نوع مقاله : طب اسلامی
نوشیدنی‌های جایگزین چای
همان‌طور که می‌دانید، چای سیاه اصلی‌ترین نوشیدنی ایرانیان است که همه به آن علاقه داریم؛ اما در طب اسلامی، چای فقط دارویی گیاهی است و استفاده‌ی مدام از آن، همانند دیگر داروهای گیاهی مضر.
دم‌نوش‌های مفید بسیاری هستند که می‌توان جایگزین چای کرد.
بادرنج‌بویه: این گیاه که چای حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ نامیده شده و محبوب پیامبران بوده، در فرانسه هم برای نوشیدن استفاده می‌شود و چای فرانسه نام گرفته است. بادرنج‌بویه در بیش‌تر نقاط جهان، به نام «ملیسا (برگ زنبور عسل)» معروف است؛ چون زنبور به‌شدت آن را دوست دارد. در طب ابوعلی‌سینا هم، «مفرح القلب المحزون (شادکننده‌ی قلب اندوهگین)» نام گرفته است.
خواص: طبیعت خیلی گرم، مقوی قلب و اعصاب، خون‌ساز، قوی‌کننده‌ی سلول‌های مغزی، فوق‌العاده آرام‌بخش، ضد صدای گوش، خواب‌آور، نشاط‌آور، ضد بیماری‌های کلیه، ضد خواب‌های وحشتناک و خوش‌بوکننده‌ی دهان.
زعفران:
خواص: طبیعت گرم و خشک، مفرح، مقوی قلب، محرک قوای مغزی، نشاط‌آور، خنده‌آور، ضد کرم‌خوردگی دندان، شست‌وشودهنده‌ی کلیه، مقوی معده و ضدسرفه.
دارچین:
خواص: طبیعت گرم و خشک، محرک اعصاب، شست‌وشودهنده‌ی کلیه، دفع رطوبت اخلاط، مفرح، مقوی قوهی باه، پادردهای رطوبتی، اشتهاآور، ضددلهره، ضد بوی دهان و مقوی کبد و معده.
زنجفیل:
خواص: طبیعت گرم و خشک، بالابرنده‌ی فوری فشارخون، ضدضعف اعصاب، مقوی حافظه، تنظیم ادرار، ضد رطوبت مزاج، ضد بلغم و صفراوی، خون‌ساز، ضد درد مفاصل، مقوی قوهی باه، مقوی جهاز هاضمه، ضد سم غذایی، مقوی معده، مسکن و مقوی قوای رئیسه‌ی بدن.
آویشن:
خواص: طبیعت معتدل، بالابرنده‌ی فشارخون، تقویت اعصاب، رفع کولیت‌های مزمن، شست‌وشودهنده‌ی کلیه، ضد انگل، ضد رطوبت بدن، ضد صفرا، ضد زکام، سرفه و آسم، اشتهاآور، ضد غلظت خون، مقوی جهاز هاضمه و تقویت بینایی.
نعناع:
خواص: طبیعت معتدل و اندکی گرم، ضد اسهال و استفراغ، ضد نفخ معده، خوش‌بوکننده‌ی دهان، آرام‌کننده‌ی روده‌ها، رفع خستگی، رفع ناراحتی‌های کیسه‌ی صفرا، رفع ناراحتی‌های ریه، ضد آسم و ضد سرفه.
و موارد دیگر
بهترین جایگزین برای چای، آب جوشیده و عسل است و نیز، آب فاتر (آب جوشیده‌ای که به‌محض جوشیدن از روی آتش برداشته و ولرم شده است).
خواص آب فاتر (در صورتی که ناشتا یا موقع افطار استفاده شود؛ طبق روایت امام صادق علیه السلام):
- معده و کبد را پاک می‌کند؛
2. بدن و دهان را خوش‌بو می‌کند؛
3. دندان‌ها را محکم و قوی می‌کند؛
4. چشم را قوی و بینایی را جلا می‌دهد؛
5. رگ‌ها (ژن‌ها) را که هیجان کرده فرومی‌نشاند؛
6. مره (صفرا و سودا) و بلغم را درمان می‌کند (سه مزاج را تعدیل می‌کند که بهترین درمان است)؛
7. گرمی معده را فرومی‌نشاند؛
8. درمان میگرن نیز هست.
مردم در قدیم آب جوش می‌خوردند؛ ولی الآن چای می‌خورند که بسیار مضر است.
دقت شود که آب نباید زیاد بجوشد؛ بلکه به‌محض جوش‌آمدن و رسیدن به نقطه‌ی جوش، باید از روی شعله برداشته شود؛ وگرنه خاصیت خود را از دست می‌دهد.
می‌توان به آب فاتر، مقداری قند طبیعی نیشکر یا عسل اضافه کرد. شکر سرخ برای هر چیزی نفع دارد و آب جوش هم همین‌طور است؛ لذا آب جوش و شکر طبیعی بسیار نافع است.
روش دم‌کردن دم‌نوش‌ها
مقداری از گیاه را در قوری ریخته و روی آن آب جوشیده‌ی ولرم می‌ریزیم و با شعله غیرمستقیم، حدود بیست دقیقه دم می‌گذاریم.
عوارض زیاده‌روى در مصرف چاى سیاه: عدم جذب کلسیم، پتاسیم و فقر ویتامین، یبوست، ضعف حافظه، اسیدىکردن خون، آفت دهان، زخم روده، معده و اثناعشر، بزرگى کیسه‌ی صفرا، تپش قلب، آنژین قلبى، فشار خون، لکه و زردى دندان، کم‌خونى، ازدیاد گلبول سفید، ایجاد سودا و...
نکته‌ی 1: چاى دم‌کرده، بعد از ۲۴ ساعت تولید سرطان مى‌کند؛ لذا توصیه مى‌شود از نگه‌دارى چاى در فلاسک چاى خوددارى کرده و براى تأمین چاى در سفر و پیک‌نیک، آب جوش در فلاسک ریخته و هنگام نیاز، چاى تازه‌دم تهیه کرده و بیاشامید.
نکته‌ی 2: دم‌کردن لیموعمانى با چاى نیز، تولید سرطان مى‌کند.
نکته‌ی 3: تا آن‌جا که می‌توانید، از چای ایرانی بدون فرآیند شیمیایی (اسانس و...) استفاده کنید.
)