اسباببازىهاى خطرآفرین
محمدرضا مطهرى
کودکان علاقهمند به فعالیت و بازى هستند و با هر نوع شىء و وسیله به بازى مىپردازند، به نوعى خود را سرگرم مىکنند. آنها توجهى به سودبخشى بازى و اثرات آن ندارند فقط مىخواهند بازى کنند. بدیهى است که بازى کودکان همواره متأثر از وسایل و ابزارى است که در اختیار دارند. یکى از گرفتارىهاى جوامع مصرفکننده این است که تولیدکنندگان و فروشندگان وسایل مربوط به نوزادان و کودکان از علاقه و دلبستگى والدین نسبت به رفاه، سلامت و رشد کودکان سوء استفاده کرده و با بهرهگیرى از کماطلاعى آنان در مورد مراحل رشد و نیازهاى کودک هر روز وسایل و کالاهاى جدید و غالباً غیر ضرورى و بعضاً مضر را به صورت اسباببازى، پوشاک و لوازمالتحریر و غیره عرضه مىکند.
امروزه صنعت اسباببازى بعد از صنایع نظامى دومین تجارت سودآور جهانى است. توجه به کیفیت و کمیت تولید، توزیع و مصرف اسباببازى در کشورمان که به لحاظ جمعیتى، از بافت بسیار جوانى برخوردار است، لازم و ضرورى است.(1)
هر اندازه والدین از نحوه شکلگیرى شخصیت و نیازهاى کودکان کماطلاعتر باشند، به همان اندازه زمینه را براى سودجویىِ سودجویان آمادهتر مىسازند.
باید والدین آگاه باشند که هر چیزى را تحت عنوان رفاه کودک و اسباببازى خریدارى ننمایند. همان طور که در مورد مواد غذایى کودک دقت و وسواس به خرج مىدهند که سالم و بهداشتى باشد و آلوده نباشد، باید به غذاى روحى و روانى (اسباببازى، کتاب، برنامههاى تلویزیون و ...) آنان توجه نمایند.
چه بسیارند وسایل و اسباببازىهایى که نه تنها موجبات رشد کودکان را فراهم نمىسازد بلکه سبب وارد آمدن صدمه بدنى فکر و حتى اخلاقى فرزندان هم مىشوند.
والدین دقت داشته باشند چه بسا اسباببازىاى که براى فرزند دلبندشان تهیه نمودهاند باعث صدمات جسمى و حتى مرگ او را فراهم نمایند.
یک نگاه سطحى به آمار حوادث نشان مىدهد که هر سال تعداد زیادى از کودکان به وسیله اسباببازىهاى خود صدمه مىبینند، ناقص مىشوند و حتى در برخى مواقع، جان خود را از دست مىدهند. براى مثال به چند مورد زیر اشاره مىکنیم:
- بازیچهاى که به شکل موشک ساخته شده بود چشم پسربچه هفت سالهاى را کور کرد.
- بچه یک سالهاى در اثر قورتدادن چشم شیشهاى عروسکش خفه شد.
- پرتاب دارت (وسیلهاى که سر آن از میخ نوکتیز درست شده و انتهاى آن یک چهارپر هدایتکننده دارد که براى نشانهگیرى از آن استفاده مىشود) چشم پسربچهاى را کور کرد و به اعصاب مغزى وى صدمه زد.
- در بازى الک و دولک، برخورد دولک با سر کودکى باعث خونریزى مغزى وى شد.
اینها نمونهاى از دهها و شاید هم صدها حادثهاى است که هر روز در سراسر جهان براى کودکان اتفاق مىافتد و همان طور که اشاره شد باعث نقص عضو یا مرگ ایشان مىشود. تنها در سال گذشته در 14 از جهان 150000 کودک در اثر بازى با اسباببازىهاى خطرناک آسیب دیدهاند و خسارات ناشى از بازى کودکان با اسباببازىهاى خطرناک به قدرى سنگین و در بسیارى از موارد جبرانناپذیر است که قوانین و مقررات ویژهاى براى کنترل میزان خطرناکبودن اسباببازىها در بیشتر ممالک دنیا وضع گردیده است و نادیدهگرفتن این قوانین، مجازاتهایى به همراه دارد. متأسفانه خیلى از تولیدکنندگان فقط به فکر منافع مادى خود هستند و در مواردى که در کشور خودشان فروش این گونه وسایل ممنوع شده است آنها را به سایر کشورها خصوصاً کشورهاى جهان سوم صادر کردهاند.(2)
والدین به هنگام خرید اسباببازى به نکات زیر توجه نمایند:
- کودک شما بسیارى چیزها را از راه دهان فرا مىگیرد، مثلاً اینکه چیزها چه مزهاى دارند: شیرین یا ترش، تلخ یا معمولى، همین طور اینکه چرا احساسى در دهان ایجاد مىکنند و داغ یا سرد، نرم یا سخت هستند.1) حاجبابایى، مرتضى، مجله فرزند سالم، بهمنماه 1375، ص37.
2) تمرساز، زهرا، پیوند، خردادماه 1367، ص26 - 25.
)