تهیه: مریم کاویانپور
شخصیت والاى انسانى اسلامى زنان, نقش بى بدیل آنان در دوران مبارزه و پیروزى انقلاب اسلامى, جایگاه رفیع در جامعه اسلامى و سهم بسیار گسترده اى که در سالهاى پس از پیروزى انقلاب, در دوران دفاع مقدس, و سالهاى سازندگى داشته اند حقایقى است که همواره از دید آنان که برداشت جامعى از اسلام ناب دارند و انقلاب اسلامى و نظام برخاسته از آن را, حقیقت مقدس و نعمت بزرگ الهى مى شمارند, پنهان نمانده و بیشترین تلاش را براى تثبیت و حمایت از آن به کار بسته اند. در این زمینه نقش یگانه حضرت امام خمینى((قده)) به عنوان مرجع بى همانند در تقلید, رهبر دینى و سیاسى مبارزه و انقلاب, و بنیانگذار و رهبر جمهورى اسلامى, براى همگان روشن است. چنان که عنایت ویژه رهبرى معظم انقلاب, حضرت آیت الله خامنه اى, دام ظله, به مسائل زنان و خانواده, و هدایتها و حمایتهاى معظم له توانسته است این نقش را تداوم بخشد و زمینه رشد و حضور فعال و گسترده بانوان در انقلاب و نظام را تقویت کند و در جهت حمایت از شخصیت و حقوق آنان و نیز توجه به مسوولیتهاى اجتماعى و وظایف فردى و خانوادگى آنان راهگشا باشد. آنچه در این فرصت مى خوانید بخشى از رهنمودهاى رهبرى معظم انقلاب است که در زمینه هاى چندى گزینش شده است. بدون شک این رهنمودهاى راهگشا, سرمایه اى ارزشمند است که همواره باید دستمایه سیاستگذاران و برنامه ریزان جامعه اسلامى و نیز زنان و مردان جامعه ما باشد. ان شإالله.
فاطمه(س) زیباترین, متعالى ترین و مقدس ترین الگو
اسلام فاطمه(س) را, آن عنصر برجسته و ممتاز ملکوتى را به عنوان نمونه و اسوه زنان معرفى مى کند. آن زندگى ظاهرى او, جهاد او, مبارزه او, دانش او, سخنورى او, فداکارى او, شوهردارى او, مادرى او, همسرى او, مهاجرت او و حضور او در همه میدانهاى سیاسى و نظامى و انقلابى و برجستگى همه جانبه او که مردهاى بزرگ را در مقابل او به خضوع وادار مى کرد.(1)
زنان مسلمان در زندگى شخصى, اجتماعى و خانوادگى خود باید فاطمه زهرا(س) را از جهت خردمندى, فرزانگى و عقل و معرفت الگو و سرمشق خود قرار دهند و از بعد عبادت, مجاهدت, حضور در صحنه, تصمیم گیریهاى عظیم اجتماعى, خانه دارى, همسردارى و تربیت فرزندان صالح, از زهراى اطهر(س) پیروى کنند. زیرا زندگى آن بانوى بزرگ اسلام, نشان مى دهد که زن مسلمان براى ورود در صحنه سیاست و میدان کار و تلاش و نیز ایفاى نقش فعال در جامعه همراه با تحصیل, عبادت, همسردارى و تربیت فرزندان مى تواند پیرو فاطمه(س) باشد و دخت گرامى پیامبر عظیم الشإن الهى را الگوى خود قرار دهد.(2)
زنان مسلمانى که امروز در نظام اسلامى, با جدیت, دلسوزى و همراه با عفت و عصمت درس مى خوانند, طبابت مى کنند و یا در محیطهاى اجتماعى, علمى و سیاسى فعال هستند; پیروان فاطمه زهرا(س) محسوب مى شوند و اینجانب با همه وجود براى چنین زنانى احترام و تکریم قائل هستم.(3)
جایگاه و نقش مادرى زن در خانواده
مادرانى که تربیت فرزند در آغوش پرمهر و عطوفت خود را به بهانه انجام کارهاى دیگر رها مى کنند; مرتکب اشتباه مى شوند. بهترین روش تربیت انسان آن است که در آغوش پرمهر و محبت مادر پرورش پیدا کند و زنانى که فرزند خود را از این موهبت الهى محروم مى کنند در واقع به زیان خود و فرزند خویش و جامعه اقدام کرده اند. (4)
نقش و اهمیت زن در خانواده
مسإله مادرى, همسرى و خانه و خانواده بسیار اساسى و حیاتى است. در همه طرحهایى که ما داریم خانواده باید مبنا باشد. شما اگر بزرگترین متخصص پزشکى (یا هر رشته دیگر) بشوید ولى زن خانه نباشید, ناقص هستید.(5)
زن رکن اساسى و عنصر اصلى خانواده است و اسلام براى نقش زن در داخل خانواده, اهمیت فراوانى قایل است زیرا با پاىبندى زن به خانواده و تربیت فرزندان در آغوش پرمهر مادر, نسلها در آن جامعه بالنده و رشید خواهند شد.(6)
اگر محیط خانواده ها به برکت وجود زن محیط سالمى باشد, جامعه به طور کامل اصلاح خواهد شد. زنان در اصلاح جامعه نقش بسیار برجسته اى دارند و دشمنان سعادت انسانها نیز, با آگاهى از همین امر بر روى این مسإله کار مى کنند. اما تردیدى نیست که به لطف خداوند الگوهاى زنان جامعه اسلامى روز به روز در نظرها برجسته تر شده و از آنان سرمشق و تعلیم گرفته خواهد شد.(7)
اسلام در مقابل ظلم و تعدى به زن ایستاده است و اجازه ظلم به زن را نمى دهد. از نظر اسلام, زن و مرد در درون خانواده شریک زندگى یکدیگر هستند و باید با یکدیگر با محبت رفتار کنند و هیچ کس حق زورگویى به دیگرى را ندارد. احکام اسلامى در مورد ارتباط زن و مرد بسیار دقیق است و بر اساس طبیعت زن و مرد و مصالح جامعه اسلامى صادر شده است.(8)
مسوولیت زن در قبال همسر
امروز زنان کشور باید خودشان را مثل مردان موظف بدانند. شما هستید که فرزندان صالحى را تربیت مى کنید. شما هستید که همسران خودتان را براى ورود به میدانها خوب تشجیع مى کنید. بسیارى از زنان, شوهران خود را بهشتى مى کنند و آنها را از مشکلات دنیا و آخرت نجات مى دهند. چنین ارزشى را, کار و تلاش و آگاهى و موضعگیرى زن دارد.(9)
وظیفه و نقش زن به مشارکت در سازندگى
در دوران بازسازى کشور اسلامى, بیشترین تکیه بر نیروى انسانى است که نیمى از آن را بانوان کشور تشکیل مى دهند. بنابراین بازسازى به معناى حقیقى و وسیع آن, مستلزم وجود بینشى صحیح در مورد زن و جایگاه آن است.(10)
در جامعه اسلامى ایران زنان ما در سطوح عالى زندگى اجتماعى قرار دارند و ارزشهاى انسانى خود را با حضور در میدان جنگ و فعالیتهاى بازسازى و ایفاى نقش قدرت روانى خود در پیشبرد اهداف اسلام و نظام اسلامى نشان داده اند.(11)
حمایت اخلاقى و قانونى از زن
اگر قانون از زن دفاع نکند ممکن است مرد نسبت به او تعرض کند. لذاست که قانون, در حمایت از بانوانى که تشکیل خانواده داده اند و داخل محیط خانوادگى خودشان هستند, وظایف بسیار سنگینى دارد. آن چیزى که ما در کشورمان باید به جدیت دنبال کنیم, این نکته است.(12)
آن چیزى که توصیه ما به همه دست اندرکاران است چه آنهایى که در مجالسند و چه آنهایى که در دستگاه دولتى هستند, چه آنهایى که بر منابر خطابه و وعظ هستند و چه به خود زنها, این است که باید حمایت اخلاقى و قانونى از زن انجام بگیرد, تا مرد در محیط خانواده نتواند زورگویى کند. این همان نقطه اساسى اى است که اسلام مهمترین کار را در این بخش انجام داده است.(13)
حقوق زن در اسلام
امروز نه فقط در ایران ما, بلکه در سراسر جهان, معضل بزرگى وجود دارد و آن عبارت است از اینکه نسبت به حقوق و شخصیت بانوان در بعضى از بخشهاى زندگى, کوتاهى و یا تعرض انجام مى گیرد. یعنى به زنان ظلم مى شود. بعضى خیال مى کنند که این کوتاهى و تعرض مخصوص کشورهاى شرقى یا کشورهاى اسلامى است. این اشتباه است. ظلم به زنان در کشورهاى غربى با همه ادعاهایى که نسبت به زنان دارند, اگر بیشتر از کشورهاى اسلامى و شرقى نباشد, کمتر نیست.(14)
حضور زن در عرصه فعالیتهاى مختلف
از نظر اسلام, میدان فعالیت و تلاش علمى, اقتصادى و سیاسى براى زنان, کاملا باز است. اگر کسى به استناد بینش اسلامى بخواهد زن را از کار علمى و تلاش اقتصادى, سیاسى و اجتماعى محروم کند; برخلاف حکم خدا حرفى زده است. فعالیتها به قدرى که توان جسمى و نیازها و ضرورتهاشان اجازه مى دهد, مانعى ندارد هر چه مى توانند تلاش اقتصادى, اجتماعى و سیاسى کنند. شرع مقدس مانع نیست.(15)
از نظر اسلام در همه فعالیتهاى مربوط به جامعه بشرى, زن و مرد داراى اجازه مشترک و همسان هستند و زنان مى توانند در صورت برخوردار بودن از قدرت جسمانى و شوق و فرصت لازم عهده دار تمامى امور اجتماعى شوند اما برخى کارها با ترکیب جسمانى زنان تطبیق نمى کند که این مسإله به مجاز بودن فعالیتهاى اجتماعى زنان ارتباط پیدا نمى کند. کما اینکه انجام برخى از امور با وضع جسمى و اخلاقى مردان نیز مطابقت ندارد.(16)
مسوولیت بانوان
پیشرفت و ترقى زنان مسلمان ایرانى, نیازمند کار و تلاش بیشتر است و من از تمامى دختران و دانشآموز و دانشجو, زنان تحصیل کرده و شاغل و بانوان خانه دارى که دلشان به نور ایمان و روحیه انقلابى زنده است و محیط خانه ها را اسلامى کرده اند, مى خواهم که براى ایفاى نقش فعالتر زن مسلمان, در پیشرفت امور جامعه بیاندیشند و با ایجاد تشکلهاى سیاسى, انجام کارهاى علمى, ارائه خدمات ارزشمند و بالا بردن سطح معرفت و معلومات خود در مقابل دشمنان ایستادگى کنند.(17)
زن مسلمان باید در راه فرزانگى و علم تلاش کند. در راه خودسازى معنوى و اخلاقى تلاش کند. در میدان جهاد و مبارزه پیش قدم باشد. نسبت به زخارف دنیا و تجملات کم ارزش, بى اعتنا باشد. عفت و عصمت و طهارتش در حدى باشد که چشم و نظر هرزه بیگانه را به خودى خود دفع کند.(18)
امیدواریم بتوانیم رهنمودهاى مقام معظم رهبرى را عملا در برنامه هاى روزمره امان به کار بندیم و شاهد رشد و شکوفایى روزافزون مقام و منزلت زنان میهن اسلامى باشیم. ان شإالله
1ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 68/10/28
2ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 72/9/18
3ـ همان.
4ـ دیدار با مردم خرمشهر, 21/12/75
5ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 24/9/71
6ـ دیدار با مردم خرمشهر, 21/12/75
7ـ دیدار با پرستاران, 13/7/74
8ـ دیدار با مردم خرمشهر, 21/12/75
9ـ دیدار با مردم ارومیه, 28/6/75
10ـ دیدار با مردم خرمشهر, 21/12/75
11ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 21/7/73
12ـ دیدار با مردم ارومیه, 28/6/75
13ـ همان
14ـ همان
15ـ همان.
16ـ دیدار با مردم خرمشهر, 21/12/75
17ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 21/7/73.
18ـ روزنامه جمهورى اسلامى, 26/9/71.
)