خانم مشاور; من چه کنم؟

فریبا انیسى

مضطرب و نگران به پیش مىآید, دلشوره عجیبى بر جانش چنگ انداخته است. آرام دستگیره در را مى فشارد ... بر روى صندلى مى نشیند, هنوز دلشوره او را رها نکرده است. اگر شوهرش بفهمد او اینجا آمده, بد نمى شود؟ مى خواهد پسرش را از غرق شدن نجات دهد, مگر جرم است؟
تصمیم خودش را مى گیرد, رو به مشاور مى کند: براى پسرم آمده ام. اصلا با خواهرانش سازش ندارد. از خانه بیرون نمى رود. یک گوشه نشسته و چرت مى زند. اگر فیلم نگاه نکند حتما باید با خواهرانش در بیفتد و آنها را حسابى کتک بزند, همین چند روز پیش دخترم به خاطر خجالت از کبودى صورتش به مدرسه نرفت ...

خانم دکتر فردوس قماشچى, مدیر محترم شبکه مشاوره نیروى انتظامى جمهورى اسلامى ایران (ناجا) در گفتگوى کوتاهى که با مجله پیام زن داشتند در باره فعالیت شبکه مشاوره به پرسشهاى مجله پاسخ گفتند.

خانم فردوس, ضمن تشکر از شما بفرمایید چگونه فکر ایجاد مراکز مشاوره پدید آمد؟
با توجه به افزایش فزاینده ((جرم)) در جامعه فعلى و نقشى که نیروى انتظامى در پیشگیرى و مهار بحرانهاى مختلف فردى و اجتماعى و ایجاد امنیت پایدار در جامعه بر عهده دارد, معاونت اجتماعى نیروى انتظامى تصمیم گرفت با ارائه خدمات راهنمایى و مشاوره هاى تخصصى در زمینه مسایل خانوادگى و اجتماعى جهت تحقق امنیت اجتماعى و پیشگیرى از بروز ناهنجاریها و انحرافات فردى و اجتماعى و پاسخگویى به نیازهاى فوق مراکز مشاوره را راه اندازى نماید.
البته هدف در این راستا ارتق سطح آموزش همگانى در زمینه سطح دانش و رفتارهاى مدنى, سلامت نیروى انسانى و کاهش مرگهاى غیر طبیعى و مسایل مشابه مبتلا به ناجا است. چون همان گونه که مطلع هستید رابطه معکوس میان آموزش همگانى و وقوع جرم وجود دارد و سعى ما بر آن است که از طریق ایجاد مراکز مشاوره و گسترش آن وضعیت را بهبود بخشیم.

مراکز مشاوره چه خدماتى را ارائه مى نماید؟
این مراکز در چهار حیطه انجام وظیفه مى کند: اول مشاوره انتظامى که در زمینه نظام وظیفه, مواد مخدر, موارد انتظامى, صدور گذرنامه و موارد حقوقى راهنمایى ارائه مى دهد.
بخش مشاوره خانواده و روان شناختى شبکه که روان درمانى و مشاوره را به صورت فردى, گروهى, جمعى, خانوادگى و ... در زمینه ازدواج, زناشویى, تحصیلى, تربیتى و شغلى ارائه مى کند.
بخش روان سنجى انجام آزمونهاى مختلف را بر مراجعین بر عهده دارد. علاوه بر آن بخش مددکارى اجتماعى شبکه خدمات پیگیرى مددکارى به صورت بازدید از منزل, محل کار و محل تحصیل مددجویان و شناسایى مراکز درمانى, حقوقى و حمایتى جهت معرفى مددجویان به مراکز فوق را بر عهده دارد.
در کنار این فعالیتها, بخش آموزش و پژوهش با برگزارى جلسات آموزش خانواده, آموزشهاى قبل از ازدواج, انجام تحقیقات آسیب شناسى و ارائه تحقیقات عملکرد مراکز مشاوره و انجام اطلاع رسانى مناسب به ریشه یابى و آسیب شناسى علل ارتکاب جرم پرداخته و راه کارهاى مناسب و کاربردى جهت حل معضلات مربوطه را ارائه مى نماید.

مشاوره در این مراکز به چه صورتهایى انجام مى پذیرد؟
مشاوره به صورت حضورى, تلفنى و مکاتبه اى صورت مى گیرد که هم اکنون دو مرکز در تهران در فرهنگسراى جوان (خاوران) و فرهنگسراى اندیشه فعال مى باشد و در هفته نیروى انتظامى 13 مرکز در سراسر کشور ایجاد شده است که به تدریج کل کشور را در بر خواهد گرفت.

بیشترین مراجعین شما را چه کسانى تشکیل مى دهند؟
بیشترین میزان مراجعه در بخش مشاوره خانواده متعلق به زنان متهل با تحصیلات متوسطه و خانه دار است.
در مشاوره انتظامى مراجعین اکثرا مردان مجرد با تحصیلات متوسطه و لیسانس هستند و در کل مراکز, بیشترین مراجعه را محصلین و دانشجویان دارند.

مشکلات زنان مراجعه کننده در چه حیطه اى است؟
معمولا زنان براى حل اختلافات خانوادگى مراجعه مى نمایند.

فعالیتهاى مراکز در زمینه آموزش به عنوان مهمترین عامل پیشگیرى قبل از وقوع جرم چگونه است؟
در زمینه آموزش غیر حضورى; مراکز داراى دو نشریه است. نشریه آموزش که مجله داخلى است و در آن نتایج پژوهشها, دیدگاهها و نظرات مسوولین و بیدن کار مراکز مشاوره ارائه مى شود.
و نشریه دیگر سخن مشاور است که در آن ضمن ارائه یک مقاله آموزشى در مورد مسایل مبتلا به خانواده ها چون آسیبهاى خطرناک اجتماعى مثل پدیدآیى شبکه هاى فساد, رابطه با نوجوانان و ... به بیان اخبار پرداخته و یکى از گزارشات بخش مشاوره یا مددکارى اجتماعى را به تناسب وضعیت مورد بررسى و تحلیل روان شناسانه و اجتماعى قرار مى دهیم.

با توجه به نوپایى مراکز, براى معرفى آن و جلب توجه مردم چه اقداماتى انجام گرفته است؟
در مناسبتهاى مختلف اقدام به معرفى مراکز نموده ایم. با توزیع فرمهاى مشاوره مکاتبه اى, توزیع سخن مشاور, ... اقدام نموده ایم. گرچه استقبال مراجعین زیاد بوده است اما هنوز با آنچه که قصد داریم به آن دست یابیم فاصله بسیار داریم.

طرحهاى گسترش فعالیتهاى جرم زدایى در جامعه از سوى شما چیست؟
از آذرماه سال 80 تاکنون در 60 کلانترى تهران بزرگ دفتر مشاوره و مددکارى اجتماعى تسیس شده است. هدف از تسیس این دفاتر رسیدگى به شکایات و دعاوى خانوادگى قبل از ارائه به مراجع قضایى است.
همچنین مراکز مشاوره در حوزه هاى انتظامى با هدف کاهش حجم پرونده هاى انتظامى و قضایى در حال راه اندازى است. با توجه به اینکه طبق آمار, عصبانیت و خشم عامل بسیارى از قتلها مى باشد و در شرایط عصبانیت, قاتل متوجه همسر و خویشاوندان درجه اول و دوم است, کنترل و خوابانیدن خشم به عنوان یک پارامتر مهم در کنترل خشونتها است که این وظیفه بر عهده این مراکز در حوزه هاى انتظامى خواهد بود.
در حال حاضر چهار مرکز در تهران و 10 مرکز در شهرستانها راه اندازى شده است و تا پایان سال 81, نوزده مرکز در استانهاى باقى مانده کشور در مراکز فرماندهى استان راه اندازى مى شوند.
همچنین در راستاى گسترش برنامه ها و فعالیتهاى اجتماعى تربیت پلیس زن مطرح است که دانشگاه علوم انتظامى واحد خواهران در این قسمت فعال مى باشد.

در پایان علاقه مندیم در باره فعالیتهاى شخصى تان نیز توضیح دهید.
داراى فوق لیسانس روان شناسى بالینى و دکتراى مدیریت تحقیقات مى باشم. متهل هستم. از سال 60 با عضویت در سپاه در فعالیتهاى رزمى, نظامى و تبلیغاتى در شهرهاى استان خوزستان (دزفول, اندیمشک, ...) شرکت کردم. هم اکنون عضو هیت علمى دانشکده پزشکى دانشگاه علوم پزشکى بقیه الله الاعظم(عج) هستم و در دانشگاه علوم انتظامى نیز تدریس مى کنم و به عنوان مسوول مراکز مشاوره ناجا در خدمت مردم مسلمان مى باشم.
با تشکر از فرصتى که در اختیار مجله گذاشتید برایتان آرزوى موفقیت داریم.