مترجم: شیدا فروغی
کارشناس مترجمی زبان انگلیسی
زنجبیل، گیاهی است که زادگاهش کشور چین است؛ ولی به همه جای جهان گسترش یافته و مهمان آشپزخانه‌ها شده است. در «رم باستان» زنجبیل، ادویه‌ی بسیار باارزشی بوده که یک پوند آن با یک گوسفند برابری می‌کرده است. زنجبیل را اغلب یک ادویه با طعم مخصوص و قوی می‌شناسند که باعث ترشح بزاق می‌شود. از ریشه‌ی زنجبیل به‌طور سنتی در غذاها و دسرهای شیرین استفاده می‌شود. در برخی جاها هم از آن برای درمان دیابت، سردرد، سرماخوردگی، افسردگی، بی‌خوابی و آنفولانزا استفاده می‌کنند. این گیاه با افزایش گردش خون در بدن، سرعت سوخت‌وساز مواد را نیز افزایش می‌دهد. می‌توانید برای این کار یک تکه‌ی کوچک زنجبیل تازه را در یک لیوان آب‌جوش رنده کرده و به آن نصف لیموترش و یک قاشق چای‌خوری عسل طبیعی اضافه کنید.
فواید زنجبیل
سلامت قلب: چای زنجبیل، خطر انسداد شریان‌ها را که عامل اصلی بروز حمله‌ی قلبی است، کاهش می‌دهد. براساس برخی مطالعات، نوشیدن چای آن به‌طور مرتب، حتی در کاهش کلسترول و سلامت سیستم قلبی عروقی نقش مؤثری دارد.
درمان سرطان: برخی بررسی‌های به‌عمل آمده در مورد اثر زنجبیل روی تومورهای سرطانی، حاکی است که این گیاه می‌تواند جلوی رشد تومورهای سرطانی را تا حدی بگیرد. در سرطان رحم و کولون، سرعت رشد سلول‌های سرطانی را کاسته و در برخی مواقع متوقف می‌کند. از طرفی روی بی‌خوابی‌های ناشی از درمان سرطان نیز اثر بسیار خوبی دارد؛ البته مطالعات بیش‌تری باید در این زمینه صورت پذیرد.
سوء هاضمه: نوشیدن چای زنجبیل بعد از غذا، به هضم آن کمک می‌کند؛ زیرا باعث ترشح اسیدهای معده برای نرم‌کردن غذا می‌شود.
خاصیت ضد باکتری: زنجبیل، حاوی ماده‌ای است که «سالمونلا (عامل اسهال)» و سایر باکتری‌ها را از بین می‌برد. به‌خصوص اگر چای زنجبیل به همراه لیموترش مصرف شود؛ زیرا لیمو حاوی«لیمونن» و«پکتین» است.
خاصیت ضدویروس: چای زنجبیل یا زنجبیل تازه، ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزای معمولی را از بین می‌برد.
سلامت دستگاه تنفس: چای زنجبیل در درمان بسیاری مشکلات تنفسی ناشی از سرماخوردگی، سرفه و گلودرد مؤثر است؛ زیرا موجب شل‌شدن خلط و انبساط ریه‌ها می‌شود.
ضدالتهاب: چای زنجبیل می‌تواند تورم و التهاب مفاصل در رماتیسم و مانند آن را کاهش دهد؛ البته در کاهش سوزش و خارش در بیماری «پای ورزش‌کاران» نیز مؤثر است. در این موارد، به‌صورت کمپرس یا قراردادن عضو در چای زنجبیل باید استفاده شود.
دردهای دوران قاعدگی: چای زنجبیل موجب کاهش دردهای دوران قاعدگی در زنان می‌شود. علاوه بر نوشیدن آن، می‌توان حوله‌ی گرم را در چای زنجبیل زد و روی شکم قرار داد.
کاهش استرس: در زنجبیل، ماده‌ای طبیعی برای کاهش استرس وجود دارد.
حمایت از سیستم ایمنی بدن: زنجبیل سیستم ایمنی را فعال می‌کند؛ در نتیجه، مقامت بدن را در برابر ابتلا به بیماری‌ها افزایش می‌یابد.
کبودی ماهیچه: از آب گرم، زنجبیل و زردچوبه خمیر تهیه کرده و روی منطقه‌ی کبود دو بار در روز بگذارید.
گلودرد: به آب‌جوش، کمی دارچین، تکه‌ای زنجبیل و یک قاشق چای‌خوری عسل اضافه کنید و آن را بنوشید.
سرفه‌های مزمن: نصف قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل را با یک‌دهم قاشق چای‌خوری دارچین، میخک و عسل در یک فنجان آب‌جوش اضافه کرده و میل کنید.
آسم: یک قاشق چای‌خوری آب زنجبیل تازه با یک فنجان جوشانده‌ی شنبلیله و عسل، بلغم‌آور بسیار خوبی است.
سردرد: نصف قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل را با کمی آب به شکل خمیر درآورده و به پیشانی بمالید.
سرماخوردگی: یک قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل را در یک‌چهارم لیوان جوشانده و بخار حاصل از آن را استنشاق کنید.
کمپرس زنجبیل: این شیوه موجب تحریک گردش خون و سایر مایعات بدن شده و مواد سمی و برخی ضایعات کیست‌ها را شل کرده یا از بین می‌برد. یک فنجان بزرگ زنجبیل رنده‌شده را داخل یک دستمال تمیز ریخته و آن را بفشارید تا آبش گرفته شود. بعد در قابلمه‌ای، چهار لیتر آب داغ ریخته و آب زنجبیل را به آن اضافه کنید. یک حوله را داخل محلول کرده و بعد از چلاندن، آن را در حالت داغ روی موضع بگذارید.
دیابت: به گفته‌ی پزشکان، نوشیدن چای زنجبیل به‌صورت ناشتا، قندخون را تنظیم می‌کند. از آن‌جا که با مصرف زنجبیل قندخون کاهش می‌یابد، حتماً با پزشک خود در مورد مقدار داروی مصرفی‌تان مشورت کنید.
بی‌خوابی: دویست میلی‌گرم زنجبیل را هر چهار ساعت یک‌بار، با آب بنوشید.
نفخ شکم: 500 - 250 میلی‌گرم زنجبیل را سه بار در روز میل کنید.
تأثیرات جانبی: زنجبیل ممکن است در عده‌ی معدودی موجب خارش، اسهال و گرگرفتگی شود. بهتر است در دوران شیردهی، در زمان خون‌ریزی ـ به علت افزایش احتمالی خون‌ریزی ـ و مشکلات قلبی، از زنجبیل استفاده نشود.
پرورش زنجبیل در خانه: با کاشت «ریزوم»های زنجبیل در گلدان یا فضای باز و آبیاری مرتب، سه تا پنج ماه بعد از کاشت می‌توان آن را برداشت کرد. ارتفاع گیاه بین سی تا شصت سانتی‌متر است و کم‌تر به‌صورت خودرو یافت می‌شود.
منبع: webmed 2012/10/23
زنجبیل را فراموش نکنید
شراره انصار
کارشناس ارشد مهندسی صنایع غذایی
زنجبیل دارای خاصیت‌های متعددی است و زنان خانه‌دار می‌توانند علاوه بر چاشنی در آشپزی، از دیگر خواص آن نیز استفاده کنند. این گیاه، مقوی قلب، ضدباکتری، ضدسرفه، ضدالتهاب، ضدنفخ، پایین‌آورنده‌ی کلسترول خون و محرک هضم غذا می‌باشد. از کاربردهای جدید آن می‌توان پیش‌گیری از تهوع و استفراغ، بی‌اشتهایی روانی، برونشیت و دردهای مفاصل نام برد.
با توجه به میزان متغیر اسانس زنجبیل که ارزش دارویی آن مربوط به آن است، انواعی از زنجبیل که بالاتر از 5/1 درصد اسانس داشته باشد، ارزش دارویی دارند. بنابراین در صورتی که زنجبیل کهنه باشد و یا به‌صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود، کم‌کم اسانس و رایحه‌ی آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می‌یابد. از انواع زنجبیل، نوع هندی، آفریقایی و جامائیکایی آن دارای ارزش بالایی بوده و نوع ژاپنی آن از ارزش کمتری برخوردار است.
یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه (شش گرم)، حاوی پنج کیلو کالری است. جینجرول مهم‌ترین جزء تشکیل‌دهنده‌ی زنجبیل، مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه است. زنجبیل با افزایش ترشح بزاق دهان و آنزیم‌های مجرای گوارشی به هضم و جذب مواد غذایی کمک می‌کند. زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه‌ها به درمان برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک می‌کند. این گیاه بهترین دارو برای درمان سرماخوردگی و گلودرد است. هنگامی که حس کردید دچار سرماخوردگی شده‌اید، چند بار در روز چای زنجبیل بنوشید؛ و اگر گلودرد دارید، می‌توانید با این چای قرقره کنید. برای کنترل میگرن نیز از زنجبیل می‌توان استفاده کرد. این گیاه دارویی مفید برای پیش‌گیری و کنترل میگرن در حد داروهای شیمیایی مصنوعی مدرن که احتمالاً دارای عوارض جانبی نیز هستند، مؤثر است. پیش‌نهاد می‌شود که با احساس اختلال دید که معمولاً اولین علامت شروع حمله‌ی میگرن است، یک سوم قاشق مرباخوری پودر زنجبیل در آب ریخته و میل شود. اگر بیماران مبتلا به میگرن ریشه‌ی زنجبیل تازه را در برنامه‌ی رژیم غذایی خود قرار دهند، از نظر تکرار و شدت هر حمله، تخفیف قابل ملاحظه‌ای را مشاهده خواهند کرد.
موارد منع مصرف
- مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.
- در کودکان زیر دو سال نباید مصرف شود.
- مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردل می‌شود.
- افرادی که سنگ کلیه دارند باید قبل از مصرف زنجبیل حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند وافارین و آسپرین مصرف می‌شود، زنجبیل تازه استفاده نشود.
- مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل کند.
- مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی شود.
- کسانی که دچار سنگ کیسه‌ی صفرا هستند، باید از مصرف زنجبیل خودداری کنند.
منبع:Fa.parsiteb.com
)