دختران جوان روستایى؛ چشماندازى به آینده
رفیع افتخار
1
در عصر حاضر، دانش، اولین گام و نیروى جوان، اولین منبع براى پیشبرد اهداف توسعهاى در کشورها محسوب مىشوند و به کارگیرى مؤثر و کارآى جوانان در عرصههاى مختلف سازندگى از بدیهیات در توسعه ملى به شمار مىآید. بنا به تعریف سازمان ملل متحد، گروه سنى 15 تا 24 ساله، هرم سنى قشر جوان را تشکیل مىدهد. سرمایهگذارى براى تربیت نسلى بالنده که مجهز به آگاهى و دانش روز باشند، نه تنها همانند سرمایهگذارىهاى مستقیم در بخشهایى مانند صنعت و کشاورزى است بلکه چه بسا که از اولویت و قدر و منزلتى بیشتر نسبت به سایر بخشها برخوردار باشد. در سال 1985 میلادى (سال جهانى جوانان) تقریباً 745 میلیون نفر از جوانان در کشورهاى کمتر توسعهیافته زندگى مىکردهاند. از این جمعیت بالغ بر 70 درصد یا به عبارتى 520 میلیون دختر و پسرِ جوان، در نواحى روستایى حضور داشتهاند. اما کمتر از حضور و مشارکت این جمعیت خلاق و رو به رشد در عرصههاى مختلف استفاده شده است چرا که نوعاً درگیر مسائل و مشکلات دست و پاگیرى بودهاند و همین امر سبب گردیده تا آنان نتوانند در صحنههاى مورد علاقه کار و زندگى حضورى همهجانبه و موفق داشته باشند. حال آنکه دختر روستایى همچون دیگر دختران، آینده خود را با دنیایى از آرزوها و امیدها آذین مىبندد. اما آیا او حق ندارد از خود بپرسد چرا باید همچنان در آرزوى آیندهاى بهتر بماند و استعدادها و توانمندىهایش به دست خزان سپرده نشوند. به راستى آیا او حق ندارد؟
2
بافت اجتماعى در روستاها معمولاً بر اساس نهادههاى سنتى پایهگذارى مىشود. این نهادهها در طى قرون و روزگاران متمادى، معیارهاى مشخص و خاصى را در محیط اجتماعى روستا به وجود مىآورند که وفق طبیعت زندگى روستایى مىباشد. بر این اساس تغییر محکمات که بر بنیاد سنت و آداب و رسوم قومى استوار مىباشد، نیازمند زمانى طولانى و دراز است که همین با شتابزدگى ذاتى جوان و جوانى سازگارى نمىیابد و پسران و دختران جوان روستایى را در فرآیند رفتارى متفاوت با محیط زندگى خود قرار مىدهد. دختر روستایى هم مىخواهد و هم حق دارد نقشى در جامعه محدود روستاى خود داشته باشد و از ایستایى در تعیین و وزن ارزش اجتماعى خویش به تکاپو و حرکت برسد و این موضوعى است که دختر روستایى با توجه به تغییرات سریع زمانه به آن نیازمند است. در جهان کنونى، علم و دانش چنان حرکت رو به جلو و بالندهاى دارد که تقریباً هیچ کدام از عوامل اساسى زندگى، بدون دقت نظر و مطالعه به حال خود رها نمىشوند. امروزه هزاران رشته علمى، دمادم زندگى بشر را تغییر مىدهند و دستاوردهاى نو و جدیدى را به ارمغان مىآورند. در چنین شرایطى چرا باید دختران جوان روستایى با موانع بسیارى در کار ساختن امروز و فرداهایشان باشند؟ اهمیت توجه به دختران جوان روستایى نباید کمتر از توجه به دختران شهرى باشد. آنان نیز خواستار رشد و تکامل عواطف، امیال و گرایشها و مهارتهاى اجتماعىشان مىباشند و متأسفانه هنوز هم هستند روستاییانى و روستاهایى که معتقدند دخترانشان نیازى به درس و دانش نداشته و همان بهتر که اصلاً بىسواد بمانند! حال آنکه دختران و زنان روستایى در ایفاى نقشهاى متنوعشان، سهم بسزا و تعیینکنندهاى در بهزیستى و توسعه معیشت روستایى و نیز رفاه کودکان دارند و رشد موقعیت دختران و زنان روستایى و دسترسى آنان به امکانات برابر تحصیلى، آموزشى، کسب اعتبار مالى و سایر خدمات اجتماعى، تأثیر مستقیمى در توسعه اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى کشور خواهد داشت. توجه و تقویت زنان و دختران روستایى باعث خواهد شد تا آنان کنترل بیشترى در زندگى خود و نفوذ بیشترى بر تصمیمات خانواده و اجتماعىشان داشته باشند. به عنوان مثال، اگر زنان و دختران جوان روستایى تحت آموزشهاى خدمات بهداشتى قرار داشته باشند در به کارگیرى روشهاى بهداشتى در خانواده موفقتر عمل خواهند نمود و یا بر مشکلاتى از قبیل تغ
ذیه در خانواده، رعایت درست و صحیح اصول بچهدارى، کنترل موالید و تنظیم خانواده فایق آیند.3
با عطف توجه به اینکه دختران جوان روستایى پرورشدهندگان نسلهاى فرداى جامعه هستند، توجه به آنان و اعاده حقوق اجتماعىشان اهمیت صدچندانى مىیابد. این مسئله از آنجا خود را نشان مىدهد که اصولاً در کشورهاى جهان سوم دختران نسبت به پسران از سطح بهداشت، تغذیه، آموزش و کیفیت زندگى پایینترى برخوردار مىباشند. حال آنکه دختران جوان روستایى همانند پسران نیازمند اجتماعىشدن، تقویت اعتماد به نفس و خلاقیتهاى فردى و اجتماعى، تقویت روحیه رهبرى و تقویت روحیه نوگرایى هستند.
اینک زمانى است که موانع خانوادگى از قبیل عدم آگاهى نسبت به چگونگى برخورد با دختران جوان و عدم باور نسبت به توانایىهاى دختران روستایى و تبعیضهاى ناروا میان پسران و دختران برداشته شود و آداب و سنن غلط و تفکرات پوچ ریشهکن شوند و با حفظ شخصیت دختران جوان روستایى به راهکارهاى تواناسازى آنان در مشارکتهاى اجتماعى توجه شود و امید داشت که استعدادهاى بالقوه و سرشار دختران جوان روستایى و خلاقیتهایشان شکوفا شده و مشارکت آنان در سازندگى کشور گسترش یابد.منبع آمارى: جهاد روستا، سال چهاردهم، شماره 314؛ بنا به آمار سازمان ملل متحد.
)