برای داشتن پوستی سالم، حفاظت از آن در برابر نور خورشید، عدم استفاده از دخانیات و داشتن برنامه‌ی غذایی صحیح، شیوه‌هایی هستند که احتمالاً از قبل، با آن‌ها آشنایی دارید؛ به علاوه‌ی موارد ذکرشده، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مختلف نیز در بهبود کیفیت و سلامتی پوست دخیل هستند. در این‌جا برخی از مؤثرترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

ویتامین‌های «ث»، «ای» و سلینیوم

بررسی‌های انجام‌شده بر تأثیر ویتامین‌های «ای»، «ث» و سلینیوم، نشان‌دهنده‌ی این واقعیت است که این مواد، از پوست در برابر صدمات نور خورشید و سرطان پوست محافظت می‌کنند و تا حدودی می‌توانند چروک و تغییرات رنگی پوست را که به‌خاطر پیری به‌وجود می‌آیند، از بین برده یا آن‌ها را کاهش دهند. به گفته‌ی دکتر «کارن ای‌بورک»، فوق‌تخصص پوست دانشکده‌ی گروه پزشکی درماتولوژی، این سه ماده باعث افزایش سرعت ترمیم طبیعی پوست شده و مستقیماً از آن در برابر آسیب‌های بعدی محافظت می‌کنند.

او برای گرفتن نتیجه‌ی مطلوب، مصرف مکمل‌های غذایی را پیشنهاد می‌کند. بهتر است که مقدار مواد مؤثر در مکمل‌ها به قرار زیر باشد:  3000 - 1000 میلی‌گرم ویتامین «ث»، 400 واحد بین‌المللی ویتامین «ای» و 200 - 100 میلی‌گرم سلینیوم.

کوآنزیم

کوآنزیم «Q10 »، یک آنتی‌اکسیدان طبیعی در بدن است که به رشد سلول‌ها کمک کرده و از آن‌ها در برابر تهاجم سرطان حمایت می‌کند. کاهش سطح این آنزیم در بدن در سنین بالاتر، موجب پیری پوست می‌شود. در یک بررسی که در مجله‌ی علمی «بیوفاکتورز» به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد که استفاده از کوآنزیم، درصد چروک پوست را به حداقل می‌رساند (استفاده از غلظت 3/0 درصد توصیه می‌شود).

اسید آلفالیپوییک

این آنتی‌اکسیدان وقتی به‌صورت کرم روی پوست استفاده شود، از آن در برابر اشعه‌ی خورشید محافظت می‌کند. مطالعات انجام گرفته روی کرم‌های حاوی اسید آلفالیپوییک، نشان می‌دهد که اگر از غلظت‌های 5 - 3 درصد آن یک‌بار در  روز مصرف گردد، تغییرات ناشی از نور خورشید کم‌کم کاهش یافته و پوست ظاهری بهتر پیدا می‌کند.

اسید رتینوییک

این اسید، شکل فعال ویتامین «آ» در پوست است که به نظر دکتر «بورک»، «استانداردی طلایی» برای محافظت از پوست در برابر پیری است. اسید رتینوییک موضعی که با نام‌های تجاری «رنووا (Renova) » و «رتین ـ آ (Retin-A )» در بازار موجود است، می‌تواند چروک‌های ریز، لکه‌ی پوستی مرتبط با پیری و خشن‌شدن پوست را به‌خاطر نور خورشید درمان کند. در یک تحقیق منتشرشده در مجله‌ی علوم پوستی، محققان دریافتند که درمان با اسید رتینوییک، حالت الاستیکی  فیبرهای پوست را حفظ کرده  و چین‌وچروک را کاهش می‌دهد. این اسید، به شکل ژل و کرم در دسترس است که باید روزی یک‌بار مصرف شود. گرچه متخصصان پوست بر این عقیده بودند که اسید رتینوییک، پوست را در برابر نور خورشید بسیار حساس‌تر می‌کند؛ اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که این ماده می‌تواند در برابر آسیب‌های آتی نور خورشید، به‌خوبی از پوست محافظت کند. اگر از غلظت‌های بالای اسید رتینوییک استفاده شود یا تعداد دفعات مصرف روزانه زیاد باشد، پوست، قرمز، پوسته‌پوسته و بسیار حساس می‌گردد. بنا به پیشنهاد دکتر «بورک» بهتر است افراد در ابتدای مصرف، از غلظت‌های پایین شروع کنند. محصولات حاوی اسید رتینوییک به شکل ژل‌های غلظت 1/0 درصد  و  کرم‌های 1/0 درصد در دسترس هستند که بهتر است هر دو یا سه‌شب در میان، روی پوست استفاده شوند تا آسیب کم‌تری بر آن وارد شده و به مرور تغییر کند.

فلاونوییدها (چای سبز و کاکائو)

چای سبز و کاکائو می‌توانند در بهبود وضعیت پوست مؤثر باشند. طبق تحقیقات، فلاونوییدهای موجود در چای سبز، از آنتی‌اکسیدان‌های بسیار قوی هستند و می‌توانند از پوست در برابر سرطان و التهاب حفاظت کنند. یک تحقیق در مجله‌ی تغذیه‌ی آلمان نشان داد، زنانی که کاکائوی داغ  را که فلاونویید غلظت بالا داشته، به‌مدت سه‌ماه نوشیدند، پوستی نرم‌تر و صاف‌تر از زنانی داشتند که کاکائوی داغ را با فلاونویید غلظت پایین‌تر مصرف کرده بودند. مطالعه‌ی دیگری که در مجله‌ی آکادمی درماتولوژی آمریکا، انجام‌شده نشان‌دهنده‌ی این مطلب است زنانی که پوست‌شان را با عصاره‌ی چای سبز درمان کرده بودند، پوست‌شان در برابر آسیب اشعه‌ی خورشید مقاوم‌تر بود؛ با این حال، برای مشخص کردن مقدار مؤثر فلاونوییدها روی پوست، به تحققیقات بیش‌تری نیاز است.

ویتامین‌های گروه «ب»

ویتامین‌های گروه «ب» برای همه‌ی بافت‌های بدن، به‌ویژه پوست ضرورت دارند. دریافت مقادیر کافی از ویتامین‌های گروه «ب» از راه مصرف غذاهای غنی بسیار ضروری است؛ زیرا کم‌بود آن‌ها باعث خارش و خشکی پوست می‌شود. غذاهای غنی از ویتامین‌های «ب» عبارت‌اند از: گوشت مرغ و مانند آن، تخم‌مرغ، غلات غنی‌شده و... براساس گزارش‌های دریافت شده، مصرف ویتامین‌های گروه «ب» روی پوست تأثیر خوبی دارد؛ برای مثال در تحقیقی که دانشمندان روی موش‌های بی‌مو در «کاوازاکی ژاپن» انجام دادند، متوجه شدند مصرف ویتامین «B6 » موضعی، می‌تواند از پوست موش‌ها در برابر اشعه‌ی خورشید و چروک حفاظت کند.

سایر آنتی‌اکسیدان‌ها

بررسی‌های به‌عمل آمده روی تعداد بسیاری از عصاره‌های گیاهی، نشان می‌دهد که مصرف موضعی یا خوراکی آن‌ها تأثیر خوبی بر پوست می‌گذارد؛ برای مثال: عصاره‌ی رزماری، گوجه‌فرنگی(لیکوپن)، هسته‌ی انگور، انار و سویا (ترکیبی از چند آنتی‌اکسیدان و عصاره‌های مختلف)، به نظر برخی از کارشناسان، ممکن است مؤثرتر از یک محصول منحصربه‌فرد باشد.

ارزیابی ادعاهای بیان‌شده در زمینه‌ی ویتامین‌ها و مراقبت از پوست

شرکت‌های دارویی برای تبلیغ محصول خود، همیشه ادعا می‌کنند که محصول‌شان بهترین اثر را دارد؛ اما این مطلب همیشه قابل‌‎قبول نیست؛ اگرچه مکمل‌های تغذیه‌ای و محصولاتی که مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها مواد آرایشی و دارویی هستند، برای ایمنی مورد آزمایش قرار می‌گیرند، تأثیر آن‌ها  لزوماً در مطالعات تأیید نشده است. اگر ادعا ‌شود در یک محصول ویتامین «ث» یا «ای» وجود دارد، اغلب یافتن مقدار واقعی و صحیح آن کاری دشوار است و ما نمی‌توانیم بفهمیم چه مقدار از آن در یک شیشه است. ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها باید در غلظت بالا باشند و در شکل صحیح تولید شده باشند تا مؤثر شوند. اگر می‌خواهید برای مراقبت پوست‌تان از یکی از محصولات حاوی ویتامین یا آنتی‌اکسیدان استفاده کنید، قبل از خرید آن حتماً با یک متخصص پوست مشورت کنید.

منبع:

مجله‌ی  The Journal of Clinical and Aesthetic  Dermatology    Feb/2013