به بهانه بزرگداشت هفته منابع طبیعى و فصل درختکارى
پاس بداریم گیاهان را ...

مهندس مجتبى شریعت پناهى

پایان زمستان نویدبخش بهارى دوباره است. بهارى که سرشار است از عشق و دوستى و مهربانى و این همه تازگى و طراوت بهار برخاسته از نشاط و سرسبزى گیاهانى است که از دیرباز با ما بوده و به طبیعت, حیات بخشیده اند.
همه ساله در ماه اسفند هفته بزرگداشت منابع طبیعى را پیش رو داریم. شاید این بهانه اى باشد که باز هم از سرسبزى گیاهان و نقش پوشش گیاهى در حفظ آب و خاک بگوییم. همان طور که مى دانید در صورتى که از طبیعت که جزو نعمت هاى خداوند است به خوبى استفاده کنیم زندگى بابرکتى خواهیم داشت. چنان که در دین مبین اسلام نیز سفارشات زیادى در این خصوص شده و ائمه اطهار(ع) ما را به احیاى باغات و حفظ حیات سبز تشویق نموده اند. رنگ سبز همواره مورد علاقه پیامبران بوده و امیر مومنان حضرت على(ع) نگاه نمودن به سبزه و آب را موجب نشاط و خرمى مى دانستند. نام مبارک پیامبر گرامى اسلام(ص) گل محمدى را زینت بخشیده که بوى بهشتى دارد و با گلابش مجالس مذهبى عطرآگین گشته است.
مى دانیم کشور پهناور ما که آفتابى تابنده دارد و مردمى سخت کوش, منشإ و مبدإ اغلب گیاهان امروزى است. در جاى جاى این مملکت درختان و درختچه هایى سبز مى شوند که از دیرباز خود را با شرایط موجود سازگار نموده اند. بسیارى از گیاهان مناطق کویرى و بیابانى صبر و شکیبایى خود را در مقابل آفتاب تند تابستان و بىآبى هاى پى در پى ثابت نموده اند. نمونه چنین گیاهانى عبارتند از: تاغ, گز, خارشتر, گون, اسپند و اسفناج وحشى. در سال هاى اخیر به چنین گیاهانى توجه بیشترى شده و مشخص گردیده که اینها نه تنها خاک و رطوبت موجود در خاک را حفظ مى کنند بلکه خواص دارویى بسیارى دارند.
وظیفه همه ماست که این آب و خاک را که امانتى از گذشتگانمان است براى نسل هاى آینده حفظ کنیم.
با توجه به محدودیت هایى که در زمینه آب و خاک وجود دارد ضرورت حفظ و احیاى منابع طبیعى بیش از پیش بر همه ما روشن است. بیابان زایى یا پیشرفت بیابان که عمده ترین مشکل زیست محیطى مناطق خشک جهان است, همیشه موضوع بحث دانشمندان بوده و حتى به اعتقاد برخى از مورخین بسیارى از تمدن هاى قدیمى بر اثر بیابان زایى و خشکسالى هاى طولانى فرو پاشیده است. خالى شدن پوشش گیاهى زمین عواقب ناگوارى در پى دارد و سیل, یکى از این پیامدهاست. عواملى که باعث پیشرفت بیابان مى شوند عبارتند از: افزایش جمعیت, مدیریت نامناسب, مهاجرت هاى پى در پى و خشکسالى.
همان طور که انسان مى تواند طبیعت را زنده کند ممکن است مخرب نیز باشد. آبیارىهایى که با روش هاى غلط انجام مى گیرد, مصرف بیش از اندازه کودهاى شیمیایى, چراى بى رویه دام, بریدن درختان جنگلى و کندن بوته هاى بیابانى, و تبدیل مراتع به زمین هاى کشاورزى, شاخص هایى هستند که موجب انهدام خاک مى شوند.
انتخاب راهکارهاى مناسب و قانونمند نمودن توصیه هاى کارشناسى, به عهده دولتمردان است اما این مهم, بسیج همگانى را مى طلبد.
وظیفه رسانه هاى گروهى نیز فرهنگ سازى و ایجاد روح همکارى براى دوستى با طبیعت است.

چند توصیه به خانواده ها:

1ـ بیایید جدا از قطع درختان و درختچه ها خوددارى نموده, در جنگل ها حتى براى دم نمودن چاى و پخت غذا آتش نیفروزیم و گیاهان بیابانى را نسوزانیم. جایگاههاى به خصوصى در پارک هاى جنگلى براى پخت غذا در نظر گرفته شده که باید با احتیاط کامل از این محل ها استفاده نمود و بعد از تمام شدن کار, آتش را خاموش کرد.
2ـ استفاده از سموم شیمیایى را به هر قصدى که مصرف مى شود (چه براى حشرات مضر خانگى و چه براى آفات باغى) که امروزه به شدت رواج یافته, کنار بگذاریم تا حشرات مفید و شکارچیان آفات که خود کمک بزرگى به حفظ محیط زیست نموده و نقش بسیار مهمى در کم نمودن جمعیت آفات بازى مى کنند حفظ شوند.
3ـ با کمى صرف وقت و صرف اندکى هزینه حاشیه پیاده روى مقابل خانه را به درختان و درختچه ها اختصاص دهیم و با کاشت گیاهان مناسب اجازه ندهیم در گوشه و کنار حیاط, زمینى خالى بماند.
در مورد گیاهانى که براى چنین مقاصدى انتخاب مى شوند با کارشناسان کشاورزى مشورت کنید تا آنها درختان, درختچه ها و گل هاى مناسب را به شما معرفى کنند, انتخاب درست نوع گیاه موجب حفظ خاک, صرفه جویى در آب و در نهایت باعث موفقیت شما در این کار خواهد شد.
4ـ نهال هایى که تهیه مى کنید, باید سالم و عارى از بیمارى باشند.
نهال هایى که از خواب زمستانه بیدار شده اند قابل انتقال نیستند, ضمنا درختکارى را باید در زمان خواب نهال انجام دهید.
پاس بداریم گیاهان را که حضور سبزشان مایه نشاط و زندگى است.