یادروزی از روز جهانی ماما

زینب بخشایش

ماما، اولین کسی است که قبل از مادر، نوزاد را می‌بیند، لمس می‌کند، در آغوشش می‌گیرد، به رویش لبخند می‌زند و تولدش را تبریک می‌گوید. ماما، اولین لغتی است که کودک می‌آموزد و به مادرش می‌گوید.

روز جهانی ماما، روز افزایش آگاهی و تبادل اطلاعات در راستای سلامتی مادر و نوزاد است. طبق نظر عموم، ماما مترادف است با زایمان و مراقبت در دوران بارداری. این در حالی است که حیطه‌ی خدمات مامایی، بسیار وسیع‌تر است و از ابتدای تولد نوزاد تا انتهای عمر او را شامل می‌شود و در زمینه‌های بهداشت باروری، مشاوره، آموزش و آگاهی در دوران بلوغ، ازدواج، بارداری و یائسگی، خودی نشان می‌دهد. این آموزش‌ها ضامن سلامت خانواده است و ماما، تضمین‌کننده‌ی این سلامت. روزانه در دنیا 1600 زن در اثر عوارض بارداری و زایمان جان خود را از دست می‌دهند و بیش از 99 درصد این مرگ‌ها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد. بیش‌ترین علت مرگ مادران به علت خون‌ریزی، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقط‌های غیربهداشتی است و بسیاری از این‌ها قابل پیش‌گیری است.

قدمت رشته‌ی مامایی در آموزش عالی کشور به هشتاد سال قبل برمی‌گردد. اولین آموزشگاه مامایی به نام مدرسه‌ی قابلگی، با ده نفر شاگرد، در سال 1298 در بیمارستان زنان تهران تأسیس شد و پس از آن در ابعاد گسترده‌ی دانشگاهی تا مقطع کارشناسی ارشد پیش رفت و دانشجویان بسیاری فارغ‌التحصیل شدند.

بر مبنای استانداردهای بین‌المللی، باید بر اساس هر 1000 تولد، سی تا پنجاه ماما در سیستم درمانی شاغل باشند. با وجود این‌که با خیل عظیم ماماهای تحصیل‌کرده‌ی بیکار مواجه هستیم؛ اما به ازای هر 1000 تولد، تنها دوازده مامای شاغل وجود دارد. این مسئله نشان می‌دهد هنوز نیروهای جوان و بااستعداد بسیاری، به دلیل شناخته‌نشدن جایگاه واقعی‌شان نمی‌توانند مشغول خدمات‌دهی به جامعه‌ی زنان شوند.

طبق نظر رئیس جمعیت مامایی ایران، حضور و نقش ماما ارتباط تنگاتنگی با مادر و دوره‌ی بارداری مادر دارد؛ لذا اهمیت این نام‌گذاری، تأکید بر نقش مهم مادری و ولادت نوزاد است. در تمام نُه ماه بارداری، مادر از حمایت‌های عاطفی، روانی و جسمی ماما بهره‌مند می‌شود؛ لذا تکریم و تقدیر از ماما به منزله‌ی تقدیر از مادر است.

نامت را ارج می‌نهیم و به پاس‌داشت روزت، دوباره از نو، آن را هجی می‌کنیم، ای مامای مهربان!