لحظه اى که کودک شما اولین ((بابا)) یا ((مامان)) را به زبان مىآورد, لحظه اى جادویى است. اولین کلمات او ممکن است خیلى مهم یا مشکل نباشند, اما گوش کردن, آموختن و تمرین کردن یکساله کودک را براى بیان آنها نشان مى دهند. در حقیقت کودکتان یادگیرى محبت را از همان روزى که متولد مى شود, آغاز مى کند.
گوش دادن و تقلید کردن دو روش اصلى هستند که به وسیله آنها کودکان زبان را فرا مى گیرند و نوزادان نیز به هر دو عمل مى پردازند.
مطالعات نشان مى دهد که درست چند ساعت پس از تولد, کودکان صورت مادر خود را مى بینند و قیافه او را به ذهن مى سپارند.
به عنوان یک پدر و یا مادر, هرگز نمى توانید مانع تلاشهاى زود هنگام کودکتان در برقرارى ارتباط شوید. والدین جوان ساعتهاى بسیارى را با خوشحالى صرف تکرار آواهاى فرزندشان, جیغ زدن و اظهارنظر در مورد کوچکترین حرکت یا تغییر قیافه او مى کنند. این گفتگوهاى صمیمى نه تنها اصول حرف زدن را به کودک مىآموزد, بلکه براى تقویت رشته هاى موفقیت و محبت میان والدین و فرزند نیز ضرورى است.
اغلب به نظر مى رسد که زبان به شیوه هاى بسیار مهمى باعث پیوستگى ارتباط بین مادر و کودک مى شود. پژوهشها نشان مى دهند که این گونه ارتباط موقعى به خطر مى افتد که چنین گفتگوهاى غیر کلامى صورت نبندد و آن زمانى است که مثلا مادر بیمار یا شدیدا افسرده باشد.
بنابراین از زیاد بچگانه صحبت کردن با کودکتان نهراسید. این عمل نه تنها به یادگیرى او در حرف زدن کمک مى کند, بلکه باعث مى شود که دنیاى اطرافش را حس کرده و محبت و امنیت را لمس نماید.
هر چه بیشتر کودکتان را به حرف وادارید, پیشرفت او را سریعتر مى سازید و بهترین امکان شروع زندگى را به او مى بخشید. در این جا چند توصیه از متخصصان در مورد کاراترین روشهاى گفتگو با کودکتان وجود دارد. ممکن است خودتان بعضى از آنها را به طور خودکار انجام دهید, اما بقیه روشها نیاز به کمى تلاش دارند.

1ـ با لحن زیر و بم با کودک صحبت کنید.
اکثر والدین به طور طبیعى خودشان این کار را انجام مى دهند و حتى بچه هاى کمتر از 5 سال نیز هنگام صحبت با کودک از چنین لحنى استفاده مى کنند. به نظر مى رسد دلیل اصلى این باشد که به کودکتان اجازه دهید بداند شما نه با دیگرى بلکه با او حرف مى زنید. این کار توجه او را جلب مى کند و باعث مى شود روى هر آنچه مى گویید تمرکز کند.

2ـ با یک صداى آهنگین با کودکتان حرف بزنید.
همانند قبل, این نیز روشى است که والدین خودشان بدون فکر کردن انجام مى دهند. در حقیقت, کار سختى نیست. بالا و پایین بردن لحن صدایتان به کودک کمک مى کند تا یک کلمه را از کلمه بعدى تشخیص دهد و واژه هاى مهم را بشناسد.

3ـ در مورد بچه گانه صحبت کردن با کودکتان نگران نباشید.
ممکن است شنیده باشید که صحبت کردن با کودک به زبان بچه گانه کار درستى نیست. اما آخرین پژوهشها خلاف این موضوع را ثابت مى کند. این روش که شما به وسیله آن زبان را ساده تر مى کنید, به کودکتان کمک مى کند تا کلمات اصلى را فهمیده و یاد بگیرد. همین که او در اداى چند کلمه مسلط شد, شما مى توانید تشویقش کنید که با شرح و بسط آنچه که مى گوید, دستور زبان صمیمى را به کار برد. به عنوان مثال, وقتى که او مى گوید ((توپ)), شما بگویید: بله, این یک توپ قرمز قشنگ است. اینطور نیست؟ از استعمال کلمات بچه گانه نگران نشوید. هیچ دلیل قطعى وجود ندارد که این کار به پیشرفت زبان او آسیب مى رساند.

4ـ تکرار کنید, تکرار کنید و دوباره تکرار کنید!
شواهد بسیارى وجود دارد که پدر و مادر باید همه چیز را براى کودکانشان تکرار کنند. اگر چه ممکن است احساس نمایند که به یک طوطى تبدیل شده اند. تکرار کردن بسیار مهم است زیرا لازم است کودکان کلمات خاصى را قبل از فهمیدن صدها بار بشنوند.

5ـ صحبت کردن باید مربوط به زمان و مکان فعلى باشد.
بچه ها هنگامى زبان را بهتر مى فهمند که از آن براى توضیح آنچه پیرامونشان اتفاق مى افتد, استفاده کنند. مسإله اینجاست که باید با فرزند خود در زمینه آنچه که مى بیند, احساس مى کند و مى شنود, صحبت کنید. بگذارید ابتدا به راهنمایى شما توجه کند و بعد هر کارى را انجام دهد.

6ـ از سپرى کردن اوقات خود با کودک لذت ببرید.
ممکن است برنامه تلویزیونى مورد علاقه شما 20 دقیقه طول بکشد; اما اگر کودکتان اوقات زیادى را صرف اداى جملات نامفهومى در مورد اسباب بازى هایش مى کند, حرفش را قطع نکنید. از صحبت کردن و خندیدن با فرزندتان لذت ببرید و از این که لحظات به سرعت مى گذرند, نگران و دلواپس نشوید.

7ـ انجام کار را با شعر و آواز همراه سازید.
همانند بازى کردن, آواز و شعر خواندن ـ بخصوص آنهایى که با بازى هاى سرگرم کننده همراهند ـ نقش مهمى را در یارى به کودکان جهت یادگیرى حرف زدن ایفا مى کنند. کودکان اغلب مى توانند اعمال را درک کرده و تقلید کنند, پیش از آنکه کلمات مربوط به آنها را بفهمند.

8ـ به او کمک کنید که از تمام اشکال ارتباط استفاده نماید.
قبل از آنکه کودکتان بتواند صحبت کند, از انواع روشهاى برقرارى ارتباط نظیر تغییر حالتهاى صورت, سر و صدا و خنده و حرکات دست استفاده مى کند و شواهد بسیارى وجود دارد که حمایت از این روشها باعث پیشرفت زبان کودک مى شود.
در گذشته به والدین کودکان ناشنوا توصیه مى شد که با زبان اشاره با آنها صحبت نکنند, زیرا ثابت شده بود که این عمل مانع از یادگیرى زبان محاوره اى آنها مى شود اما اکنون متخصصان دریافته اند بچه هاى ناشنوا که از زبان اشاره استفاده مى کنند, نسبت به افرادى که این کار را انجام نمى دهند, سریعتر صحبت مى کنند. حمایت از تمام روشهاى برقرارى ارتباط بسیار مهم است, زیرا آنها همگى مکمل یکدیگرند.

9ـ به او یاد دهید چگونه به جهان اطرافش توجه کند.
داشتن توانایى گوش کردن براى پیشرفت زبان کودکتان ضرورى است. تنها با گوش کردن و توجه نمودن به اطرافیان است که او یاد مى گیرد صحبت کند. گوش کردن مهارتى است که او براى حرف زدن نیاز دارد.تشویق کودک به گوش دادن به صداى یک هواپیماى در حال پرواز یا یک پرنده در حال نغمه سرایى, به او کمک مى کند که به جهان صداها توجه نماید و از تفاوت بین اصوات آگاه شود.

10ـ آرام باشید و بگذارید آرامشتان حفظ شود.
تعداد آوازهایى که براى کودکتان مى خوانید, مهم نیست. گفتگوى خود را محدود به چیزى کنید که او در حال حاضر به آن علاقه نشان مى دهد. یادگیرى براى صحبت کردن, نتیجه طبیعى رفتار متقابل بین پدر و مادر و فرزند است. هر اندازه که کودکتان را روى زانوى خود بنشانید یا چهار دست و پا راه ببرید و با او بازى کنید, مى فهمد که باید صحبت را به عنوان عادتى معمول فرا گیرد و کلام آخر اینکه فقط سعى کنید, آرام باشید و اجازه دهید آرامش خود و فرزندانتان به طور طبیعى فراهم شود.