نقاشى با مداد رنگى و نقش آن در خلاقیت کودک

محمدرضا مطهرى

بازیهاى خلاقه وسیله غیر کلامى براى بیان احساسات و علاقه کودکان مى باشند. کشیدن یک نقاشى یا تصویر آدمک مى تواند آرامش و لذت را براى کودکان فراهم آورد و آنها را از فشارها رهایى بخشد.
نقاشى باعث تقویت قدرت خلاقه و نیروى ابتکار کودک مى شود. کودک در سن 1 ـ 2 سالگى با مداد و یا خودکار شروع به خط خطى کردن مى کند. کودک مداد و یا خودکار را در مشتش محکم گره کرده و با فشار و با شتاب و بدون هدف فقط خط خطى مى کند.
کودک از اینکه مى بیند با حرکت دست او و فشار مداد بر روى کاغذ اثرى روى آن باقى مى گذارد خیلى خوشحال شده و به لحاظ درونى احساس لذت واقعى و درونى به او دست مى دهد. یک کارشناس در این باره مى نویسد:
((بقاى اثر کودک سرچشمه خوشى او را فراهم مىآورد و کودک را در مقابل پدیده اى که از او به وجود آمده است قرار مى دهد. کودک در برابر اثر خود مات و مبهوت و افسون شده, باقى مى ماند و چون مى داند که خود خالق آن است, بیشتر از پیش به ادامه خلاقیت خویش شایق مى شود. او همان طورى که از صداهاى خارج شده از حلقوم خود در 2 یا 3 ماهگى لذت مى برد, همان طور از حرکات دست یا پاى خود غرق در شادى مى شود. ))(1)
مداد ابزار نقاشى کودک است. مداد رنگیها یک وسیله ایدهآل و مناسب براى بچه ها مى باشند. آنها جالب و رنگارنگ و تمیز و ارزان هستند و انواع متفاوتى دارند. بعضى نرم و بعضى دیگر سخت. مداد رنگیها روى بیشتر کاغذها خیلى خوب کار مى کنند. و چون کار با مدادهاى رنگى سر و دست و لباس بچه ها را کثیف نمى کند, نسبت به نقاشى انگشتى, آبرنگ و گواش بیشتر مورد استقبال خانواده ها واقع مى شود.
کودک در سن 1 ـ 2 سالگى مداد را در دست مى گیرد و خط خطى مى کند. در سن 2 سالگى شروع به استفاده از مداد رنگى مى کند و در 4 سالگى از قدرت تخیل خود براى نقاشى کمک مى گیرد. در پنج سالگى مهارت بیشترى پیدا کرده و مى تواند از آبرنگ نیز استفاده کند.

رهنمودهایى براى والدین
استفاده از مداد رنگى به کودک امکان مى دهد تا از دستانش در هماهنگى حرکتى دقیق که لازمه بکار بردن ابزار است, استفاده کند.
کاغذهاى باطله, پاکتهاى استفاده شده, جعبه بعضى از وسایل, بعضى از صفحات روزنامه ها و مجلات را در اختیار کودک قرار دهید تا خط خطى کنند و به لحاظ درونى ارضا شوند. وقتى به نیاز کودک پاسخ مناسب بدهید, به سراغ دیوار اتاق و یا کتابهاى شما, برادران و خواهرانش نخواهد رفت.
وقتى کودک خط خطى مى کند او را آزاد بگذارید هر طور که دلش مى خواهد خط خطى کند. وسوسه نشوید که بخواهید طرز یاد گرفتن صحیح آن را یاد دهید. بگذارید مراحل طبیعى رشد را طى کند, خودش کم کم نحوه درست خط خطى کردن را یاد خواهد گرفت.
کودک را آزاد بگذارید با هر دست که مایل است خط خطى کند. اصرارى نداشته باشید که حتما با دست راست کار کند چون ممکن است او چپ دست باشد. وقتى اصرار زیاد شد ممکن است کودک على رغم میل باطنى به حرف والدین گوش کند اما دچار اختلال روانى و از جمله لکنت زبان شود.
بر روى دیوار اتاق کودک مقواهایى نصب کنید تا بتواند روى آنها نقاشى بکشد, وقتى چنین زمینه اى را براى کودک فراهم کنید به سراغ دیوار اتاق نخواهد رفت و جاهایى را که از طرف والدین ممنوع اعلام مى شود کودک پذیرا خواهد شد.

منابع:
painting With Colored Pencil.. -1 * ـ احمدوند, محمدعلى. روانشناسى بازى.
Mary, Creative Activities For Young Children, P.P 115 _ 116 _ 117.. Mayesky -3 * . * 1ـ بهرامى, هادى. روانشناسى کودک, ص217.