این قسمت: داروها

رعنا شکوهی‌ستا

داشتن ذهن باز و خلاق در موفقیت هر فرد، بسیار اثرگذار است. از سوی دیگر، گاهی به علت برخی عادت‌ها و قرارگرفتن در چارچوب‌های خودساخته، فضای خانه بسیار شلوغ می‌شود. نامنظمی یا شلوغی فضای اطراف، در نظم فکری و آرامش ذهنی اثری منفی دارد. با نگاهی جدید به خانه، بگذارید فضای خانه‌ نفس بکشد.

بی‌شک، شما داروهای زیادی در داروخانه‌ی آشپزخانه‌ی‌تان دارید. تا به حال فکر کرده‌اید به‌طور متوسط، اعضای خانواده با چه فاصله‌ی زمانی بیمار و به چه نوع بیماری‌هایی مبتلا می‌شوند؟ مهم‌تر این‌که، چه‌اندازه، داروهای موجود در خانه با مریضی‌های احتمالی اعضای خانواده ارتباط دارد؟ برخی، چند کشو را به داروها اختصاص داده‌اند؛ حتی برخی، جامیوه‌ای یخچال را یکی از محل‌های نگه‌داری دارو کرده‌اند. در حالی که می‌توان با یک بازنگری و تقسیم‌بندی، داروها را به کاربرد بهتر و حجم کم رساند. داروهای موجود در خانه، چند دسته‌اند.

دسته‌ی اول: داروهایی است که بر اثر تشخیص اشتباه دکتر تجویز شده‌اند. برای مثال، دکتر برای رفع سرگیجه، حجمی از داروهای آرام‌بخش و اعصاب تجویز کرده و یک آزمایش هم داده است. بعد مشخص شده که اصلاً سرگیجه به مسائل عصبی و روحی ربطی نداشته است و ناشی از مسائل جسمی، مثل افزایش چربی خون یا کاهش شدید قند خون بوده است.

دسته‌ی دوم: داروهایی است که به دلیل بیماری تجویز شده‌اند؛ ولی در طی مراحل درمان، مشخص شده که این دارو، اثرگذاری لازم را ندارد یا حساسیت دارویی به آن هست. قاعدتاً این داروها نیز باید از فضای خانه خارج شود.

دسته‌ی سوم: داروهایی است که برای بیماری خاصی تجویز شده است؛ ولی احتمال ابتلای مجدد به این بیماری، خیلی ضعیف است؛ پس بهتر است که این داروها نیز در خانه، نگه‌داشته نشود.

دسته‌ی چهارم: برخی قطره‌ها، محلول‌های سوپانسیون دارویی و پمادها هستند که پس از بازشدن، تاریخ مصرف کوتاهی دارند. مثلاً اکثر قطره‌های کودکان، مثل: قطره‌ی استامینوفن، قطره‌ی متوکلروپرامید یا قطره‌های چشمی، مدت مصرف یک‌ماهه، پس از بازشدن درب محصول دارند؛ لذا اگر بیماری طی شده است، نباید آن‌ها را نگه‌داشت. 

دسته‌ی پنجم: داروهایی که تاریخ مصرف‌شان گذشته است که آن‌ها را هم نیز باید به زباله سپرد.

دسته‌ی ششم: داروهایی که به اتمام تاریخ مصرف‌شان نزدیک است و احتمال این‌که در این مدت باقیمانده، مصرف شود، کم است. منطقی است این داروها نیز قبل از اتمام تاریخ مصرف، به جایی تحویل داده شود که زودتر مصرف شود.

دسته‌ی هفتم: قرص‌هایی است که بخشی از آن مصرف شده است و بخشی دیگر، مانده است؛ پس بهتر است برای کم‌شدن حجم فضای دارو در خانه، قسمت‌های مصرف‌شده با قیچی بریده شود و فقط قسمت سالم را نگه دارید. فقط در این برش‌کاری، باید دقت شود که اسم دارو باقی بماند، تا بتوان نام قرص را تشخیص داد.

دسته‌ی هشتم: داروهای تکراری برای بیماری‌های رایج؛ برای مثال، در هر خانه‌ای ممکن است چند نوع شربت سینه و از هر کدام چند عدد باشد. در این موارد پیشنهاد می‌شود یک یا دو نوع بهتر و مؤثرتر نگه داشته شود و و بقیه از فضای خانه خارج شود.

دسته‌ی نهم: داروهایی است که اصلاً در حافظه‌ی اعضای خانواده نیست که در چه زمانی و چرا وارد خانه شده است و کاربردش چیست؟ این دسته دارو نیز کارایی نخواهد داشت و بهتر است از عرصه‌ی زندگی خارج شود تا فضای خانه نفسی بکشد.

حالا با این‌همه دارو که باید از زندگی خارج شود، چه کنیم؟ گروه‌های خیریه‌ای هستند که می‌توانند این داروها را به موارد مصرف لازم، برای مناطق محروم برسانند. برخی داروخانه‌ها به افراد بی‌بضاعت، داروی رایگان می‌دهند. با شناسایی این داروخانه‌ها می‌توان داروها را به آن‌ها تحویل داد. برخی داروها را هم می‌توان به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های دولتی و خیریه داد.

افرادی که بچه‌ی نوزاد و خردسال دارند، حتماً چند دارو در خانه داشته باشند و حتی در سفر نیز با خود ببرند و این داروها جز وسایل کودک باشد: قطره‌ی استامینوفن؛ شیاف استامینوفن برای موارد تب بالا یا مواردی که تب با مشکل‌های گوارشی همراه می‌شود و امکان مصرف قطره و شربت نیست؛ قطره‌ی متوکلوپرامید برای مشکل‌های گوارشی؛ دو عدد قرص دیازپام. البته شاید هیچ‌وقت لازم نشود؛ ولی برای بچه‌های زیر پنج‌سال، خوب است؛ چون برای تب بالا که نمی‌توانید با پاشویه و دارو تب را پایین بیاورید - در شرایط اورژانسی و فقط برای جلوگیری از تشنج- مصرف می‌شود. البته میزان مصرف آن به سن بچه بستگی دارد که امیدواریم هیچ‌وقت لازم نشود.