نوع مقاله : مهارت
کلید هایی برای شما که مسافرتی به یادماندنی رانشانه رفته اید
سفر به سلامت
رعنا شکوهی‌ستا
الف) مدت زمان سفر
برحسب محدودیت‌ها و امکانات، مدت زمان سفر متغیر خواهد بود.
- سفر یک‌روزه: از مزایای این سفر، عدم نیاز برای هماهنگی برای اقامت شبانه است. در سفری یک‌روزه، می‌توان به برخی از شهرهای اطراف محل سکونت رفت.
- سفر دو یا سه‌روزه: این دسته از سفرها، نیاز به هماهنگی برای محل اسکان دارند و اغلب با برنامه‌ریزی مناسب و استفاده از تعطیلات رسمی، نیاز به مرخصی نیست. اگر بتوان از هواپیما استفاده کرد، به مناطق دور و نزدیک می‌توان رفت.
- سفرهای چهارروزه و بیشتر: برای افراد شاغل به مرخصی و هماهنگی با محل کار یا درس نیاز است. از مزایای این سفر، استفاده از زمان بیشتر برای سفر است.
ب) وسیلۀ نقلیۀ سفر
وسایل نقلیه برای سفر، عبارت‌اند از:
- قطار؛
- اتوبوس؛
- هواپیما؛
- ماشین شخصی؛
- ماشین سفری؛
- کشتی.
نقاط قوت و ضعف هر یک از وسایل نقلیۀ سفر
- قطار: امنیت، عدم مواجهه با تأخیرهای زیاد، امکان استراحت در طول سفر، حق انتخاب برای تنوع کیفیت و خدمات در برخی مسیرها و... از عمده مزایای سفر با قطار است؛ اما چهار نقطه‌ضعف مهم، «کم‌بودن ظرفیت در مقایسه با متقاضیان برخی مسیرها»، «عدم دسترسی به همۀ مقاصد»، «محدودیت حق انتخاب ساعت حرکت» و «طولانی‌بودن سفر» است.
- اتوبوس: «حق انتخاب ساعت حرکت»، «دسترسی به مقاصد متنوع»، «امکان پیاده‌شدن بین راه»، «قیمت مناسب» و... از مزایای سفر با اتوبوس است؛ اما چهار نقطه‌ضعف مهم، «تنوع زیاد مسافران و احتمال آلودگی صوتی»، «ضعف امکان استراحت»، «طولانی‌بودن سفر» و «بالابودن احتمال تصادف» است.
- هواپیما: اگر «تأخیرها و کنسلی‌های پرواز» نباشد و اگر فرد «محدودیت هزینه» نداشته باشد، هواپیما می‌تواند گزینۀ سفری سریع باشد؛ البته به شرطی که به مقصد مورد نظر پرواز برقرار و ظرفیت پرواز نیز خالی باشد.
- ماشین شخصی: برای سفر یک‌روزه به شهرهای اطراف، یا برای سفری چندروزه، به‌ویژه اگر یک مقصد هدف نباشد، می‌توان به سفر با ماشین شخصی فکر کرد. این نوع مسافرت، محدودیت در برنامه ندارد و حسب شرایط، می‌توان در برنامه تغییرات زیادی داد و از امکانات بین راه استفاده کرد. «عدم محدودیت در میزان بار همراه»، «قیمت مناسب»، «شناوری و انعطاف بالا در تغییر برنامۀ سفر»، «امکان توقف در شهرهای مختلف» و «امکان رفتن به مسیرهای ناشناخته‌تر و کم‌تردد»، از عمده مزایای سفر با ماشین شخصی است؛ اما در لحاظ داشتن «شرایط جسمی و روحی راننده» و «شرایط فیزیکی ماشین» و «ملاحظات شرایط آب و هوایی»، عمده محدودیت‌های سفر با ماشین شخصی‌ست. سفر با ماشین شخصی، می‌تواند بستر تفریحات متنوعی را فراهم سازد؛ ولی در عین حال، نیاز به دقت‌نظر زیادی برای فراهم‌بودن امکانات لازم است. پیشنهاد می‌شود قبل از سفر، در بازبینی ماشین از ابعاد مختلف دقت شود. باکی پر از بنزین، تنظیم باد، تنظیم فرمان، اطمینان از سلامت زاپاس، همراه‌داشتن زنجیر چرخ برای سفرهای زمستانی و... از ضروریات سفر با ماشین شخصی‌ست.
- ماشین سفری: مسافرت با تاکسی‌هایی که اصولاً در ترمینال‌های مسافری هستند و به سمت برخی مقصدها حرکت می‌کنند. چیزی شبیه تاکسی که مسیر آن‌ها از شهری به شهر دیگر است. زمان و سرعت حرکت آن‌ها، از سوی ترمینال‌های مسافری کنترل می‌شود؛ ولی مزیت آن در قیاس اتوبوس، تعداد محدودتر افراد است.
- کشتی: در کشور ما سفر با کشتی رواج چندانی ندارد؛ ولی به هر حال این هم یک اسباب سفر است؛ البته این وسیلۀ سفری جذاب، به کسانی که دچار دریازدگی می‌شوند، توصیه نمی‌شود.
ج) محل اسکان
حسب نوع ارتباطات، شرایط و سلیقۀ مسافر، برای اسکان می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
1- هتل؛
2- چادر؛
3- بوم‌گردی (منزل برخی از ساکنان منطقه)؛
4- منزل اقوام و آشنایان ساکن در شهر مقصد؛
5- برخی اماکن خاص (برای مثال در شهرهای زیارتی مانند مشهد، حسینیه‌هایی برای محل اسکان مسافران تخصیص یافته است)؛
6- محل‌های اقامتی سازمانی.
چند تجربه برای انتخاب محل اسکان
- توان روحی و جسمی مسافر در انتخاب محل اسکان بسیار مهم است. بدیهی‌ست که هر نوع محل اسکانی، برای همۀ افراد مناسب نیست.
- انتخاب هتل باید با دقت و مطالعه باشد تا از یک سو نیازهای مورد نظر فرد برآورده شود و از سوی دیگر، هزینۀ زیادی بابت امکانات بلااستفاده پرداخته نشود. برخی مواقع برای فردی که می‌خواهد فقط یک شب را در شهری استراحت کند و به ادامۀ سفر بپردازد، تفاوت چندانی بین هتل سه‌ستاره با پنج‌ستاره نیست. تفاوت زیاد قیمت هتل‌ها را باید متناسب با کیفیت و خدمات آن‌ها بررسی کرد و درنهایت، مناسب با نیازمندی‌های مسافر تصمیم گرفت.
- پیشنهاد می‌شود برای انتخاب هتل، به اطلاعات تبلیغاتی در سایت‌های اینترنتی بسنده نشود و از طرق دیگر، مانند مطالعۀ سفرنامه‌ها یا پرسوجو از اطرافیان نیز تلاش شود تا اطلاعات تکمیلی دربارۀ کیفیت و خدمات هتل‌ها کسب شود.
- اگر قصد اقامت در منزل اقوام و آشنایان هست، باید قبل از شروع سفر هماهنگی لازم با میزبان انجام شود.
- برای استفاده از محل‌های اقامتی سازمانی، هماهنگی قبلی لازم است؛ ضمناً اطلاعات کافی دربارۀ امکانات آن‌جا کسب شود تا با اشراف به شرایط برنامه‌ریزی شود.
و) وسایل سفر
وسایل شخصی: شامل البسه، ملحفه، حوله، مسواک، شانه و...
تغذیه: بر حسب مدت زمان سفر، شامل آب، میوه، تنقلات، یک وعده غذا و...
وسایل برای ثبت سفر: دوربین عکاسی، دوربین فیلم‌برداری، سه‌پایۀ دوربین، پایۀ سلفی و...
دارو: اعم از داروهای شیمیایی مانند مسکن، تب‌بر، ضدتهوع و... یا داروهای گیاهی مانند نبات، عرق نعناع، خاکشیر و...
وسایل آرایشی بهداشتی: عطر، کرم ضدآفتاب و...
وسایل متفرقه: قیچی، ناخن‌گیر، سوزن و نخ، سه‌راهی برق، طناب و...
مدارک شخصی: شناسنامه، دفترچۀ بیمه، کارت عابر بانک و...
متناسب با مقصد و برنامه‌های تفریحی احتمالی، وسایل زیر ممکن است مورد نیاز باشد:
زغال، منقل و سیخ کباب، کلمن، فلاکس، مایو، کلاه آفتابی، کیسۀ خواب، چادر مسافرتی و...
چند پیشنهاد:
1- اگر جزو آن دسته از افراد هستید که زیاد سفر می‌روید، برای مدیریت بهتر زمان پیشنهاد می‌شود همیشه یک چمدان نیمه‌آماده داشته باشید؛ چمدانی حاوی مقداری دارو، وسایل متفرقه و وسایل شخصی منهای البسه. در این صورت هر لحظه که تصمیم به سفر بگیرید، با قراردادن البسۀ مناسب فصل، می‌توانید سریع به سمت مقصد حرکت کنید.
2- با توجه به احتمال تأخیر و اتفاق‌های غیرمترقبه، حتماً مقداری تنقلات همراه داشته باشید.
3- برای کودکان همراه در سفر، لباس اضافی، اسباب‌بازی و دیگر وسایل سرگرمی همراه داشته باشید.
4- در سفرهای زمستانی یا مناطق کوهستانی، همراه داشتن هِدبند، شکم‌بند و سشوار مسافرتی توصیه می‌شود.
ز) غذا
متناسب با میزان هزینه‌ای که برای سفر در نظر گرفته شده است، برای غذا می‌توان برنامه‌ریزی متنوعی داشت. استفاده از کنسروها یا سکونت در اماکن اقامتی که امکان طبخ غذا برای مسافرت کم‌هزینه پیشنهاد می‌شود. در صورتی که محدودیت هزینه نباشد، می‌توان از رستوران‌ها استفاده کرد؛ ولی در انتخاب رستوران به موارد زیر باید دقت نمود:
- کیفیت غذا، به‌ویژه در سفر اهمیت زیادی دارد. توصیه می‌شود در رستوران‌های ناشناس یا کم‌مشتری غذا صرف نشود.
- رستوران‌های خیلی خاص و مشهور، ممکن است آن‌قدر شلوغ باشند که سبب اتلاف وقت مسافر شوند. قبل از رفتن به چنین رستورانی، دربارۀ «ساعت کار» و «سرعت سرویس‌دهی» تحقیق شود تا ناخواسته با سوء برنامه‌ریزی چند ساعت از برنامۀ سفر، صرف یک وعده غذا نشود.
- برای صرف غذا در رستوران‌های بین راهی، با پرسوجو مکانی مطمئن شناسایی شود.
- برای بین راه یا وعدۀ اول سفر، می‌توان از منزل غذا تهیه کرد؛ البته باید دقت نظر در نگه‌داری آن داشت تا براساس گرمای زیاد، فاسد نشود.
- همراه داشتن میوه و تنقلات سالم در سفرهای زمینی، می‌تواند به مسافران کمک کند که در راه، کمتر به غذای بین راهی نیاز داشته باشند.
- همراه‌داشتن نوشیدنی‌های طبیعی مانند شربت سکنجبین، شربت آبلیمو و... در فصول گرم سال توصیه می‌شود.
- قانون نانوشتۀ سفر می‌گوید که راننده‌های کامیون‌ها و تریلرها، رستوران‌های خوب مسیر را می‌شناسند و برای صرف غذا آن‌جا می‌ایستند.
- برای سفرهای زمینی طولانی، همراه‌داشتن فلاکس آب جوش، قند، لیوان و... پیشنهاد می‌شود.
- با گوشت‌کوب برقی، به‌راحتی می‌توان در سفر برای کودکان زیر دو سال پوره یا سوپ‌های نرم تهیه کرد.
- برای طبخ غذا در فضای باز با استفاده از آتش، پیشنهاد می‌شود مسائل ایمنی و حفظ محیط زیست رعایت شود: از زغال آماده یا چوب‌های کاملاً خشک استفاده شود و از کندن و شکستن شاخه‌های درختان خودداری گردد. آتش کنار درختان روشن نشود؛ چون حرارت و گرمای آن، سبب آسیب به برگ‌های باطراوت درخت می‌شود. در صورت امکان برای مهار بهتر آتش، از منقل استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به آن، مکان مناسب به دور از درختان و سبزه‌زار انتخاب گردد و در انتها نیز، با آب کاملاً آتش خاموش شود. توجه کنید که صرف نبودن شعلۀ آتش، دلیلی بر خاموشی کامل نیست و ممکن است کورسوی آتشی در زیر خاکستر، به آتش‌سوزی بزرگی بینجامد.
سوغاتی
تهیۀ سوغاتی برای دیگران، یک توصیۀ دینی و اخلاقی است؛ ضمن این‌که پیشنهاد می‌شود فرد برای خودش نیز، یادگاری از سفر بیاورد. چند نکتۀ قابل توجه برای تهیۀ سوغاتی:
- سوغاتی از محصولات و صنایع دستی شهر مقصد باشد تا ضمن رونق اقتصادی تولیدکنندگان شهر، معرف محصولات، فرهنگ و هنر شهرهای مختلف باشد.
- در طول سفر از میوه و محصولات غذایی تولیدی آن منطقه استفاده شود.
توصیه‌هایی برای جلوگیری از گرمازدگی:
- استفاده از کلاه آفتابی، کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی؛
- استفاده مناسب از نوشیدنی‌ها و همراه‌داشتن آب خنک؛
- پوشیدن لباس‌های نخی، خنک و در صورت امکان، رنگ روشن؛
- دوش‌گرفتن قبل از حرکت؛
- عدم حرکت طولانی در آفتاب؛
- استفاده از میوه‌ها؛
- کاهش مصرف غذاهای گرم.
توصیه‌هایی برای جلوگیری از بیماری:
- استفاده از غذاهای سالم؛
- همراه‌داشتن یک دست لباس گرم؛
- دقت در مناسب‌بودن لباس با دمای هوا؛
- عدم قرارگیری در معرض باد کولر.
توصیه‌هایی برای مدیریت زمان و هزینه:
- مطالعۀ قبلی شهرهای مقصد از طریق فضای مجازی، دربارۀ کلیۀ آثار دیدنی، شناسایی مسیرها و...؛
- همراه‌داشتن نقشه؛
- نصب نرم‌افزار نقشۀ مسیرها و شهرها روی تلفن همراه؛
- کسب اطلاعات دربارۀ سیستم حمل و نقل عمومی شهر مقصد و میزان هزینۀ آن؛
- کسب اطلاع دربارۀ آخرین وضعیت راه‌ها؛
- متناسب با ایام پرتردد مسافرتی در تعطیلات رسمی چندروزه، باید انتخاب مناسب برای مقصد و زمان شروع و اتمام سفر داشت تا عمدۀ زمان، در ترافیک‌های جاده‌ای سپری نشود.
توصیه‌هایی برای امنیت بیشتر در سفر با ماشین شخصی:
- بازبینی خودرو قبل از سفر و اطمینان از صحت آن؛
- ملاحظۀ سرعت مجاز؛
- بستن کمربند ایمنی؛
- شرایط جسمی و روحی مناسب راننده؛
- هنگام طلوع و غروب آفتاب، اگر جهت حرکت به‌نحوی‌ست که نور خورشید مستقیم به چشم راننده می‌تابد، از رانندگی خودداری شود؛
- استفاده از عینک برای رانندگانی که ضعف بینایی دارند؛
- مقصد هدف نیست. سفر با وسیلۀ نقلیۀ شخصی، فرصت مناسبی‌ست که بتوان از طول مسیر نیز لذت برد.
توصیه‌هایی برای آرامش بیشتر و لذت بالاتر در سفر:
- سعۀ صدر، انعطاف و بزرگواری رمز اصلی سفری با آرامش است؛
- مرور خاطرات تلخ گذشته، مانند زهری‌ست که آرامش سفر را از بین می‌برد؛
- استفاده از واژگان کنایه‌آمیز و طعنه یا زیاده‌روی در شوخی، سبب کدورت بین همراهان می‌شود؛
- بحث و جدل با هم‌سفران یا دیگر افرادی که در سفر با آن‌ها تعامل هست، سبب ازبین‌رفتن آرامش می‌شود؛
- همراهی با هم‌سفران کهن‌سال، بیمار یا بچه‌دار، نیاز به سعۀ صدر بیشتری دارد و البته کمک و هم‌یاری به آن‌ها، برکات زیادی خواهد داشت.
- در صورت امکان در انتخاب هم‌سفرها یا هم‌اتاقی‌ها، دقت شود تا سنخیت روحی و رفتاری بیشتری بین آنان برقرار باشد؛
- در سفرهای گروهی و خانوادگی، ملاحظات اختلاط روابط نامحرم در نظر گرفته شود؛
- شرایط جسمی کودکان و افراد کهن‌سال، در برنامه‌ریزی سفر منظور شود؛
- در صورتی که براساس تصمیم‌گیری اشتباه برخی، سفر ناخوش‌آیند گذشته است، بازخوانی چندباره و شماتت افراد، بر ناآرامی خواهد افزود؛
- همراه‌داشتن امکانات لازم و مناسب برای سفر، تأثیر بسزایی در کیفیت مطلوب دارد و بهتر است دقت لازم در تهیۀ وسایل سفر باشد؛
- انتخاب هم‌سفر خوب، از لحاظ مدیریت هزینه و بالاتربودن خوشی‌ها اهمیت زیادی دارد؛
- متناسب با تنوع سنی هم‌سفران، باید برنامه‌ریزی به‌نحوی باشد که جذابیت لازم برای همه داشته باشد.
توصیه‌هایی مبنی بر آداب اسلامی سفر:
- صدقه‌دادن در ابتدای سفر؛
- خداحافظی از اقوام؛
- خواندن دعای سفر؛
- تهیۀ سوغاتی؛
سفر زیارتی
سفرها با هدف یا اهداف مختلفی برنامه‌ریزی می‌شوند. یکی از انواع آن‌ها، سفرهای زیارتی‌ست. از آن‌جا که در این سفرها، افراد تمایل به استفادۀ حداکثری از فضای معنوی و زیارتی دارند، برنامه‌ریزی دقیق‌تری می‌طلبد.
- اگر محل اسکان یک کلید دارد، هماهنگی لازم برای برنامۀ زیارت هماهنگ شود تا افراد پشت درب بسته نمانند.
- در صورتی که محل اسکان در هتل است، کلیۀ افراد ملزم باشند که کلید درب اتاق را به مسئول لابی تحویل دهند و از بردن کلید به بیرون از هتل یا رستوران‌هتل خودداری کنند.
- اگر فردی خواب سنگینی دارد یا می‌خواهد استحمام کند، هماهنگی لازم را با هم‌اتاقی‌ها داشته باشد، تا پشت درب بسته نمانند.
- برای بهره‌‌وری بهتر از سفر زیارتی، در پیش‌گیری از بدخوابی افراد سعی شود که زیارت‌های شبانه به‌صورت انفرادی نباشد؛ چون ترددهای نیمه‌شبِ افراد، سبب بدخوابی دیگر هم‌سفران خواهد شد.
- ملاحظۀ شرایط جسمی و روحی کودکان در سفر ـ به‌ویژه سفر زیارتی ـ اهمیت بسزایی دارد. دقت کنید که خاطره‌ای تلخ، از سفر زیارتی در ذهن کودکان ثبت نشود.
- همراه‌داشتن آب، اغذیه، اسباب‌بازی‌های ساده و کوچک برای کودکان، بر توان جسمی و روحی جهت همراهی بهتر در سفر خواهد افزود.
کجا برویم؟
انتخاب مقصد به چند عامل مهم وابسته است:
1- مدت‌زمان در نظر گرفته شده برای سفر؛
2- میزان هزینه؛
3- نوع وسیلۀ نقلیه.
با مطالعۀ جامع، می‌توان متناسب با امکانات، برنامه‌ریزی خوبی برای سفر داشت. انتخاب مقصد مناسب، وسیلۀ نقلیۀ مناسب و هم‌سفر خوب، می‌تواند نقش بسزایی در سفر داشته باشد.
مهم نیست یک روز تعطیل دارید یا چند روز؛
مهم نیست که وسیلۀ نقلیۀ شخصی دارید یا نه؛
مهم نیست که پس‌انداز کم برای سفر هست یا زیاد؛
مهم این است که با دقت نظر، مطالعه و خلاقیت، می‌توان سفر خوبی را برنامه‌ریزی کرد.
)