اجتماعی
آرایشگران محترم!
به خانمها دروغ نگویید
مهدی زارعی
ممکن است شما هم این جمله را در آرایشگاهها شنیده باشید که خانم ناخنکار میگوید من خودم پرسیدهام؛ «کاشت ناخن، هیچ اشکال شرعی ندارد!» آرایشگران برای رونق کسب و کار خودشان و جلب مشتری، برای کاشت ناخن، بازارگرمی میکنند و حکم صحیح آن را بیان نمیکنند و سهلانگارانه با آن برخورد میکنند. حتی گاهی میگویند از دیدگاه فلان مرجع تقلید، کاشت ناخن، هیچ خللی برای انجام واجبات شرعی مانند طهارات و غسل و نماز فرد ایجاد نمیکند. این مساله و تاکیدهای دروغین حتی در برخی بروشورهای تبلیغاتی واحدهای آرایشی نیز به چشم میخورد. بنابراین ضروری است پس از بررسی اجمالی کاشت ناخن به تبیین دیدگاه فقهی در این موضوع و در ادامه به بررسی دیگر خدمات زیبایی مانند کاشت مژه و تاتو بپردازیم.
همانطور که میدانید، شرط هفتم از شرایط صحت وضو، این است که نباید مانعی برای رسیدن آب به پوستِ اعضایی از بدن وجود داشته باشد که هنگام وضو باید روی آنها آب ریخته شود. همچنین اگر شخص میداند چیزی به اعضای وضو چسبیده، ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری میکند یا نه، باید آن را بر طرف کند یا آب را به زیر آن برساند.
پاسخ مراجع معظم تقلید به استفتا درباره کاشت ناخن
امام خمینی
پاسخ: باید ناخن مصنوعی را بردارد، مگر وقت برای کندن تنگ باشد، در اینصورت میتواند جبیره انجام دهد.
توضیح المسائل امام خمینی، شرط سیزدهم از شرایط وضو:
نماز خواندن با ناخن کاشته، اشکال ندارد؛ ولی وضو که مقدمه نماز است و نمیشود بدون وضو نماز خواند، باید صحیح باشد. بنابراین، کسی که ناخن کاشته، یعنی ناخن چسبانده، وضویش صحیح نیست. در نتیجه، اگر با وضوی باطل نماز بخواند، نمازش صحیح نیست. حال اگر خانمی ناخن کاشت و در موقع نماز، میخواهد نماز بخواند، باید برای وضو ناخنها را بردارد و وضو بگیرد. اگر طوری چسبیده که قابل برداشتن نیست یا با مشکلاتی همراه است، باید وضوی جبیره نیت کند و با وضوی جبیره نمازش را بخواند. در اینصورت، نمازش صحیح خواهد بود.
آیتالله العظمی خامنه ای
سوال: آیا کسی که کاشت ناخن برایش ضرورت ندارد و بهدلیل عدم امکان یا ضرر یا مشقت زیاد، هنگام وضو یا غسل، ناخن مصنوعی را برنخواهد داشت، جایز است اقدام به کاشت ناخن کند؟
پاسخ: در فرض سوال، کاشت ناخن جایز نیست.
سوال: کسی که بدون ضرورت ناخن مصنوعی کاشته، وظیفهاش نسبت به وضو یا غسل و نماز چیست؟
پاسخ: اگر برداشتن ناخن مصنوعی ممکن باشد، وضو یا غسل با آن باطل است و درنتیجه نماز هم باطل است و چنانچه برداشتن آن تا پایان وقت نماز ممکن نباشد یا مشقت غیرقابلتحمل داشته باشد، باید علاوهبر وضو یا غسل جبیرهای، تیمم کند و بعد از برداشتن ناخن، بنابر احتیاط واجب قضای نمازها را نیز بخواند.
سوال: آیا غسل و وضو با ناخن کاشتهشده صحیح است یا اشکال دارد؟ آیا این نوع ناخن، زینت محسوب میشود؟
پاسخ: کاشت ناخن با فرض صدق زینت، باید از نامحرم پوشیده شود. تشخیص زینت بودن یا نبودن موکول به نظر عرف جامعه است. در صورت کاشت ناخن برای وضو و غسل، باید مانع ولو به صرف هزینه، برطرف شود و در صورتی که برطرف کردن آن ممکن نیست یا مشقت غیرقابل تحمل دارد، باید وضو جبیرهای بگیرد. بنابراین باید توجه کرد در فرض سوال حتی کاشت ناخنی که قابل کندن نیست، نیز مانع است. بنابراین وضو و غسل باطل است، مگر اینکه شخص غسل و وضو را بهصورت جبیره انجام بدهد که در اینصورت و ضو و غسلش صحیح است و چون خود ناخن جبیره است، دست تر روی آن کشیده میشود، نه اینکه روی جبیره شسته شود.
سوال: آیا کسب درآمد از خدمات کاشت ناخن جایز است؟
پاسخ: اگر ناخن مصنوعی، قابل برداشتن باشد، کاشتن آن و دریافت دستمزد به خودی خود اشکال ندارد؛ اما اگر برداشتن آن ممکن نباشد یا مشقت غیرقابل تحمل داشته باشد، کاشتن ناخن (بدون ضرورت غیرقابل اجتناب) و دریافت دستمزد، جایز نیست.
پاسخ: در صورتی که آرایشگر میداند مشتری این ناخنها را در حضور نامحرم نمیپوشاند، انجام این کار برای او و اجرت گرفتن از مشتری جایز نیست.
آیتاللهالعظمی شبیری زنجانی
سوال: حکم وضو و غسل برای کسانی که ناخن میکارند، چگونه است؟
پاسخ: کاشتن ناخن مصنوعی اگر ضرورت نداشته باشد، جایز نیست. چنانچه کسی ناخن مصنوعی بکارد و این ناخن قابل کندن نباشد یا کندن آن موجب سختی و مشکل شدید شود، باید برای نماز تیمم کند و بنابر احتیاط مستحب وضوی جبیرهای نیز بگیرد.
احکام کاشت ناخن برای غسل و وضو چیست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
آیتالله العظمی خامنه ای
اگر ناخن کاشته شده، قابل برداشتن نبوده یا ازاله آن مستلزم ضرر و مشقت باشد و با وجود ناخنها قدرت بر رساندن رطوبت به پوست دست نباشد، مسح روى همین ناخنها، کافى است و غسل نیز همین حکم را دارد.
آیتالله العظمی مکارم شیرازی
در صورتی که ضرورتی برای این کار نباشد آن را ترک کنند، چون مانع غسل و وضو است و چنانچه ضرورتی وجود داشته باشد و امکان جداسازی ناخن های مصنوعی هنگام غسل و وضو نباشد، با آن وضو و غسل جبیرهای میگیرند.
آیت الله العظمی سیستانی
باید قبل از غسل و وضو آنچه مانع رسیدن آب به عضو غسل و وضو باشد، جدا کرد.
آیتالله العظمی صافیگلپایگانی
کاشتن ناخن به صورتی که برای وضو و غسل نتوانید بردارید، اشکال دارد. ولی چنانچه شخصی مرتکب این عمل شده باشد، در صورت امکان ناخن مصنوعی را بردارد و وضو و غسل به شکل معمول انجام شود و در صورت عدم امکان برداشتن ناخن با همان حال، وضو و غسل انجام شود و بنابر احتیاط تیمم هم انجام دهد.
آیتاللهالعظمی فاضل لنکرانی
اگر ناخن مصنوعی روی پوست دست یا ناخن چسبیده باشد، باید برطرف شود و در صورت عدم امکان، حکم وضو و غسل جبیره را دارد.
سوال: مدتی است در آرایشگاه زنانه روی مژه، ابرو و ناخن کار میکنند؛ مثلا ناخن مصنوعی روی ناخن میچسبانند که تا چند ماه قابل جداکردن نیست، یا روی پلک، مژه مصنوعی قرار میدهند که قابلیت نصب، گذاشتن و برداشتن را دارد. بفرمایید حکم انجام این کار برای زن آرایش شونده و آرایشگر چیست؟
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
آیتاللّه العظمی خامنهای
فینفسه مانع ندارد. برای غسل و وضو اگر رفع حاجب حرجی باشد، حکم جبیره مترتب است.
آیتاللّه العظمی بهجت
اگر طوری باشد که در وضو و غسل، مانع رسیدن آب به اصل اولی یا اصل پلک باشد، برای هیچیک جایز نیست.
آیتاللّه العظمی تبریزی
زینت کردن برای زنان در صورتی که مورد دید مردان نامحرم نباشد، مانعی ندارد و کسی که کارش تزیین است و برای زینت حلال اجرت کار میگیرد، اجرت آن حلال است و اگر میداند آرایش برای زینت حرام مثل گول زدن خواستگار یا جلوهگری برای نامحرمان است، کارش و اجرت مورد اشکال است و آرایشی که مانع از رسیدن آب وضو و غسل به ظاهر بدن است، باید وقت وضو و غسل برطرف شود وگرنه نماز باطل است و ترک نماز گناه کبیره است. بنابراین باید از ناخن مصنوعی استفاده نکنند. واللّه العالم.
آیتاللّه العظمی سیستانی
جایز نیست.
آیتاللّه العظمی گلپایگانی
اگر ابرو و ناخن موقع وضو و غسل قابل برداشتن باشد، مانعی ندارد وگرنه جایز نیست. در موردی که قابل برداشتن نباشد برای آرایشگر هم جایز نیست.
آیتاللّه العظمی فاضل لنکرانی
اگر مانع وضو و غسل باشد جایز نیست نه برای آرایشگر و نه برای آرایششونده.
آیتاللّه العظمی مکارم شیرازی
هرگاه مزاحم وضو یا غسل باشد، جایز نیست مگر در حال ضرورت. هرگاه جلب توجه نکند اشکالی ندارد.
آیتاللّه العظمی نوری همدانی
این کار جایز نیست و اجرت آن نیز اشکال دارد.
آیتاللّه العظمی وحید خراسانی
در فرض سوال قراردادن چیزی که مانع رسیدن آب است به جاهایی که واجب است در غسل و وضو شسته شود، جایز نیست، مگر اینکه قابلیت برداشتن داشته باشد.
آیا آموزش و درآمد از کاشت ناخن اشکال دارد؟
آیتالله العظمی خامنهای
ایجاد مانعى که موجب تبدّل وظیفه وضو و غسل به وضو و غسل جبیرهاى مىشود، چنانچه در غیر وقت نماز باشد، مانع ندارد ولى در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به ایجاد مانع کند. در مواردی که کاشت ناخن اشکال ندارد، درآمد شما از این راه نیز اشکال ندارد.
آیتالله العظمی مکارم شیرازی
درآمد حاصله از این کار اشکالی ندارد.
آیتالله العظمی نوری همدانی
مانعی ندارد.
آیتالله العظمی سیستانی
این کار حرام است.
آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
جواز آن چنانچه کاشت دائمی باشد و موجب وضو و غسل جبیره ای باشد از جهت اعانه بر اثم محل اشکال است.
1- درباره خانمها برای گرفتن وضو آیا علاوه بر اینکه ناخنهای دست باید بدون لاک باشد، ناخنهای پا نیز باید بدون لاک باشد؟ یا فقط بدون لاک بودن ناخن انگشت کوچک پا صحیح است و برای وضو و نماز کفایت میکند؟
2- خانمی لاک ناخنهای دست را پاک کرده و پس از چند روز متوجه شده گوشه یکی از ناخنها کمی لاک داشته و کامل پاک نبوده، آیا وضو و نمازهایی که در این مدت اقامه کرده صحیح است؟ یا باید آنها را اعاده کند؟
آیتالله العظمی مکارم شیرازی
1ـ ناخن کوچک پا بهتنهایی کفایت نمیکند، ولی سایر انگشتان بهتنهایی کافی است.
2- در فرض سوال، وضو و نمازش صحیح است، ولی بعد باید دقت کند که تکرار نشود.
آیا وضو با وجود لاک روی انگشتان پا صحیح است؟
آیتالله العظمی خامنه ای: اگر یکی از انگشتان بدون لاک باشد، اشکال ندارد.
آیتالله العظمی سیستانی: اگر فاصله بین ناخنها به حدی باشد که بتوان مسح را انجام داد، اشکال ندارد.
آیتالله العظمی مکارم شیرازی: اگر یکی از ناخنهای پا (غیر از ناخن انگشت کوچک) تمیز باشد، وضو اشکال ندارد.
ارزیابی دیدگاه فقهی در کاشت ناخن
نماز خواندن با وجود ناخن مصنوعی یا لاک، اشکالی ندارد ولی اگر اصل کاشت ناخن در موارد غیر ضروری ممنوعیت شرعی نداشته باشد با توجه به اینکه طبق نظر همه مراجع عظام تقلید، هنگام وضو و غسل، رساندن آب به همه قسمتهای بدن، لازم است و هیچ عضوی حتی ناخن مستثنی نشده، هر چیزی مانع رسیدن آب به اعضای بدن شود، باید قبل از غسل و وضو برطرف شود. در غیر اینصورت وضو و غسل باطل است و چون این موارد بهعنوان طهارت معنوی مقدمه واجب برای اعمال عبادی مانند نماز یا روزه است، آنها هم باطل میشود.
بنابراین چون ناخن مصنوعی دارای جرم است، کاشت ناخن مصنوعی و مواد استفاده شده در فرآیند آن مانع رسیدن آب به اعضای غسل و وضو است. پس اگر کاشت ناخن از موارد موقتی باشد که بهراحتی و بدون مشقت قابل برداشت است وضو و غسل این شخص حتی با جبیره هم صحیح نخواهد بود و باید مانع، زایل شود. البته در مواردی که وقت کافی برای جدا کردن مانع وجود ندارد، وظیفه مکلف وضو یا غسل جبیره است.
در برخی موارد، آرایشگر توصیه میکند به موضع آرایش چند روز آب نخورد. حکم چنین موردی، این است که مورد آرایش از روی اختیار ایجاد شده و ضرورتی نداشته، پس جبیره در این مورد باطل است و کفایت از وضو و غسل نمیکند.
بنابراین کفایت جبیره و تیمم به جای وضو و غسل، فقط برای زمانی است که شخص از برداشتن مانع عاجز است. از اینرو، فقط مختص کسی است که بهزودی میخواهد ناخن کاشته شده را بردارد، اما اکنون دسترسی به آرایشگاه ندارد و همچنین شامل فردی است که جهت معالجه یا ضرورت مانند آسیب یک ناخن، همان یک ناخن را کاشته که ناخنها همسان باشند.
از سوی دیگر، اگر برداشتن مانع، غیرممکن باشد یا مشقت و سختی زیادی داشته باشد که معمولا قابل تحمل نیست، مطابق با نظر بیشتر مراجع، غسل و وضو بهصورت جبیره انجام میشود، ولی شخص نباید عمدا برای خودش چنین جبیرهای ایجاد کند؛ چون انسان نمیتواند کاری کند که موجب اخلال به ادای فعل واجب شود.
درباره مسح پاها نیز اگر یکی از انگشتان، ناخن مصنوعی نداشته یا لاک نخورده باشد و از روی آن تا برآمدگی روی پا را مسح کند، وضو صحیح است، ولی از آنجایی که هنگام غسل، کل بدن باید شسته شود، همین لاک انگشتان پا برای صحت غسل، اشکال دارد و واجب است بهصورت کامل از روی ناخنهای پا برطرف کرد. همچنین اگر مقداری از اجزای لاک، مثل اکلیل در اعضای وضو بهجا مانده و یقین دارد که مانع، هنگام وضو بوده، وضو و غسل باطل است و باید مانع را برطرف کند و دوباره وضو بگیرد و نماز خواندهشده را هم اعاده یا قضا کند.
بنابراین اگر کاشت ناخن بهصورت بلندمدت است، در صورتیکه ضرورتی آن را اقتضا نکند مثلا ناخن فرد عملا رشد نکند یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود نداشته باشد، نباید آن را انجام دهد و اگر آن فرد اقدام به کاشت ناخن کرد، باید در زمان نماز، برای گرفتن وضو و یا غسل مانع ایجاد شده را حتی با صرف هزینه برطرف کند و اگر امکان برطرف کردن آن جز با مشقت و حرج وجود ندارد، باید وضو و غسل را بهصورت جبیره انجام دهد. اگر انجام این کار منجر به ایجاد مانع دائمی برای وضو و غسل شود، کسب درآمد حاصله از این راه، جایز نیست.
در موضوع کاشت ناخن با توجه به اینکه ناخن مصنوعی قابل برداشتن است، برای وضو و غسل باید برداشته شود و جبیره و تیمم کفایت نمیکند؛ لذا افرادی که اقدام به این کار کردهاند، باید ناخنها را ولو با صرف هزینهای، برداشته و بهصورت معمول وضو و غسل را بهجا آورند. بله، در فاصله زمانی که شخص اقدام به برداشت ناخن میکند، وضو و غسل بهصورت جبیره (و در مواردی همراه با تیمم) انجام میشود.
کاشت ناخن از جوانب دیگر نیز قابل بررسی فقهی است. اولین مورد وجود ضرر برای بدن است که دراین باره، پزشک متخصص باید پاسخگو باشد، نه آرایشگر. بهویژه آنکه ممکن است اصول بهداشتی در آرایشگاهها رعایت نشود و احتمال انتقال ویروس وجود دارد. از طرفی با کاشت ناخن، اکسیژن کافی به بافت اصلی ناخن نمیرسد و باعث التهاب و حساسیت میشود.
دستگاه UV یا لاکخشککن، چسب و مواد شیمیایی مورد استفاده در کاشت و برداشت ناخن نیز سبب تَرَک ناخن و حساسیت، التهاب و خارش پوست اطراف ناخن و بروز بیمارهای عفونی و ایجاد لکههای پوستی میشود. درنهایت استفاده طولانیمدت از ناخن کاشتهشده، باعث تغییر شکل و آسیب به ناخن اصلی میشود.
بنابراین چون از نظر فقهی، ضرر رساندن به بدن به هر شکلی جایز نیست، اگر کاشت ناخن از نظر پزشکی مضر باشد، توصیه نمیشود.
نکته دیگر که درباره این موضوع قابل بررسی است، بحث زینت بودن آرایش مورد نظر است. اگر در نظر عرف زینت حساب شود، ناخن کاشتهشده را باید از نامحرم پوشاند، مگر موردی که جهت ترمیم یک ناخن بهخاطر همسانسازی با سایر ناخنهای طبیعی بوده که این مورد چون همشکل ناخن طبیعی خود فرد و به جهت رفع آسیب بوده نیاز به پوشاندن ندارد.
مساله قابل بررسی دیگر درباره این موضوع انجام آن توسط مردان نامحرم است که به جهت تماس و نگاه نامحرم، حرمت آن بدیهی است. پس کاشت ناخن توسط نامحرم، حرام است.
امروزه در فضای مجازی رایج شده آرایشگرها و ناخنکارها برای تبلیغ خدمات و هنر خود از مشتریان خود عکس و فیلم گرفته و صفحههای مجازی به اشتراک میگذارند، این اقدام نیز مشروع نیست.
کاشت مژه «اکستنشن مژه»
این نوع کاشت، روشی است که طی آن، مژههای مصنوعی با چسب مخصوصی به پلک چشم چسبانده میشود و این چسبندگی تا چند ماه استحکام دارد، طوریکه با شستن صورت نیز پایدار است و از بین نمیرود. بنابراین سوالی مطرح میشود که حکم وضو و غسل با وجود باقی ماندن مژههای مصنوعی روی پلک چیست؟ به عبارت دیگر، آیا غسل، نماز و روزه این افراد درست است؟
آیتالله العظمی خامنهای
اگر این کار در وقت نماز صورت نمیگیرد و شخص میداند که برداشتن مانع بعدا مشکل است، بهتر است این کار را نکند. ولی اگر این کار را انجام داده، حال وقت نماز شده و میخواهد نماز بخواند، به وضو یا غسل احتیاج دارد، در این وضعیت باید این مانع را برطرف کند؛ ولو اینکه برطرف کردن با صرف وقت یا هزینه یا کمک گرفتن از دیگران ممکن شود. به هر حال باید این مانع را برطرف کند، زیرا وجود این مانع نمیگذارد آب به مژههای اصلی و پوست برسد.
اما اگر متوجه شود وقت نماز دارد میگذرد و فرصت برداشتن این مانع نیست یا هزینه بسیار بالایی لازم است که الان این هزینه را ندارد یا برداشتنش بسیار دشوار است و نتواند بردارد، آن وقت تکلیف و وظیفه عوض میشود؛ به این معنا که چون مانع وجود دارد، باید وضو و غسل جبیره انجام دهد و نمازش را بخواند.
آیتالله العظمی مکارم شیرازی
در صورتی که ضرورتی برای کاشتن مژه نباشد، آن را ترک کنند و چنانچه ضرورتی وجود داشته باشد و امکان جدا کردن آن هنگام غسل و وضو نباشد، وضو و غسل جبیرهای میگیرند.
آیتالله العظمی سیستانی
اگر مانع رسیدن آب به مژهها هرچند به شکل جزیی شود، جایز نیست.
آیتالله العظمی صافی گلپایگانی
چنانچه آرایشگر نامحرم بوده یا این کار مانع از رسیدن آب در وضو و غسل به بدن باشد، حرام است. ولی در صورت ارتکاب، باید علاوهبر وضو و غسل جبیرهای بنابر احتیاط تیمم بدل از غسل یا وضو نیز انجام دهد.
آیتالله العظمی نوری همدانی
چنانچه مانع وصول آب به پوست و مواضع غسل یا وضو باشد، اشکال دارد و برای غسل یا وضو باید ازاله شود.
خالکوبی و تاتو
قرار گرفتن مواد رنگی با منشأ خارجی زیر پوست، باعث تغییرات رنگی میشود که به این کار خالکوبی میگویند. تاتو نیز همان خالکوبی است و به عمل ایجاد طرح دائمی یا طرحی با ماندگاری طولانی توسط سوزنها و رنگهای مخصوص روی نقاط مختلف پوست گفته میشود. تاتو ابرو، روشی جدید بر پایه خالکوبی برای پرپشت نشان دادن ابروست. در تاتو ابرو، رنگدانهها توسط سوزن مخصوص در لایههای میانی پوست تزریق میشوند. خالکوبی یا تاتو، دو گونه است: 1.تاتو یا خالکوبی دائم که رنگ در آن به زیر پوست تزریق میشود. 2.تاتو یا خالکوبی موقت که در آن رنگ روی پوست مالیده میشود.
عدهای فکر میکنند ابروهای زیبایی ندارند یا بر اثر ریزش، سوختگی و بیماری از میزان زیبایی چهرهشان کاسته شده، لذا از متدهای جدیدی مثل تتو و فیبروز و هاشور استفاده میکنند. بعضی افراد هم تتو را بهخاطر پوشاندن عیوب پوستی مثل لک و ماهگرفتگی و برص انجام میدهند.
اقداماتی مثل تاتو و خالکوبی یک کار شبهدرمانی است و با توجه به احتمال انتقال انواع بیماریهای عفونی واگیردار و بیماریهای پوستی از این طریق، در هیچ آرایشگاه و مرکز زیبایی مجاز نیست و باید با نظارت پزشک متخصص انجام شود و نکات بهداشتی آن رعایت شود.
حکم خالکوبی از نظر مراجع تقلید
آیت الله العظمی خامنهای
سوال: حکم حضرتعالی درباره تاتو کردن ابرو برای زنان چیست؟
مانع ندارد و اگر در نظر عرف، زینت محسوب میشود، باید از نامحرم بپوشانند.
بهطور کلی حکم خالکوبی براساس فتوای آیتالله خامنهای مدظله العالی چنین است:
خالکوبی حرام نیست و اگر مجرد رنگ باشد یا زیر پوست بوده و بر ظاهر پوست چیزى که مانع از رسیدن آب بر آن شود، وجود نداشته باشد، وضو و غسل و نماز صحیح است.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سوال: خالکوبی چه حکمی دارد و آیا برای غسل و وضو مشکلی ایجاد میکند؟
پاسخ: هرگاه ضرر خاصی برای بدن نداشته باشد و عکسهای موجب فساد اخلاق در آن نباشد، جایز است و در هرحال برای وضو و غسل مشکلی ایجاد نمیکند.
سوال: آیا خالکوبی در اسلام حرام است؟ چرا؟
پاسخ: حرام نیست، مگر اینکه عکسهای مستهجن باشد یا اسامی مقدس که در حال عدم وضو یا جنابت مایه اشکال شود.
آیت الله العظمی سیستانی
سوال: آیا داشتن خالکوبی روی بازو برای گرفتن وضو ایجاد اشکال میکند؟ چنانچه جواب مثبت است، لطفا راهنمایی کنید چه باید کرد؟
پاسخ: ایجاد اشکال نمیکند.
سوال: خانمهایی که دارای تاتو روی ابروهای خود هستند، میتوانند به حج بروند؟
پاسخ: اشکال ندارد و به حج ضرری نمیرساند.
سوال: تاتوکردن ابروها و لبها چه حکمی دارد؟
پاسخ: اشکال ندارد، ولی زنها آن را چنانچه در عرف زینت حساب شود، باید از نامحرم بپوشانند.
سوال: آیا تاتوی خط چشم دائمی جایز است؟
آیتالله العظمی خامنهای: اگر تاتو خط چشم، زیر پوست باشد در اینصورت اشکال ندارد.
آیتالله مکارم شیرازی: اگر منظور از تاتو خط چشم با رنگ است که زیر پوست قرار میگیرد، اشکالی ندارد.
آیتالله سیستانی: مانعی ندارد ولی اگر زینت شمرده شود، زنان باید آن را از نامحرم بپوشانند.
سوال: از آنجایی که انجام عمل تاتو، زخمهای سطحی در پوست موضعِ محل تاتو، ایجاد میکند، حکم وضو بعد از آن چگونه است و آیا میتوان به جای وضو، تیمم کرد یا وضوی جبیره گرفت؟
آیتالله سیستانی: جایز نیست کاری کنید که مجبور به تیمم شوید، بلکه باید در ایام عادت ماهیانه انجام بدهید که مشکلی از این جهت پیش نیاید.
آیتالله شبیری زنجانی: فرض سوال مجوز هیچیک از امور مذکور نیست و فرد باید وضوی عادی بگیرد. اگر زیر پوست انجام شود و مانع رسیدن آب به اعضا نباشد، جایز است، اما اگر مستلزم حرامی شود مثلا شخص عاجز از وضو یا غسل کامل شود، جایز نیست.
بنابراین هرگاه تتو ضرر خاصى براى بدن نداشته باشد، عکسهاى موجب فساد اخلاق در آن نباشد، مشتمل بر اسامی مقدس نباشد و نیز باعث وهن شخصیت فرد نشود، یعنی در عرف موجب تحقیر شخص نشود و نیز آرایش تند محسوب نشده و منشأ فسادی نشود بلامانع است.
همچنین اگر تتو یا خالکوبى فقط ردِ رنگ باشد یا زیر پوست باشد، بهگونهای که بر ظاهر پوست، جرمی که مانع از رسیدن آب بر آن شود، وجود نداشته باشد، وضو و غسل و نماز صحیح است؛ اما در صورتیکه عمل مذکور، مانعی روی پوست ایجاد کند و دارای جرم باشد به گونهای که مانع رسیدن آب به آن قسمت از پوست شود، در اینصورت باید ابتدا، مانع را برطرف و سپس اقدام به غسل یا گرفتن وضو کرد. البته چنانچه آب برای زخم ناشی از این اعمال، ضرری نداشته باشد، باید وضو و غسل را به سیاق گذشته انجام دهد. در صورت ضرر داشتن آب برای محل مورد نظر، این کار را در ایام عادت ماهیانه انجام شود.
از سوی دیگر، اگر در عرف زینت به حساب بیاید، زن باید آن را از مرد نامحرم بپوشاند. البته اگر تاتو در حد ابرو و مژه معمولی است و آرایش خاصی از نظر عموم مردم محسوب نمیشود، حکم ابرو و مژه را دارد و پوشاندن آن واجب نیست.
بنابراین اعمالی مثل تتو، سایه، هاشور، فیبروز و میکرو ابرو که برای زیبایی چهره انجام میشوند، تا جایی مجاز شمرده میشود که مانع ادای صحیح فرایض نباشند؛ چون هر چیزی در جای خویش نیکوست. بنابراین تلاش برای رسیدن به زیبایی نباید به حدی باشد که ارتباط معنویِ زیبا و شایسته را با خدا تعطیل یا کمرنگ کند و باعث بروز نقصان در بندگی و ادای تکالیف شرعی شود. به گونهای که مثلا شخص با ایمان بهخاطر عمل زیبایی بینی و تتو یا میکرو ابرو و یا زیباییِ گونه، تا مدتها نتواند وضو بگیرد و غسل کند؛ به این ترتیب دین و ارتباطش با خدا به سستی و ضعف کشانده شود و آسیب ببیند.
سایر خدمات زیبایی نیز با لحاظ دو شرط جایز است:
اول این کار ضرر قابل توجهی نداشته باشد.
دوم مستلزم کار حرامی نباشد؛ یعنی نگاه یا لمس حرام در بین نباشد.
البته اگر جِرم داشته باشد، در حدی که روی پوست را گرفته و مانع رسیدن آب شود، یا در حدی است که شک دارد مانع است یا نه، باید برطرف کند تا مطمئن شود چیزی روی پوست نیست، اما اگر صرفا رنگ است و مانع جرم آرایشی نیست، اشکالی ندارد. مثلا استفاده از کرمهای لایهدار مانند پنکک، انواع ضدآفتابها، کرم پودر و سفیدکنندهها تا زمانی که لایه جرم یا چربی آنها روی صورت باشد، مانع وضو میشوند و رژلب هم تا زمانی که چربی آن باقی بماند مانع است، اما ماندن رنگ آن اشکال ندارد. همچنین، وسایل آرایشی چشم مانند سرمه و مدادچشم اگر داخل چشم باشد اشکال ندارد اما اگر بیرون باشند مانند ریمل مانع وضو میشوند.
باید توجه داشت اقدامات پزشکی در حوزه جوانسازی مانند فیلر، بوتاکس و ژل، باید توسط افراد متخصص در حوزه پزشکی ارایه شود و در اینخصوص باید فرهنگسازی شود که مردم به مراکز غیرمعتبر و غیرمجاز برای تزریق مواردی مانند ژل و بوتاکس مراجعه نکنند. جراحی زیبایی در واحدهای آرایشی، ریسک بزرگی برای سلامت دارد؛ چون عوارض ناشی از تزریق ژل و بوتاکس توسط صنوف آرایشی و پیرایشی و افراد غیرپزشک گاهی غیرقابل جبران و بسیار خطرناک است. از نظر قانونی نیز تزریق این موارد توسط غیر پزشک دخالت در امر پزشکی وجرم میباشد و قابل تعقیب کیفری است.