سرود فردا

نرگس گنجى

دوستان ارجمند: پوران جهانبخشى(کرمانشاه), عادل عمرانى(آمل), ناهید قاسمى (اندیمشک)
نامه ها و سروده هاى شما رسید. ضمن سـپـاسـگزارى امیدواریم بـا مطالعه کتابـهاى مختـلف بـویژه در زمینه شعر و ادبـیات بـا قلم تواناترى بـه تمرین شعر و ادب بـپـردازید. خدا یار و نگهدارتان باد.
غلامرضا ظهیرى توچائى(رشت)
دو نامه در ماه دى همراه بـا شعر بـراى مجله فرستاده اید. ضمن سپـاسگزارى, لازم مى دانیم در این مجـال کوتـاه بـرخـى تـذکرات و توصیه ها را در بـاره شعرهایى که تاکنون فرستاده اید, مطرح کنیم:
1ـ بـه لحاظ قالب و طرز پـرداخت مطالب شدیدا متاءثر از مثنوى مولوى هسـتـید. سـعى شـما آن اسـت که از ظاهر پـدیده و حـوادث, دلالتهاى ضمنى و نشانه هاى هدایت را کشف و بـیان کنید. نتیجه گیرى زیبـاى شما در بـیتـهاى آخر مثنوى ((غور غورک)) نمونه اى از این ویژگى است.
2ـ از سـوى دیگر شما از کلمات محـلى و گاه از کلمات مهجـور و قدیمى استفاده مى کنید. ضمن پـرهیز از استفاده از این کلمات, در موارد ضرورى لازم است توضیح دهید, کلماتى مانند:
کوارک, غورخانه, شغب و هج در این بیت:
فهم تو از آن هجا, هج ناشدى
کعبه دیده حاجیه, حج ناشدى
گاه نیز کلمات در معناى نامناسب به کار رفتـه اند و تـرکیبـات جـدیدى ساخـتـه اید که معنایش روشن نیست. در این موارد تـوضیح و حاشیه هم نمى تواند مشکلى را حل کند و این گونه موارد مخل فصاحت شعر است, مانند کلمه اذعان که به معناى اقرار و بـه گردن گرفتن است و آن را به معناى اصرار و یا فشارى بـه کار بـرده اید و نیز تعابیرى چون خطبه کردن و منظر کردن:
سخت اذعان داشت کاندر گوش او
تعزیت برپاست با صد هاى و هو
خواهد این ران بر شما منظر کند
معنى اش را خطبه مادر کند
مادرى که در نهانگاه زمین
سر نهادى همچو کودک در جنین
به جاى مصرع اخیر مى شود گفت(حداقل):
سر نهادى همچو در زهدان جنین
3ـ همچنین تشبیه بـا مشبـه تناسب داشته بـاشد. شما ((فهم)) را گاه به افسار و گاه بـه شتـر تـشبـیه کرده اید که مناسب بـه نظر نمى رسد:
ـ خفتن مادر مرا بیدار کرد
فهم را بر گردنم افسار کرد
ـ بانگهاى الرحیل و الرحیل
اشتران فهم را سازد ذلیل
در شماره هاى آینده بـا بـرخى تغییرات اصلاحى, از سروده هاى شما استفاده خواهد شد. امیدواریم بـا توجه بـه آن تغییرات و مقایسه بـا شـعر اصلى بـهتـر موارد مورد نظر ما بـه شـما منتـقل شـود.
سپاسگزاریم و موفق باشید.
حسن غفارى(زنجان)
با سپاسگزارى از شما به خاطر همکارى خوبتان با مجله, در باره معرفى کتابهاى خوب به شما باید گفت در سالهاى گذشته در بـیش از 22 شماره از مجله, ما ستونى بـه نام ((پـیغام آشنا)) داشتیم که در آن ضمن درج چند بند از یک کتاب خوب در زمینه هاى بلاغت یا نقد شعر, یا شیوه هاى شاعرى و ویژگیهاى شـعر خـود, آن کتـاب بـا ذکر مشخصات به طور ضمنى بـه دوستان شاعر معرفى مى کردیم ولى بـه نظر رسـید این کار در افزایش مطالعه دوسـتـان شـاعر تـاءثـیر زیادى نداشته است. از این رو آن را حذف کردیم. متاءسفانه فرهنگ مطالعه در کشور ما حتى در بـین کسانى که مدعى کار فرهنگى هستـند, رواج چندانى ندارد. بـررسى علل کم رونقى مطالعه در اقشار مختـلف مردم کشورمان بـحث بـسیار مفصلى است که جـاى آن در اینجـا نیست. ضمن اینکه ما دلایل کلیشه اى و از سـر رفع تـکلیف مانند مشغله زیاد و گرانى کتاب به عنوان عوامل اصلى را قبول نداریم و علتهاى مهمتر و ریشه اى را در جـاهاى دیگر مى دانیم. در زمینه هاى مورد نظر شما کتاب بسیار زیاد است و بهترین کتابـهایى که شاعران را در تسریع پیشرفت شعرى یارى مى کند, کتابهاى شعر و دیوانهاست. ما در اینجا فهرست کوتاهى از نام ((شاعران مشهور معاصر با هر عقیده و گرایش و سبک و سیاق شعرى)) که باشند بـه شما معرفى مى کنیم و بـا توجه به شهرت و تواناییهاى هنرى آنان مطالعه آثارشان را مجموعا مفید مى دانیم:
نیما یوشیج, سهراب سـپـهرى, مهرداد اوسـتـا, على معلم, طاهره صفارزاده, پـروین اعتصامى, قیصر امین پـور, على موسوى گرمارودى, حمید سبـزوارى, مشفق کاشانى, سیمین بـهبـهانى, مهدى اخوان ثالث, احمد شاملو, احمد عزیزى, ملک الشعرا(محمدتقى)بـهار, محـمدحـسین شهریار, خوشدل تهرانى, محمدرضا عبـدالملکیان, فروغ فرخزاد, رهى معیرى, امیرى فیروزکوهى, محمدعلى بهمنى و ...
از شعر خوبـتان نیز در صورتى که مجال مناسبـى بـاشد, در مجله استفاده مى شود, موید باشید.
ابراهیم حقى ـ تهران
شعرتان رسید. از اینکه مجله را با یکى از خواهران بـااستعداد در زمینه شاعرى آشنا کردید سپاسگزاریم. بـه ایشان در همین قسمت جـداگانه پـاسخ داده ایم که امید است لطف کنید و بـه ایشان اطلاع دهید.
اصلاح یکى از شـعـرهایتـان را در مجـله بـعـد از چـاپ شـدن در دیوانتان ((نوشدارو بـعد از مرگ سهراب)) دانسته اید. بـه نظر ما اگر سهراب نمى مرد, شاهنامه ناقص بـود! نوشداروى دیررس هم بـهتر از ((هنوز غوره نشده, حلوا شدن)) است! معتقد بـودیم و گفتیم که بـراى چاپ مجموعه شعرها ((عجله نکنید)) . چاپ کردید و نمى دانیم چطور شد که در مجله خودمان هم ضمن معرفى کتابـتان درج شده که ـ علاوه بر شاعرى ـ ((نویسنده)) نیز مى بـاشید. گفته اید که بـه نقد شدن شعرهایتان بیشتر از چاپ شدن آنها علاقه دارید. خلاف این گفته خـود, مجـموعه شـعـرتـان را ((جـلد اول)) مى دانید. یعـنى بـقیه شعرهایتان که هنوز چاپ نشده اند, ناچـارند هر چـه زودتـر ((جـلد دوم)) را تشکیل دهند!
((منشـور قرآن)) ویژگیهاى اغلب شـعـرهاى قبـلى تـان را داشـت:
1ـ وزن نسبـتـا خـوب(بـه خـاطر آشنایى تـان بـا موسیقى مذهبـى
2ـ اشکالات مکرر در قافیه:
(الف)آوردن جمعهاى غیر مقفى مثل: بى قراران, خوبان, پاکبـازان
(ب)آوردن صفتـهاى غیر مقفى مثـل: خندان, گریان, شایان, گویان
(ج)آوردن کلمات مکرر در قافیه, مانند تکرار ((قرآن)) (در بیت 1 و 7)و تکرار جان(در بیت 6 و 9
3ـ نداشتن زاویه دید جدید در شعرها نسبـت بـه موضوعات مختـلف 4ـ پـراکندگى و عدم ارتـبـاط میان مضـمونهاى بـرخـى بـیتـها:
(الف)بـیت :4 عـقل و تـدبـیر, گلواژه تـکبـیر, خـوان احـسـان (ب)بـیت :5 تـفسـیر قرآن, تـصـویر ایمان, تـیر بـر قلب دشـمن (ج)بیت :11 قاموس هفت(؟)عـالم, عـزت, شـرافت, سـلطان خـوبـان 5ـ اشکالات دستـورى مانند: زمزم شده حـسرت نشین بـوسد ز لبـهاى حسین (((ز)) زائد است.
و: مردى که اشراق آورد بر دهر احراریتش
((اشراق آوردن)) و ((احراریت)) هر دو نادرست است.
با این حال به مناسبـت زمان انتشار این شماره مجله حدود نیمى از بیتهاى شعرتان را انتخاب کرده و در مجله گنجانده ایم. در این بیتها موارد متـعددى تـغییرات در کلمات یا جابـجایى کلمات وجود دارد که امید است ضمن مقایسه آنها با بـیتهاى اصلى, مراد ما از این تغییرات روشن شود. سعى شما ماءجور باد.
مریم فتاحى ـ تهران
غزل خوبتان رسید. امیدواریم به فرستادن یک شعر بسنده نکنید و سروده هاى دیگرتان را نیز براى مجله بفرستید تا هم براى قضاوت و هم بـراى استفاده در مجله دستمان بـازتر بـاشد. لطفا سال تولد, محل تولد و میزان تـحصیلاتـتـان را نیز ذکر کنید. سپـاسگزاریم و پیروز باشید.