پزشک شمـا

نویسنده


این شماره:
خواهرA.Z ـ فسا
خواهرA.M ـ سیرجان

خواهرA.Z ـ فسا
دخترى 20 ساله هستم که با شروع دوران بلوغ یعنى از سن 14 سالگى موهاى زائدى در برخى قسمتهاى بدنم روییده است. یکى از بستگان نزدیکم نیز به این عارضه مبتلا است. با توجه به ارثى بودن این بیمارى, راه درمانى وجود دارد؟
سوال دیگر اینکه با وجودى که پدرم فردى کوررنگ مى باشد, آیا بعد از ازدواج احتمال اینکه فرزندان من نیز به این بیمارى مبتلا شوند وجود دارد یا خیر؟
ضمنا بفرمایید علائم وجود کیست رحم یا تخمدان چیست؟
خواهر گرامى!
رویش زیاد و بیش از حد مو در جاهاى غیر معمول بدن زنان مثل صورت, قفسه سینه و شکم را اصطلاحا پرمویى یا ((هیرسوتیسم)) مى گویند. علت این رویش نامتناسب, افزایش ترشح هورمونهاى اندروژن بخصوص ((تستوسترون)) است. وقتى میزان هورمون تستوسترون که در واقع یک هورمون مردانه است افزایش پیدا مى کند, پرمویى یا هیرسوتیسم اتفاق مى افتد که این نوع پرمویى طبیعى نیست. اما لازم به توضیح است که میزان طبیعى مو در این نواحى متفاوت است و ممکن است تحت تإثیر عوامل نژادى, فامیلى و ارثى هم باشد و هیچ گونه علت بیمارى و مرضى نداشته باشد. غالبا اگر پرمویى در خانمها با علائم دیگرى نظیر صفات ثانویه جنسى مذکر همراه نباشد و جریان قاعدگى طبیعى باشد به احتمال زیاد این گونه پرمویى یا هیرسوتیسم طبیعى و خوش خیم خواهد بود. هیرسوتیسم فامیلى یا خانوادگى ممکن است در بین بعضى نژادها یا اقوام دیده شود. در این زنان فولیکولهاى مو بسیار بیشتر از سایر زنان است و رویش موها در مناطق حساس به هورمون آندروژن یعنى در صورت, سینه و شکم اتفاق مى افتد. با این توضیحات و با توجه به اینکه در فامیل شما این عارضه دیده شده است به نظر مى رسد که یک امر طبیعى باشد و جاى هیچ گونه نگرانى نیست. ضمنا براى از بین بردن این موها روشهاى الکترولیز مواد موزدا و تراشیدن توصیه مى شود و راههاى دیگر از قبیل تجویز داروهاى ضد هورمونى به دلیل خطرات زیاد پیشنهاد نمى شود.
و اما در باره سوال دوم خاطرنشان مى کنیم که کوررنگى یک نقص ارثى است که در حدود 8 درصد مردها و 0/4 درصد زنها به بیمارى کوررنگى مبتلا هستند. معمولا اختلال در درک رنگها است که این اختلال به صورت اشکال در تشخیص رنگهاى قرمز و سبز از یکدیگر مى باشد. بیمارى کوررنگى به صورت انتقال ارثى وابسته بهx ممکن است به فرزندان منتقل شود. البته این بیمارى به اطفال مذکر خیلى بیشتر منتقل مى شود و دختران و زنان بیشتر ناقل بیمارى به فرزندان خود مى باشند.
علائم کیست تخمدان و تومورهاى رحمى یادآور مى شویم که اکثر کیستها و تومورهاى تخمدان خوش خیم هستند و بسته به نوع و اندازه کیست علائمى را ایجاد مى کنند. درد یک طرفه یا دو طرفه در نواحى زیر شکم یکى از علائم معمول کیست تخمدان است. ممکن است قاعدگى بیمار دردناک باشد. همچنین علائم تحریک مثانه از قبیل تکرر و درد و سوزش ادرار ممکن است ایجاد شود. البته انواعى از کیست تخمدان هستند که باعث نابارورى و پرمویى یا هیرسوتیسم در خانمها مى شوند و بیمار ممکن است فاقد قاعدگى باشد و یا گاهى با قاعدگیهاى سخت و نامنظم همراه هستند که در این مواقع بیمار حجم زیادى خون از دست مى دهد. البته همان طور که گفتیم در هر ماه به طور مرتب در جریان تخمک گذارى, فولیکولهاى جدید آزاد مى شوند که ممکن است این فولیکولها ماهها و حتى سالها باقى بمانند و گاهى رشد کنند و به صورت کیست خوش خیم تظاهر نمایند. اما متإسفانه تومورهاى بدخیم و سرطانى تخمدان به دلیل عدم اینکه در معرض معاینه نیستند و گاهى به دلیل مراجعه بموقع بیمار, به سرعت تشخیص داده نمى شوند معمولا بیمار در مرحله اى مراجعه مى کند که بیمارى پیشرفت کرده است. در هر حال با انجام سونوگرافى و مراجعه به متخصص زنان مى توان از سلامت تخمدانها مطمئن شد.
و اما مهمترین علائم تومورهاى رحم عبارتند از: بزرگى نامتناسب و نامنظم رحم بدون اینکه حاملگى در کار باشد. خونریزى زیاد و دردناک در جریان قاعدگى. گاهى نیز بین دو قاعدگى ممکن است خونریزى دیده شود. اگر تومور بزرگ باشد ممکن است به اعضإ مجاورش مثل مثانه فشار آورد و علائم تحریک مثانه را ایجاد کند. برخى مواقع بیمار دچار دردهاى شدید لگنى و شکمى مى شود که هر از چندگاهى عود مى کنند. ضمنا تومورهاى رحم نیز به دو دسته خوش خیم و بدخیم یا سرطانى تقسیم مى شوند که تومورهاى سرطانى اکثرا مربوط به دوران پس از یائسگى و دهه پنجم به بعد هستند.
خدا نگهدارتان.

خواهرA.M ـ سیرجان
من چند سوال داشتم که امیدوارم به آنها پاسخ دهید.
1ـ رویش موهاى زائد از چند سالگى شروع مى شود؟ علت آن چیست؟ بهترین راه رفع این موها چیست؟
2ـ آیا خوردن ترشیجات و یا غذاهاى ترش در هنگام عادت ماهیانه اشکال دارد یا نه؟ و آیا ورزش کردن و تحرک داشتن در این روزها اشکال دارد؟
3ـ آیا تغییر آب و هوا و یا مسافرت کردن از شهرى به شهر دیگر, باعث نامنظم شدن عادت مى شود یا نه؟
خواهر گرامى!
رویش موهاى زهار جزء اولین علائم بلوغ است. البته قبل از آن تغییرات دیگرى نیز ایجاد مى شود. رویش این گونه موها در حوالى سنین 9 ـ 8 سالگى شروع مى شود و یک پدیده طبیعى و عادى است و هیچ گونه بیمارى یا حالت مرضى مطرح نیست. ضمنا راه خاصى جهت برطرف نمودن آن وجود ندارد و بهتر است از روشهاى معمول استفاده کنید. علت رویش موهاى زهار تغییرات هورمونى خاص شروع بلوغ است.
در مورد سوال دوم, معمولا رژیم غذایى تإثیر خاصى بر قاعدگى نمى گذارد. توصیه مى شود که در زمان قاعدگى استحمام روزانه انجام شود. ورزشهاى معمولى و سبک و راه رفتن در حد معمول مانعى ندارد. در مورد سوال سوم, تغییرات آب و هوا و مسافرت به دلیل تغییرات شرایط روحى ممکن است باعث نامنظم شدن قاعدگى شود.موفق باشید.