پرونده ویژه

مقاله علمی سازمان غذا و داروی آمریکا درباره عوارض پروتز سینه

زیبایی بیشتر به قیمت از دست دادن سلامتی

راحیل مهدوی

پروتز سینه، یکی از جراحی‌های رایج زیبایی است که برای اصلاح شکلی سینه طراحی شده است. برای این جراحی می‌توان چربی را از نقاط دیگر بدن، به این ناحیه تزریق کرد یا یک روش رایج‌ این است که از طریق جراحی، کاشت یا پروتز را برای سینه انجام داد. افرادی این جراحی زیبایی را انجام می‌دهند که حجم سینه را به‌دلیل بیماری‌هایی مثل سرطان سینه از دست داده‌اند یا به‌طور طبیعی عدم تقارن دارند، یا در دوره کوتاهی کاهش وزن شدید را تجربه کرده‌اند. البته این عمل جراحی پرخطر، متقاضیانی هم دارد که به‌طور خودخواسته و فقط برای زیبایی و اغراق در ظاهر، این کار را انجام می‌دهند.

در جراحی پروتز سینه، یک کاشت یا چربی در پشت هر سینه قرار می‌گیرد. درباره پروتزهای سیلیکونی، اختلاف‌نظرهای شدیدی میان پزشکان وجود دارد. بعضی پزشکان مخالف سرسخت این پروتزها هستند و خانم‌ها را از انجام این جراحی منصرف می‌کنند و عده دیگری با اهداف سودجویانه، حاضرند بارها این جراحی را برای مراجعان انجام دهند.  

عوارض پروتز

استفاده از پروتزهای سیلیکونی، عوارض متعددی دارد که در ادامه فهرستی از عوارض موضعی و عوارض جانبی را می‌خوانید که برای متقاضیان جراحی پروتز سینه رخ داده است. هر بیمار ممکن است نیاز به درمان‌های غیرجراحی یا جراحی‌های اضافه برای درمان هریک از این موارد داشته باشد و باید در مورد هرگونه عوارض و درمان لازم، با پزشک مشورت شود. بخشی از این عوارض عبارتند از:

عدم تقارن: سینه‌ها از نظر اندازه، شکل یا سطح، ناهموارند.

درد سینه.

اتروفی بافت سینه: نازک شدن و کوچک شدن پوست.

کلسیفیکاسیون یا رسوبات کلسیم (توده‌های سخت زیر پوست در اطراف پروتز): این عارضه می‌تواند با سرطان اشتباه تشخیص داده و منجر به جراحی اضافی شود.

تغییر شکل دیواره: قفسه سینه یا قفسه سینه زیرین تغییرشکل می‌یابد.

نشت محلول سیلاین: از یک پروتز سینه، اغلب به دلیل نشت دریچه یا پارگی یا برش در پوسته پروتز، همراه با فروپاشی جزیی یا کامل پروتز رخ می‌دهد.

تاخیر در بهبود زخم: محل برش به‌طور معمول بهبود نمی‌یابد یا طول می‌کشد تا بهبود کامل.

اکستروژن: پوست تجزیه می‌شود و پروتز از طریق پوست ظاهر می‌شود.

هماتوم: جمع شدن خون حوالی محل جراحی که ممکن است باعث تورم، کبودی و درد شود. هماتوم معمولا بلافاصله پس از جراحی رخ می‌دهد. بدن ممکن است هماتوم‌های کوچک را جذب کند، اما موارد بزرگ نیاز به مداخله پزشکی مانند تخلیه و جراحی دارند.

آسیب به بافت یا پروتز در نتیجه جراحی پروتز

عفونت، به‌ویژه سندرم شوک سمی: زمانی اتفاق می‌افتد که زخم‌ها با میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها یا قارچ‌ها آلوده می‌شوند. بیشتر عفونت‌های ناشی از جراحی در عرض چند روز تا یک هفته ظاهر می‌شوند، اما بروز عفونت هر زمان پس از جراحی امکان‌پذیر است. اگر عفونت به آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ ندهد، پروتز باید برداشته شود.

التهاب یا تحریک: پاسخ بدن به عفونت یا آسیب. توسط قرمزی، تورم، گرما و درد نشان داده می‌شود. در مواردی ممکن است باعث از دست دادن عملکرد شود.

تورم لنفاوی: تورم یا بزرگ شدن گره‌های لنفاوی.

قرارگیری نادرست یا جابه‌جایی: پروتز در موقعیت صحیح در سینه نیست. این عارضه ممکن است هنگام عمل جراحی یا بعد از آن رخ دهد؛ اگر پروتز از مکان اصلی خود حرکت کند یا جابه‌جا شود. این جابه‌جایی ممکن است ناشی از عواملی مانند گرانش، ضربه‌های زخمی یا انقباض کپسولی باشد.

نکروزیز؛ پوست یا بافت مرده دور سینه: نکروزیز ممکن است ناشی از عفونت، استفاده از استروئید در سینه، سیگار کشیدن، شیمی درمانی، پرتو درمانی باشد.

تغییرات حس سینه: افزایش یا کاهش حس در سینه که ممکن است درجه آن متفاوت باشد. می‌تواند موقت یا دائمی باشد. همچنین ممکن است بر شیردهی تاثیر بگذارد.

قابل لمس بودن: پروتز از طریق پوست قابل لمس است.

پتوز: افتادگی سینه که معمولا نتیجه پیر شدن طبیعی، بارداری یا از دست دادن وزن است.

قرمزی یا کبودی: خونریزی در زمان عمل جراحی ممکن است باعث تغییر رنگ پوست شود. این علامت مورد انتظار به‌دلیل عمل جراحی است و در بیشتر موارد بعد از مدتی رفع می‌شود.

پارگی: شکاف یا سوراخ در پوسته خارجی پروتز.

ضایعه پوستی دور یا روی سینه.

قابل دیدن: پروتز از طریق پوست قابل مشاهده است.

چین و چروک در پروتز که از طریق پوست حس یا دیده می‌شود.

عمل‌های جراحی اضافی

پروتز‌های سینه، وسیله‌های مادام‌العمر محسوب نمی‌شوند. هرچه مدت زمان استفاده از آن‌ها بیشتر شود، احتمال ابتلا به عوارض نیز بیشتر می‌شود. برخی از عوارض ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. هیچ تضمینی وجود ندارد که از هر عمل جراحی دوباره، نتیجه زیبا و مطلوبی به‌دست آید.

عوارض مربوطه پس از عمل، به روش جراحی انجام‌شده وابسته است. بیمار ممکن است در تمام عمر، به‌دلیل یک عارضه یا ترکیبی از عوارض محلی، دوباره به یک یا چند عمل جراحی نیاز داشته باشد. ممکن است در یک عمل جراحی اصلاحی، از چند روش استفاده شود.

انواع روش‌های جراحی

- برداشت پروتز با جایگزینی ایمپلنت یا بدون جایگزینی آن.

- برداشت کپسول (Capsulectomy) یا جراحی آزادسازی بافت جوش دور پروتز.

- بازبینی زخم یا جراحی برداشت بافت زائده زخم.

- خروج خون به‌طور هماتوم با وارد کردن سوزن یا لوله؛ ایجاد یک برش در پوست برای جراحی برای خروج خون.

- بازگذاری پروتز با باز کردن جراحی برش و حرکت پروتز.

- برداشت بافت یا برش کیست با وارد کردن سوزن از طریق پوست یا برش از طریق پوست برای برداشت یک توده.

برداشت پروتز

مراجعانی که تصمیم به برداشت پروتز‌ سینه گرفته‌اند، یا اگر برداشت پروتز به‌دلایل پزشکی ضروری است، دو روش اصلی برای برداشت پروتز وجود دارد. جراح پلاستیک ممکن است تصمیم بگیرد فقط پروتز را بردارد و بافت جای آن را که پروتز را احاطه می‌کند، یعنی کپسول جوش، در بدن بیمار باقی بگذارد. این گزینه نیاز کمتری به جراحی دارد و ممکن است خطرات کمتری ازجمله خونریزی داشته باشد. جراح شما ممکن است کپسول جوش را هنگام برداشت پروتز سینه جراحی کند. برداشتن پروتز سینه هم بدون عوارض نیست و ضمن آسیب زدن به بافت اصلی، برگشت به حالت قبل از عمل، امکان‌پذیر نیست.

البته مشکلاتی هم وجود دارد که ممکن است بیمار مجبور شود به‌طور اورژانسی، پروتز را خارج کند، چون خطرات جانی در پی دارد. 

انقباض کپسول

پروتز، به هر حال یک جسم خارجی است که وارد بدن شده و بخش‌های مختلف بدن ممکن است به این جسم خارجی، واکنش نشان دهند. انقباض کپسول، به سفت شدن بافت پیرامون پروتز در سینه گفته می‌شود. این مشکل ممکن است در بافت اطراف پروتز رخ دهد. این انقباض، باعث انقباض بافت کلی می‌شود و درد شدیدی دارد. انقباض کپسول ممکن است پس از عفونت، هماتوم و سرماخوردگی رخ دهد. با این حال، علت اصلی انقباض کپسول مشخص نیست.

چهار گرید انقباض کپسول وجود دارد که به‌عنوان «گرید بیکر» شناخته می‌شوند. در انقباض درجه یک و دو، سینه ظاهر طبیعی دارد. اما درجه سه و چهار، بافت این ناحیه سفت می‌شود، شکل ظاهری تغییر می‌کند و بسیار دردناک است. انقباض کپسول در درجه‌های سوم و چهارم به‌عنوان شدید در نظر گرفته می‌شود و دوباره به ‌عمل نیاز دارد. روش جراحی معمولا شامل خارج کردن پروتز با جایگزینی ایمپلنت یا بدون جایگزینی آن است. انقباض کپسول ممکن است پس از جراحی اصلاحی دوباره رخ دهد.

ترکیدگی و تخلیه

منظور از ترکیدگی، یک پارگی یا سوراخ در پوسته بیرونی پروتز سینه است. برخی از علل احتمالی پارگی پروتز سینه عبارتند از:

فشرده شدن در طول ماموگرافی.

آسیب توسط ابزار جراحی.

آسیب‌های ناشی از روند‌هایی مانند بیوپسی و تخلیه مایع در سینه.

پیری طبیعی پروتز.

پر کردن بیش از حد پروتزهای سینه از سیلاین (محلول آبی).

استرس‌های فیزیکی مانند تروما یا فشار شدید فیزیکی.

قرار گرفتن از طریق محل برش غیرتاییدشده توسط سازمان غذا و دارو، مثلا ناف.

دستکاری بیش از حد هنگام عمل جراحی.

پارگی پروتز سینه پر از سیلاین و کاهش تورم

اصطلاح «پارگی» برای تمام انواع پروتزهای سینه استفاده می‌شود، اما اصطلاح کاهش تورم فقط برای پروتزهای پر از سیلاین استفاده می‌شود. بیمار یا پزشک می‌تواند تشخیص دهد که پروتز پر از سیلاین بیمار پاره می‌شود؛ زیرا محلول سیلاین بلافاصله یا طی چند روز به بدن نشت می‌کند و پروتز را از بین می‌برد. بیمار متوجه می‌شود که پروتز اندازه یا شکل اصلی خود را از دست می‌دهد.

پارگی پروتز پر از ژل سیلیکون

پروتزهای سیلیکونی سینه می‌توانند در هر زمان پس از جراحی پروتز پاره شوند، اما هرچه پروتز طولانی‌تر قرارگیرد، احتمال پارگی آن بیشتر است. اگر یک پروتز سینه پر از ژل سیلیکون پاره شود، احتمال این‌که بیمار یا پزشک بلافاصله متوجه شود، کم است؛ زیرا بیشتر پارگی‌های پروتز بدون علامت هستند و به‌عنوان «پارگی خاموش» شناخته می‌شوند.

«پارگی خاموش» معمولا ظاهر یا احساس پروتز را تغییر نمی‌دهد و جراح، قادر به تشخیص آن، فقط با معاینه فیزیکی نیست. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(MRI)  موثرترین روش برای تشخیص «پارگی خاموش» پروتزهای پستان پر از ژل سیلیکون است. سونوگرافی، یک تصویربرداری جایگزین قابل‌قبول برای غربالگری پارگی برای بیماران بدون علامت است. گاهی، وقتی یک پروتز پر از ژل سیلیکون پاره می‌شود، ممکن است بیمار متوجه کاهش اندازه سینه، تغییر شکل پروتز، توده‌های سخت روی پروتز یا ناحیه قفسه سینه، ظاهر ناهموار، درد یا حساسیت، سوزن سوزن شدن، تورم، بی‌حسی، سوزش یا تغییر در احساس شود. به‌طور کلی وقتی پروتز های پر از ژل سیلیکون پاره می‌شوند، ژل سیلیکون از طریق پارگی یا سوراخ در پوسته پروتز فرار می‌کند.

تاثیر بر کودکان

پزشکان پس از انجام میلیون‌ها عمل پروتز سینه، هنوز نمی‌دانند آیا مقداری از سیلیکون می‌تواند از پوشش پروتز سینه به شیر مادر منتقل شود یا خیر. کسانی که متقاضی این عمل جراحی هستند باید بدانند همچنان روش دقیقی برای اندازه‌گیری سطح سیلیکون در شیر مادر وجود ندارد!

علاوه بر این، نگرانی‌هایی درباره عوارض منفی بر فرزندان زاییده شده از مادران با پروتز‌ مطرح شده است. دو تحقیق انجام شده بر انسان‌ها، وزن پایین هنگام تولد نوزاد را گزارش کرده است.

تاثیر بر شیردهی

برخی از زنان که تحت عمل جراحی پروتز سینه قرار می‌گیرند، می‌توانند با موفقیت شیردهی داشته باشند و برخی نمی‌توانند. زنانی که تحت ماستکتومی (جراحی تخلیه سینه) قرار می‌گیرند و سپس جراحی‌های بازسازی پروتز سینه انجام می‌دهند، ممکن است به‌دلیل از دست دادن بافت سینه و غدد تولید‌کننده شیر، قادر به شیردهی در سمت آسیب‌دیده نباشند.

علایم سیستمیک (بیماری پروتز سینه)

علایمی مانند خستگی، از دست دادن حافظه، بثورات، مه مغزی(نوعی بیماری روانی) و درد مفاصل از عوارض جراحی پروتز سینه است. برخی از بیماران نیز از اصطلاح «بیماری پروتز سینه» برای توصیف این علایم استفاده می‌کنند. محققان در حال بررسی این علایم برای درک بهتر منشأ آن هستند.