محبت واقعی کجاست؟

چگونگی ایجاد محبت بین زوجین از بحث‌هایی است که از دیرباز بین خانواده‌ها بر سر زبان‌هاست و هرجا سخن از خانواده باشد، صحبت از محبت بین زوجین برای ایجاد خانواده‌ی متعادل نیز مطرح است؛ اما محبت، تنها با آرام سخن‌گفتن و خوب صدازدن همسر، کامل نمی‌شود؛ بلکه اصول و روشی همه‌جانبه دارد که با رعایت هوش‌مندانه‌ی اغلب موارد، محبت عمیق ایجاد می‌شود؛ بنابراین، در قدم اول لازم است برای ایجاد محبت واقعی، هر یک از زن و مرد، با عمل به وظایف شرعی و قانونی خویش، از ایجاد تعارض در زندگی مشترک جلوگیری کنند و با شناسایی و عمل به چارچوب وظایف در اسلام و آگاهی به اصول زندگی مشترک، بتوانند در زندگی محبت و الفتی پایدار ایجاد کنند.

یکی از اساسی‌ترین راه‌ها برای داشتن زندگی سالم و ایجاد محبت در خانواده، رعایت حقوق همسر است که باید ابتدا، با حقوق شرعی و قانونی همسر خویش آشنا باشد تا بتواند آن را رعایت کند. پیامبر اکرم h می‌فرمایند: «هر کس محبتش به همسرش بیش‌تر باشد، ایمانش به خداوند زیادتر است (حرعاملی، ج 14، ص 11).» توجه و برآوردن نیازهای عاطفی همسر، علاوه بر حفظ محبت بین زن و شوهر، باعث ایجاد وابستگی به او شده و می‌تواند یک اصل اساسی در زندگی مشترک باشد.

همسرم، تو را دوست دارم!

افرادی که از هوش عاطفی بالایی برخوردارند، به این علت که راحت به علائم هیجانی همسرشان توجه می‌کنند و عکس‌العمل مناسب‌تری از خود نشان می‌دهند، در زندگی مشترک و روابط با همسر، از دیگران موفق‌ترند. درک موقعیت روحی همسر و این‌که در چه شرایطی قرار گرفته، به ما کمک می‌کند بتوانیم احساس‌های مناسبی از خود نشان دهیم؛ در نتیجه، فردی که از ابراز به موقع احساس‌های همسرش راضی باشد، علاقه و محبت بیش‌تری به او پیدا می‌کند. ابراز علاقه و محبت به همسر نیز، نیازی است که اغلب افراد از کم‌رنگ‌بودن آن در خانواده شکایت می‌کنند و این نیاز باید به طرز صحیحی ارضا شود؛ زیرا دوست‌داشتنِ تنها، کافی نیست. باید همسر ما بداند که چه‌قدر او را دوست داریم و این ابراز و بیان احساس‌ قلبی است که می‌تواند گرمای عشق و محبت را بین زوجین بیش‌تر کند. پیامبر اسلام h نیز در این‌باره می‌فرمایند: «این سخن مرد به همسرش که تو را دوست دارم، هیچ‌گاه از قلب او زدوده نمی‌شود و اثرهای مثبت آن همواره باقی می‌ماند (حرعاملی، ج 7، ص 10).»

آرامش‌دهندگی، عیب‌پوشی، صداقت و هم‌سویی با همسر

یکی از اهداف ازدواج، رسیدن به آرامش است و یکی از اصلی‌ترین خصوصیت‌های همسر مناسب، آرامش­‌دهنده بودن، به‌ویژه در بانوان است؛ زیرا همان‌طور که در قرآن اشاره به «لتسکنوا إلیها» شده، منظور از آرامش‌دهنده، زن است و توجه به این نکته می‌تواند زندگی شیرین‌تری را برای خانواده‌ها به ارمغان آورد. مزین‌شدن به صفت آرامش‌دهندگی از راه‌کارهای ایجاد محبت بین زوجین و سازنده‌ی ازدواج موفق است.

عیب‌پوشی همسر از دستورهای اکید اسلام برای داشتن خانواده‌ی سالم است. لباس، علاوه بر این‌که عیوب انسان را می‌پوشاند، زینت انسان نیز می‌شود و او را از گزند آفت‌ها حفظ می‌کند. همسر محبوب نیز طبق معرفی قرآن، باید مانند لباسی مناسب برای همسرش باشد.

صداقت‌داشتن در زندگی از ضرورت‌هایی است که در تعامل و ایجاد ارتباط بین مردم لازم است و صداقت در زندگی مشترک نیز، اولین ضرورت است و می‌تواند عامل مهمی در ایجاد و حفظ محبت بین زوجین باشد؛ همان‌طور که عدم صداقت و دروغ می‌تواند عاملی برای ایجاد شک و کدورت میان همسران شود. هم‌سویی و روابط خوب با خانواده‌ی همسر، از مؤلفه‌های ایجاد محبت بین زوجین است. مرد یا زنی که به راحتی و بدون حساسیت و حتی با میل و رضایت، بتواند رابطه‌ی مناسبی با خانواده‌اش برقرار کند، در جلب محبت همسر موفق‌تر است؛ زیرا نیاز به خانواده و ارتباط رضایت‌بخش با آن‌ها، برای سلامت روحی افراد لازم است.

اسرار همسرت آبروی توست!

رازداری و حفظ اسرار و اموال همسر در حضور و غیاب او، از نکته‌های قابل‌توجهی است که در تعالیم دینی نیز به آن اشاره شده است؛ زیرا فاش‌ساختن رازهای زندگی مشترک و خصوصی، می‌تواند اثرهای نامطلوبی در خانواده برجای گذارد که یکی از آن‌ها از بین‌ رفتن محبت در همسر است. طرح رازها و اسرار زندگی مشترک، می‌تواند برای همیشه دید دیگران را درباره‌ی زندگی شخصی فرد تغییر دهد. امیرالمومنین a می‌فرمایند: «راز تو اسیر توست؛ اگر آشکارش ساختی، تو اسیر آن شده‌ای (آمدی، ج 1، ص 437).»

عذرخواهی، محبت می‌آورد!

هر دختر و پسر جوانی که می‌خواهد ازدواج کند، باید تفاوت روحیه‌های زن و مرد را بشناسد؛ چون اگر روحیه‌های اختصاصی مردانه یا زنانه را نشناسد، در روند زندگی مسائلی را تجربه خواهد کرد که تفسیر و معنای آن را به درستی نخواهد فهمید و ممکن است تفسیر نادرست از یک رفتار، عواقب ناخوش‌آیند روحی برای او داشته باشد. عذرخواهی هنگام بروز اشتباه، می‌تواند اثر مثبتی در پذیرش خطای انسان داشته باشد و محبت ازدست‌رفته را بازسازی کند؛ ولی تکرار خطا و اشتباه بدون عذرخواهی، به مرور زمان می‌تواند سدّی برای بروز و ابراز محبت به همسر شود. یکی از راه‌ها برای داشتن زندگی موفق و ایجاد محبت، تغافل از اشتباه‌های همسر است. در سایه‌ی تغافل است که انسان بعد از انجام خطا، تلنگر خورده و خجالت‌زده می‌شود و سعی در جبران خطایش خواهد داشت؛ اما باید توجه داشته باشیم تغافل نباید به بی‌اهمیتی بدل شود و فرد خاطی را جری‌تر کند. از آن‌جایی که انسان خطاکار است و ممکن است این خطا و اشتباه در زندگی همه‌ی افراد پیش بیاید، باید با گذشت و نادیده‌گرفتن خطاها، برای حفظ عطوفت در خانواده، بذر عشق و محبت را بین زوجین پاشید و با گرمای قلب، منتظر جوانه‌زدن آن شد و این گذشت، علاوه بر گرم‌کردن کانون خانواده، باعث بخشش گناهان نیز می‌شود.

زندگی شیرین می‌شود وقتی...

مقبول و مورد پذیرش‌بودن، امری است که با تقویت اعتمادبه‌نفس در همسر، رابطه‌ای تنگاتنگ دارد. اهمیت این موضوع به‌ویژه برای آقایان، بیش‌تر جلوه می‌کند و بانوان با تدبیر مناسب در رفتار با همسر، باید به این نکته توجه داشته باشند و رعایت این نکته، می‌تواند به بهبود روابط با همسر و ایجاد محبت، کمک شایانی کند. شیرینی و لذت خانواده، رهین ایجاد تفاهم و درک متقابل همسر است و با تفاهم نظام خانواده استحکام می‌یابد. باید توجه داشت همه‌ی افراد در آغاز زندگی مشترک، ممکن است به‌طور کامل تفاهم نداشته و در بسیاری موارد، اختلاف‌نظر و سلیقه داشته باشند. زیبایی زندگی در این است که همسران با وجود اختلاف‌نظر، بتوانند یک‌دیگر را راضی کنند و زندگی مسالمت‌آمیزی داشته باشند!

یکی از مسائلی که در همه‌ی زندگی‌ها کم‌وبیش رخ می‌دهد، بحث و جدل با همسر است. هنگام بروز اختلاف، بهترین راه‌حل، گفت‌وگوی سالم، درک متقابل و به‌دور از جدل است؛ زیرا اگر بحث با سر و صدا باشد، نه‌تنها اثر مثبتی نمی‌گذارد؛ بلکه حس لج‌بازی را در طرف مقابل قوی می‌کند. گفت‌وگوی سالم و منطقی و قبول‌کردن برخی مسائل هنگام بحث از طرف مقابل، باعث ایجاد هم‌دلی و رفع مشکل‌ها می‌شود.

ایجاد شادی و نشاط در زندگی و حفظ آن می‌تواند بسیاری از کمبودها و مشکل‌های پیش روی زندگی را کم‌رنگ کند. هنگام ناراحتی و عصبانیت، اغلب افراد نمی‌توانند برخورد مناسبی با اطرافیان داشته باشند؛ اما اگر روحیه‌ی شادابی و حفظ نشاط در زندگی پررنگ باشد، تسلط بیش‌تری بر خود خواهند داشت. هر یک از زن و شوهر، برای جلب محبت بیش‌تر، باید در ایجاد اعتماد متقابل تلاش کنند و بکوشند زمینه‌های خدشه‌دارشدن این اعتماد فراهم نشود؛ زیرا زندگی بدون اعتماد متقابل، پایدار نیست و مانند چینی بندخورده، مقاومت اولیه را ندارد.

خصوصیت‌های خوب همسرت را تقویت کن!

رغبت‌شناسی یا علاقه‌شناسی، کلید ورود به دنیای اطرافیان و رمز نفوذ در قلب آنان است و از مهارت‌های همسرداری، تفکیک تمایل‌های منطقی و مشروع، از تمایل‌های غیرمنطقی و نامشروع است و شناخت این خواسته‌های مشروع، انسان را برای ارضای به‌موقع و مناسب این خواسته‌ها ترغیب می‌کند؛ مثل علاقه به تفریح و سرگرمی، علاقه به مسافرت، که اگر فرد به تمایل‌های همسرش آشنا باشد و مخالفتی در انجام آن از خود نشان ندهد و همراهی لازم را در این زمینه داشته باشد، می‌تواند به ایجاد محبت بین خود و همسرش کمک کند!

یکی از علل پایداربودن خوش‌رفتاری در همسر، قدرشناسی و برجسته‌کردن نقاط مثبت خصوصیت‌های اوست. مرد یا زنی که خصوصیت‌های خوب همسرش را همیشه مدنظر دارد و بزرگ جلوه می‌دهد، این خصوصیت را در همسرش تقویت کرده و علاوه بر نهادینه‌کردن آن خصوصیت زیبا، او را تشویق به رفتارهای مناسب و بهتر می‌کند.

طلب‌کار نباش، آراسته باش!

یکی از مواردی که می‌تواند مهر و محبت بین زوجین را از بین ببرد یا کم‌رنگ کند، احساس طلب‌کاربودن از همسر است. افرادی که همیشه در پیِ شمارش وظایف همسر خود هستند، توقع بیش‌تری از همسر خود دارند و اغلب دیرتر از عمل‌کرد او راضی می‌شوند. توقع زیادداشتن، حس شکرگزاری را در انسان ضعیف می‌کند و این موضوع می‌تواند رابطه‌ی همسران را تیره و تاریک کند. خودآرایی، نظافت و زینت برای همسر نیز از مواردی است که اسلام برای حفظ کیان خانواده، به افراد، به‌ویژه بانوان تأکید می‌کند. آراستگی ظاهر و آراسته‌شدن با کمال‌های اخلاقی، راه نفوذ در دل همسر است.

منابع:

1. حرعاملی، محمد بن حسن؛ وسائل الشیعه، قم: مؤسسه‌ی آل‌البیت.

2. آمدی، عبدالواحد (1388)؛ غررالحکم و دررالکلم، ترجمه‌ی لطیف و سعید راشدی، قم: پیام علمدار.