نکاتى چند در پیشگیرى از اعتیاد به مواد مخدر در نوجوانان و جوانان

دکتر آمنه ملاباشى ـ روانپزشک

بحران اعتیاد به مواد مخدر, معضلى است که اکنون در جامعه ما گریبانگیر بسیارى افراد شده بخصوص در مورد نسل جوان که فعلا نگرانى عمیقى براى خانواده ها به وجود آورده است. علل مختلفى در ایجاد و تشدید گرایش به مواد دخالت دارد از جمله مسایل اقتصادى, فرهنگى, اجتماعى که برخى از آنها شامل: وجود مشکلات خانوادگى و اختلافات بین زوجین, فقر و مسایل اقتصادى, دوستان ناباب و معاشرتهاى نادرست, بى سوادى, یادگیرى از افراد خانواده, دسترسى آسان در برخى محیطها, عدم کنترل صحیح خانواده بر رفت و آمدها و معاشرین فرزندان و یا سخت گیرىهاى بیجا. بنابراین به نظر مى رسد تذکر نکاتى در امر خطیر پیشگیرى, مفید باشد.
O از تبعیض بین فرزندان پرهیز شود, چرا که احساس حقارت و حسادت, سبب سرخوردگى فرد از محیط خانواده شده, او را جلب گروههاى منحرف مى سازد.
O براى پر کردن اوقات فراغت فرزندان, برنامه هاى مناسب و مفید در نظر گرفته شود.
O بر رفت و آمد و معاشرتهاى آنها نظارت مناسبى صورت پذیرد (نه به طور مستقیم و با کنترل شدید). (معاشرت با افراد ناباب عامل 63% از اعتیاد افراد است).
O به فرزندان اجازه داده شود تا نظرات خود را در امور منزل بیان کرده, در تصمیم گیرىها مشارکت یابند و به آنها مسوولیت داده شود.
O از تحقیر و توهین آنها خوددارى شود. و به طور کلى براى شخصیت فرزندان ارزش و احترام قایل شوند.
O پول توجیبى در حد احتیاجات لازم (نه بسیار کم و نه بیش از حد) در اختیار آنها گذاشته شود.
O والدین, علاقه خود را به فرزندانشان نشان دهند و به او اطمینان بخشند که همه جا پشتیبان او هستند.
O از عواقب افرادى که دچار اعتیاد (حتى با شروع مصرف سیگار) شده اند براى آنها بگویند و آنها را به مطالعه کتب سودمند در این راستا تشویق کنند.
O از بحث و نزاع و دامن زدن به اختلافات پرهیز شود. گاه والدین آنقدر درگیر مسایل و تعارضات فیمابین هستند که نسبت به وجود مشکلات فرزندان خود, غافل مى گردند.
O والدین, ارتباط مناسب و مستمرى با مدرسه و محل تحصیل فرزندان خود داشته باشند. تا از وضعیت درسى, اخلاقى, رفتارى و دوستى هاى او اطلاع یابند و در صورت لزوم از معلمین و مسوولین مدرسه یا دانشگاه کمک گیرند.
O به تغییرات رفتارى, افت تحصیلى, وجود مشکلات خلقى مثل افسردگى یا اضطراب آنها توجه شود چرا که اینها هم مسبب روى آوردن به مواد و هم ناشى از آن است و جهت رفع و درمان آنها با مراجعه به مشاورین و روانشناسان اقدام نمایند.
مسائل عمده اى نیز وجود دارد که بیشتر بر عهده مسوولین درگیر در امور نوجوانان و جوانان است مثل آموزش پرورش, وزارت ارشاد و تربیت بدنى. اینان سهم به سزایى در ایجاد انگیزه تلاش در امر تحصیل, آموزش و یادگیرى فنون, پرداختن به هنرها و تفریحات سالم جوانان دارند که البته بایستى با همگانى کردن تسهیلات و ایجاد مراکز فرهنگى ـ ورزشى ـ تفریحى و سپس ایجاد بازار کار مناسب, نوجوانان و جوانان را هرچه امیدوارتر سازند.
به امید در هم شکستن هرچه زودتر اهریمن اعتیاد. ان شالله.