)
اجتماعی
به امید زیبایی بیشتر
ناخن بکار، بیماری بردار
فاطمه درخشنده
بسیاری از کسانی که ناخن می‌کارند، پس از سال‌ها تکرار این خدمات به‌ظاهر زیبایی! دچار عوارضی می‌شوند که رفع آن، مدت‌ها طول می‌کشد و در برخی موارد ناخن فرد، هرگز به حالت قبل برنمی‌گردد. تغییر رنگ ناخن و لایه‌لایه شدن آن، فقط برخی از مشکلاتی است که مبتلایان به پسوریازیس ناخن با آن مواجه می‌شوند. مراقبت از ناخن‌ها در افراد مبتلا به این بیماری اهمیت بسیاری دارد، چون هر عاملی که باعث خشک شدن یا آسیب به ناخن‌ها شود، می‌تواند مشکلات فرد را تشدید کند. حتما این سوال در ذهن شما تکرار می‌شود که «چگونه از ناخن‌های خود مراقبت کنیم؟» در این مقاله مختصر و کاربردی، به این پرسش پاسخ کامل می‌دهیم.
«پسوریازیس ناخن» ممکن است به‌دلیل آلودگی قارچی ایجاد شود و در برخی موارد، منشأ این اختلال، بیماری خود ایمنی است. در بدن بیماران مبتلا به «پسوریازیس ناخن»، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت سالم ناخن حمله می‌کند. سلول‌های پوستی معمولا هر 28 تا 30روز یک‌بار بازتولید می‌شوند. افراد مبتلا به پسوریازیس دارای سیستم ایمنی بیش از حد فعال‌اند. این پدیده باعث می‌شود چرخه بازتولید سلول‌های پوستی به 3 - 4روز کاهش یابد. در‌نتیجه بعضی از قسمت‌های قابل‌مشاهده پوست ضخیم، ملتهب می‌شود و بیمار احساس خارش مدام دارد.
علایم پسوریازیس ناخن
اگر «پسوریازیس» دارید، یعنی مستعد ابتلا به پسوریازیس ناخن هم هستید. البته در مواردی هم بر اثر کاشت ناخن مصنوعی، بروز علایم این بیمای مشاهده شده است. بنابراین خیلی مهم است که ناخن‌های دست و پای خود را مرتب بررسی کنید. در ادامه به مواردی از علایم شایع این بیماری اشاره می‌شود.
- وجود فرورفتگی‌های کوچک در ناخن.
- تغییر رنگ ناخن به رنگ‌های سفید، زرد یا قهوه‌ای.
- شکنندگی یا ترک خوردن و لایه‌لایه شدن ناخن.
- جدا شدن ناخن از بستر آن.
- تجمع سلول‌های پوست در زیر ناخن.
- وجود خون در زیر ناخن.
اگر هریک از این علایم یا مشکلات دیگری را در ناخن‌های خود مشاهده کردید، به متخصص پوست مراجعه کنید. درمان‌های زیادی می‌تواند به رفع پسوریازیس ناخن و کاهش درد ناشی از آن کمک کند. متاسفانه، اگر پسوریازیس ناخن را درمان نکنید، حادتر می‌شود تا حدی که برخی مبتلایان به این بیماری، ناخن‌های خود را از دست می‌دهند. این امر بر توانایی افراد در استفاده از دست‌های‌شان یا بر راه رفتن آن‌ها تاثیر می‌گذارد و در بیشتر موارد، منجر به مشکلات روحی ناشی از آسیب‌های بدنی نیز خواهد شد. اقدام به درمان، از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند.
بروز تغییرات در ناخن ممکن است نشانه ابتلا به «آرتریت پسوریاتیک» هم باشد. این بیماری، التهاب مفاصل است که در افراد مبتلا به پسوریازیس ایجاد می‌شود. برای تشخیص ابتلا به این بیماری باید به متخصص پوست مراجعه کنید. اقدام به درمان «آرتریت پسوریاتیک» نیز از پیشرفت آن جلوگیری می‌کند.
پسوریازیس ناخن چه‌طور درمان می‌شود؟
شیوه‌های درمانی زیادی برای پسوریازیس ناخن موجود است. این شیوه‌ها برای درمان پسوریازیس خفیف مفیدند، یعنی ابتدای شروع این بیماری که تمام انگشتان درگیر نشدند و علایم شدیدی وجود ندارد. ناخن‌ها به آرامی رشد می‌کنند، بنابراین لازم است چند ماه، یک یا دو بار در روز از روش‌های درمانی تجویزشده استفاده کنید. گاهی پسوریازیس ناخن به درمان مقاوم است، احتمال دارد پزشک، چند روش درمانی را برای‌تان تجویز کند. گاهی اگر از ترکیب دو دارو برای درمان پسوریازس ناخن استفاده کنید، زودتر مداوا خواهید شد.
برنامه درمانی شما ممکن است شامل یک یا چند مورد هم‌زمان باشد:
- کورتیکواستروئید (کورتون) قوی یا بسیار قوی:این داروها بسیاری از علایم یا نشانه‌های پسوریازیس ناخن را درمان می‌کنند. مصرف این داروها یک یا دو بار در روز، تا 9ماه بی‌خطر است.
- کلسیپوتریول:تحقیقات نشان داده این پماد به اندازه کورتیکواستروئیدهای قوی، موثر است و سلول‌های جمع شده زیر ناخن را از بین می‌برد.
- تازاروتن: مصرف این پماد برای درمان فرورفتگی‌های ناخن، تغییر رنگ و جداشدن ناخن از بستر آن مفید است.
درمان‌هایی که در مطب متخصصان پوست یا کلینیک‌ها انجام می‌شود
اگر به درمان‌های قوی‌تری نیاز داشته باشید، متخصصان پوست ممکن است یکی از این شیوه‌های درمانی را به شما توصیه کنند:
- تزریق کورتیکواستروئیدها: در این روش دارو را به‌طور مستقیم به بستر ناخن یا نزدیک آن تزریق می‌کنند. اگر اولین تزریق موثر نباشد، احتمالا لازم است طی چند ماه، یک بار دیگر آن را تکرار کنید. تزریق کورتیکواستروئیدها، علایم شایع پسوریازیس را درمان می‌کند. این علایم عبارتند از: تجمع سلول‌ها زیر ناخن، ضخیم شدن ناخن، برآمدگی آن و جدا شدن ناخن دست و پا از بستر آن.
- درمان با لیزر: بعضی از لیزرها در روند درمان پسوریازیس ناخن موثرند.
- نور درمانی به روش پووا درمانی :مرحله اول پووا درمانیPUVA، بیمار دارویی به نام پسورالن را به‌صورت موضعی یا خوراکی مصرف می‌کند. در ادامه، بدن فرد در معرض اشعه فرابنفش (UVA) قرار می‌گیرد. پووا درمانی، تغییر رنگ و جدا شدن ناخن از بستر انگشتان دست و پا را مداوا می‌کند. این روش در درمان فرورفتگی‌های کوچک سطح ناخن تاثیر کمتری دارد.
درمان موثر انواع پسوریازیس
اگر به پسوریازیسِ شدید و پسوریازیس ناخن مبتلا باشید، متخصصان پوست ممکن است دارویی را برای‌تان تجویز کنند که پسوریازیس پوست و ناخن را هم‌زمان درمان کند. مانند سایر درمان‌های پسوریازیس ناخن، گاهی دیدن نتایج این درمان چند ماه طول می‌کشد.
با داروهای پسوریازیس که پوست و ناخن شما را درمان می‌کنند، آشنا می‌شوید:
- داروهای بیولوژیک
- متوترکسات
- رتینوئید
- سیکلوسپورین
- اپرمیلاست
عفونت ناخن نیاز به درمان دارد. پسوریازیس ناخن ممکن است منجر به بروز عفونت ناخن شود. علایم پسوریازیس ناخن و عفونت ناخن بسیار مشابه‌اند، بنابراین تشخیص این‌که به عفونت ناخن مبتلا شده‌اید یا خیر، اهمیت زیادی دارد. آزمایشی که معمولا طی آن ناخن شما اندکی خراشیده می‌شود، به تشخیص عفونت کمک می‌کند. اگر عفونت ناخن دارید هم می‌توانید با اقدام به درمان، از آن خلاص شوید.
درمان‌های خانگی پسوریازیس ناخن
برخی درمان‌های خانگی می‌توانند به کنترل علایم این بیماری کمک کنند. توجه به این نکته ضروری است که شواهد علمی کافی برای اثبات عملکرد این درمان‌های جایگزین وجود ندارد. با این‌که درمان‌های خانگی پسوریازیس برای بیشتر افراد بی‌خطرند، اما بهتر است قبل از استفاده از آن‌ها با پزشک مشورت کنید. احتمال بروز واکنش آلرژیک برای بعضی افراد وجود دارد.
- آلوورا: ژل آلوورا یک مادهضد التهاب است که می‌تواند علایم پسوریازیس ناخن را تسکین دهد. ژل آلوورا را چند بار در روز، ازجمله قبل از خواب، به ناخن‌ها و پوست اطراف آن‌ها بمالید.
- نمک دریای مرده: این نمک از دریای مرده در جنوب غربی آسیا استخراج می‌شود و می‌تواند باعث تسکین علایم پسوریازیس ناخن شود. مقداری نمک دریای مرده را داخل یک کاسه آب گرم بریزید و ناخن‌های خود را حداقل 10دقیقه در آن قرار دهید. ممکن است مجبور شوید چند بار در هفته این کار را تکرار کنید.
- زردچوبه: زردچوبه حاوی ماده‌ای شیمیایی به نام کورکومین است. مطالعات نشان می‌دهد کورکومین خواص ضد التهابی و ضد قارچی دارد و می‌تواند علایم پسوریازیس ناخن را تسکین دهد. می‌توانید زردچوبه را به‌عنوان ادویه به غذاهای خود اضافه کنید یا آن را به‌صورت قرص مصرف کنید.
- کپسایسین: کپسایسین یک ترکیب شیمیایی است که به‌طور طبیعی در فلفل تند یافت می‌شود. طعم تند و تیز فلفل به‌دلیل وجود کپسایسین است. کرم یا پماد کپسایسین می‌تواند علایم پسوریازیس ناخن را تسکین دهد. با این حال مراقب باشید پس از استفاده از آن، به چشم‌های خود دست نزنید چون باعث سوزش شدید چشم می‌شود.
هفت نکته طلایی
اگر پسوریازیس ناخن دارید، بسیار مهم است که از ناخن‌های‌تان بیشتر مراقبت کنید، زیرا هر چیزی که ناخن را خشک کند یا به آن آسیب برساند، پسوریازیس ناخن را تحریک یا تشدید می‌کند.
متخصصان پوست توصیه می‌کنند نکات زیر را رعایت کنید تا بتوانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنید و درمانی که پیش گرفته‌اید، اثربخش باشد.
- ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید. رعایت اندازه درست و ایمن ناخن‌ها، از مشکل جدا شدن ناخن از بستر آن جلوگیری می‌کند. همچنین مانع از تجمع سلول‌ها زیر ناخن می‌شود که یک مشکل شایع در پسوریازیس ناخن است.
- هنگام انجام کارهایی که دست‌های‌تان را زیاد درگیر می‌کند، دستکش بپوشید. این کارها شامل کارهای خانه، کار در حیاط یا انجام تعمیرات اطراف خانه و موارد مشابه است. هر وقت پوست یا ناخن شما تحریک شود، پسوریازیس شدت می‌گیرد. هنگام کار با آب مانند شست‌وشوی ظرف، بهتر است زیر دستکش وینیل یا نیتریل، دستکش نخی بپوشید. دستکش لاتکس نمی‌تواند به‌خوبی از ناخن‌های‌تان محافظت کند.
- دست خود را مرطوب نگه دارید. پسوریازیس ممکن است سبب خشکی پوست و ناخن شود. بنابراین بعد از هر بار شست‌وشوی دست‌ها و تا سه دقیقه بعد از حمام ازمرطوب کننده استفاده کنید تا رطوبت پوست‌تان تامین شود. در این موارد، یک کرم یا پماد غلیظ بهترین تاثیر را می‌گذارد.
- به کوتیکول ناخن‌های خود آسیب نزنید. کوتیکل همان نوار پوستی نازک و تقریبا سفتی است که در محل رویش ناخن‌های دست و پای شما قرار دارد. عقب کشیدن یا کوتاه کردن کوتیکول، ممکن است به پوست شما آسیب بزند یا سبب عفونت آن شود. هرگونه آسیب یا عفونت در افراد مبتلا به پسوریازیس، ممکن است باعث شعله‌ور شدن علائم شود. به این واکنش «پدیده کوبنر» می‌گویند.
- از جویدن ناخن و کندن پوست اطرف آن بپرهیزید. این کار هم به پوست شما آسیب می‌زند و هم خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. عفونت ناخن و آسیب رساندن به پوست، پسوریازیس را بدتر می‌کند. اگر نمی‌توانید به راحتی، عادت جویدن ناخن را کنار بگذارید، به راهکارها و توصیه‌هایی که متخصصان پوست در این زمینه ارایه کرده‌اند، توجه و به آن‌ها عمل کنید.
- سلول‌های جمع شده زیر ناخن‌های خود را نخراشید و آن را دستکاری نکنید. این کار ناخن‌های‌تان را سست می‌کند و خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. در عوض، مشکل تجمع سلول‌های اضافه زیر ناخن را با درمان برطرف کنید.
- از ناخن مصنوعی استفاده نکنید. استفاده از لاک ناخن یا براق‌کننده راهکار کم‌خطری برای پنهان کردن فرورفتگی‌های ناخن مبتلایان به پسوریازیس است، اما استفاده از ناخن مصنوعی، خطر جدا شدن ناخن از بستر آن را افزایش می‌دهد.
در صورتی که از لاک ناخن برای پوشاندن علایم پسوریازیس استفاده می‌کنید، لازم است حداقل ماهی یک بار ناخن‌های خود را کاملا پاک کرده و آن‌ها را از نظر هرگونه تغییر علایم بیماری، بررسی کنید. تشدید علایم یا بروز مشکلات جدید، نشانه این است که احتمالا نیاز دارید برای تغییر روند درمان به پزشک مراجعه کنید. دقت کنید برای پاک کردن لاک ناخن، از حلّال‌های قوی استفاده نکنید تا ناحیه درگیر بیماری بیشتر تحریک نشود.
)