
اصولاً آدم‌ها بیش‌تر دوست دارند اطلاعات را از طریق تصویر دریافت کنند و سرشان را بیش‌تر با اطلاعات تصویری گرم کنند. به همین دلیل در رسانه‌های مکتوب به‌خصوص اگر مطلب، علمی باشد باید جذابیت ایجاد کرد.
* سؤال آخر را اختصاص بدهیم به ناگفته‌های هرمز شجاعی‌مهر که یک مجری– کارشناس برنامه‌های خانوادگی رسانه، مدیرمسئول یک مجله‌ی خانوادگی و یک همسر و یک پدر است، راجع به ارتباط «زن و رسانه»!
معتقدم ستون هر خانواده، خانم خانه است. خانم خانه است که می‌تواند خانه را بهشت کند؛ بهشت همسر و بچه‌هایش و یک رابطه‌ی سرشار از عاطفه، صمیمیت و عشق را در خانه به‌وجود بیاورد. توصیه‌ام این است که خانم‌ها راجع به این موضوع دقت داشته باشند. با کمی گذشت و بزرگواری لحظه‌های‌مان شیرین‌تر می‌شود.
* از شما به خاطر ایجاد این فرصت برای گفت‌وگو متشکریم!
)