ادب و هنر

مسجد آبی

(مجموعه خاطرات و اقدامات شهید آیت الله دکتر بهشتی

در مسجد امام علی‌علیه‌السلام – مرکز اسلامی هامبورگ)

محسن ذوالقاری

نشر معارف

مسئولان کنگره از اینجانب دعوت کردند که در مجمع اسلام شما شرکت کنم تا با یکدیگر، از نزدیک آشنا شویم و درباره یکی از موضوعات مورد احتیاج، یا مورد علاقه کنگره بحث و گفت‌و گو‌کنیم. موضوع بحث و سخنرانی امروز، وظایف اتحادیه دانشجویان مسلمان در اروپا در برابر جوانان امت اسلام است. امیدوارم آنچه در این گفت‌وگو مطرح می‌شود، به گرایش بیشتر این اتحادیه به سوی هدف‌هایی کمک کند که شایسته آن است. از خدای متعال خواستارم ما را از خطا و لغزش نگه دارد و صفا و خلوص نیتی دهد که کار خود را با نیتی پاک و دور از آلودگی‌ها دنبال کنیم.  

اتحادیه دانشجویان مسلمان در اروپا چند وظیفه اساسی برعهده دارد:

• کوشش در راه نشر صحیح دعوت اسلام.
• حفظ اصالت اسلامی دانشجویان مسلمان در اروپا و صیانت آن‌ها در برابر آفت غرب‌زدگی، سست ایمانی و لاابالی‌گری، هوس‌پروری و خودپرستی.
• راهنمایی و کمک به دانشجویان مسلمان در زندگی تحصیلی و خصوصی.
• کوشش در راه تفاهم و شناسایی متقابل و هم‌بستگی جوانان با یکدیگر به‌صورتی که از آن‌ها نیروی هم‌فکر و هم‌هدف و فعالی درآید که در راه عزت اسلام و مسلمانان و مصالح امت اسلام و بالاخره وحدت و یکپارچگی مسلمانان جهان صمیمانه بکوشند.

با کمال تاسف باید اعتراف کرد که تفاهم و به هم بستگی جوانان مسلمان کم و بیش، ضعیف است. جوانان امت اسلام آن درجه از تفاهم و هم‌بستگی را که اسلام از همه ما خواسته، ندارند. نه‌تنها جوانان، سالخوردگان نیز کم و بیش همین‌طورند.  

احساس این وضع بر همه ما تلخ است، ولی واقعیت را هرچند که تلخ باشد، باید شناخت و بدان اعتراف کرد. علل و عوامل آن را هم شناخت و با روشن‌بینی، به چاره‌جویی پرداخت، وگرنه با انکار و به‌روی خود نیاوردن، واقعیت عوض نمی‌شود و گاهی زیان‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آید. هیچ‌یک از ما تردیدی در این ندارد که تعالیم اسلام با صراحت مقرر کرده که مسلمانان با هم برادرند، یا به عبارت دیگر خواهر و برادرند. اختلاف در رنگ، اختلاف در زبان و حتی اختلاف در فهم کتاب و سنت، نباید کمترین خللی در این برادری به بار آورد. این برادری فقط یک عاطفه ساده و کم‌اثر نیست که در حد دوست داشتن قلبی و خوش‌برخوردی در ملاقات دو مسلمان متوقف شود. اگر برادری اسلامی صرفا همین بود که دو مسلمان باید یکدیگر را قلبا دوست بدارند و وقتی به هم می‌رسند، سلام علیکم و اهلا و مرحباً بگویند، هرگز نمی‌گفتم تفاهم و هم‌بستگی مسلمانان متاسفانه کم است، چون با کمال خوش‌وقتی می‌بینم برادران و خواهران مسلمان، به‌خصوص طبقه جوان، با محبت قلبی، گشاده‌رویی و سلام، با یکدیگر برخورد می‌کنند.  ولی اسلام خیلی بیش از این خواسته؛ برادری اسلامی، تا حد همدردی، شرکت در سود و زیان اجتماعی و بالاخره «یگانگی» به جای «بیگانگی» بالا می‌رود. برادری اسلامی این است که اگر در هر گوشه جهان به یک فرد یا یک گروه از مسلمانان تجاوزی شود یا ستمی رسد، همه مسلمانان جهان آن تجاوز و ستم یا آسیب را تجاوز و آسیب به خود بشمارند و در برابر آن، عکس‌العمل مناسب نشان دهند. وقتی سخن از این نوع برادری اسلامی به میان آید، تصدیق می‌کنید که باید با کمال تاسف، اعتراف کرد که بهره ما از آن ضعیف است و باید به تقویت آن پرداخت. علل و عوامل این کم‌بهرگی، متعدد و مختلف است و در گفتار امروز چند عامل را که مهم‌تر به نظر می‌رسد؛ مطرح می‌کنم:

زبان، ملیت، مذاهب فقهی و کلامی، لباس یا عادات و سنن دیگر محلی و سیاست‌هایمحلی و منطقه‌ای.