با برنامه‏ریزى، موفقیت‏ها را تجربه کنید

زهره دهخدا

کتاب‏هاى درسى‏ات را همچون سال گذشته دور و برت پخش نموده‏اى. با بى‏میلى و بدون انگیزه، بى‏آنکه هدفى داشته باشى، در سطور یکایک آنها خیره مى‏شوى. از مرور جملات و عبارات تکرارى کلافه مى‏شوى و کتاب‏ها را زمین مى‏گذارى. اضطراب و دلهره، تمام وجودت را فرا مى‏گیرد. احساس مى‏کنى تمام لحظات و روزها همچون باد مى‏گذرند و تو مثل سال قبل به خاطر نداشتن یک برنامه‏ریزى درست و سنجیده از اول سال تحصیلى تا به حال، هیچ پیشرفتى نداشته‏اى.
یک لحظه دوباره رؤیاى دانشگاه و حتى صندلى را که بر روى آن خواهى نشست در ذهنت مجسم مى‏کنى. از شوق و اضطراب چشمانت را مى‏بندى ... اما لحظه‏اى نمى‏گذرد که رنج بى‏برنامگى، تو را از رؤیا بیرون مى‏آورد و در حسرت و اندوه معلق مى‏سازد.
بارها و بارها از افراد موفق و از جاهاى مختلف کلمه نظم و برنامه‏ریزى را شنیده‏اى اما هیچ وقت به فکر نیفتاده‏اى براى کارهایت، حتى مهم‏ترین کارت برنامه‏ریزى کنى.
حالا غمگین و مأیوس نشسته‏اى و براى از دست رفتن لحظات افسوس مى‏خورى، از اینکه خیلى از فرصت‏هاى باارزش را آنان از دست داده‏اى احساس ناخوشایندى دارى. در دل آرزو مى‏کنى کاش دوستى بود تا براى کارهایت برنامه‏ریزى مى‏کرد یا در این باره با تو حرف مى‏زد. دلت مى‏خواست کسى بود تا دلهره و ترس را از چشمانت دور مى‏کرد تا تو با یک انرژى زیاد و یک برنامه حساب‏شده براى رسیدن به هدفت مصمم مى‏شدى و تلاش مى‏کردى.
فرصت‏ها و زمان، بهترین هدیه و موهبت خداوندى به انسان است که در صورت شناخت و استفاده صحیح از آن، استعدادهاى نهفته فرد بروز مى‏کند و وى از لحظات خویش بهره‏مند مى‏شود.
البته استفاده صحیح از این نعمت الهى نیاز به برنامه‏ریزى دارد و مسلّماً این برنامه‏ریزى باید با آگاهى و بر پایه اصول براى رسیدن به هدف و مقصد باشد. متأسفانه بسیارى از جوانان و نیز دختران، لحظات گرانبهاى خود را به امید ساعتى دیگر و یا افسوس بر گذشته تلف مى‏کنند و با از دست دادن فرصت‏ها، از کارهاى انجام نشده یا نیمه‏تمام احساس کسالت و افسردگى و خستگى مى‏کنند. دسته‏اى از این دختران به اصل برنامه‏ریزى در زندگى اعتقادى ندارند و گاهى وقت‏ها هم فکر مى‏کنند آنقدر درگیر کار هستند که فرصتى براى برنامه‏ریزى ندارند.
بعضى از آنها بدون برنامه و حساب و کتاب روى کارهایشان با این شعار که «هر چه پیش آید خوش آید»، جلو مى‏روند و نعمتِ فرصت‏هاى جوانى را به آسانى از دست مى‏دهند. بعضى از این دختران به خاطر نداشتن یک برنامه دقیق و سنجیده براى امور خود آنچنان بى‏هدف و انگیزه هستند که نمى‏دانند از زندگى، درس خواندن، تفریح و ... چه مى‏خواهند. آنها بى‏هدف و سرگردان در رؤیاى رسیدن به خوشبختى و موفقیت سیر مى‏کنند و از این سو به آن سو مى‏روند و چون در امور و برنامه‏هاى خود با شکست و ناکامى مواجه مى‏شوند، از زمین و زمان مى‏نالند و گناه کارهایشان را به گردن دیگران مى‏اندازند.
البته بعضى از دختران جوان هم دوست دارند منظم و با برنامه باشند و همیشه افراد منظم را تحسین مى‏کنند و آرزو مى‏کنند کاش مى‏توانستند مثل آنها باشند. اما همین دختران نمى‏دانند که چگونه براى خود برنامه‏ریزى کنند و از فرصت‏هاى به دست آمده استفاده کنند. حتى آنها دوست دارند که افراد موفق برنامه خود را به آنها ارائه بنمایند و آنها با همان برنامه به پیشرفت‏هاى بزرگ برسند. این امر چندان کمکى به این افراد در استفاده از فرصت‏ها و زمان نخواهد کرد. چرا که به دلیل شناختى که هر فرد از توانایى‏ها و استعدادها و امکانات خود دارد، برنامه‏ریزى باید توسط خودش انجام شود. این کار علاوه بر پر بار نمودن برنامه، از لحاظ روانى، انگیزه بیشترى به آنها جهت تلاش و کوشش در اجراى برنامه خواهد داد.
از طرفى، دختران جوان باید به این واقعیت توجه داشته باشند که در پرتو یک برنامه‏ریزى دقیق و حساب شده مى‏توانند به ایده‏آل‏ها و هدف‏هاى مطلوب خود برسند. براى داشتن یک چنین برنامه‏اى لازم است یک سرى عوامل را دخیل کنند، تجربیات گذشته و واقعیات پیرامون خود را در نظر بگیرند و در طى این فرآیند، موانعى را که احتمال عدم پیشرفت برنامه‏ریزى آنها ممکن مى‏سازد، را پیش‏بینى کنند تا آن موانع برنامه آنها را مختل نکند و باعث یأس، ناامیدى و احساس شکست‏خوردگى آنها نشود.
همچنین با توجه به اینکه مؤثرترین و مفیدترین مرحله براى برنامه‏ریزى، تعیین هدف و هدفگذارى روى فعالیت‏ها و کارهاست، اهداف خود را از داشتن برنامه مشخص نمایند. مسلّماً افرادى که هدف خود را مى‏دانند، با برنامه‏ریزى درست، راه رسیدن به آن را نیز براى خود نزدیک و هموار مى‏کنند. البته این اهداف باید به دور از خیالات و اوهام و رؤیاهاى جوانى باشد، زیرا با توهمات و رؤیا زندگى کردن به معناى باهدف بودن نمى‏باشد. اهداف واقعى مشوّق فعالیت‏ها و انگیزه‏اى براى سعى و کوشش هستند و برنامه‏ریزى با توجه به تعیین آنها بسیار سودمند و کارآمد و مناسب مى‏باشد. در کنار تعیین اهداف، اولویت‏بندى و دادن حق تقدّم به امور مهم‏تر آنها را در اجراى برنامه یارى مى‏کند.
با این حال، بعضى از دوستان جوان فقط به برآورده شدن آرزو، هدف و صرف انجام دادن کار خود مى‏اندیشند و به درست انجام دادن آن توجهى ندارند. در حالى که علاوه بر مشخص نمودن هدف و اولویت‏بندى باید براى جلوگیرى از بى‏نظمى و از هم پاشیدگى برنامه، بسیارى از حوادث پیش‏بینى نشده و مشکلات غیر منتظره را در برنامه خود گنجاند تا نظم معمول برنامه به هم نخورد و در انجام امور اختلالى پیش نیاید.
بسیارى از دختران از برنامه ناموفق خود گله و شکایت دارند و بعد از چندى، از اجراى برنامه خود مأیوس و ناامید مى‏شوند. آنچه مسلّم است اینکه همیشه آنچه در یک برنامه، تدوین شده و در ذهن افراد بوده در عمل اتفاق نمى‏افتد. ممکن است چند درصد از برنامه مطابق پیش‏بینى و برنامه‏ریزى ما ادامه پیدا نکند و این یک امر طبیعى است. از طرفى، صرف برنامه و تعیین اهداف و اولویت‏ها براى رسیدن به موفقیت کافى نیست. در کنار این فرآیندها، یک سرى مسائل به ظاهر ناچیز ولى بسیار بااهمیت باید رعایت شود تا در استفاده از زمان و فرصت‏ها موفقیت خوبى نصیب دوستان و دختران جوان بشود.
یکى از مهم‏ترین این موارد، شروع درست برنامه مى‏باشد. بسیارى از دوستان در شروع برنامه و آغاز آن با مشکل روبه‏رو هستند و حتى نمى‏دانند چگونه آن را آغاز کنند. در حالى که یک شروع خوب و آغاز نیکو، پایانى رضایت‏بخش به همراه خواهد داشت. اگر ابتداى برنامه و شروع آن با سردرگمى، خستگى و بى‏حوصلگى همراه باشد، مسلّماً انتظار نتیجه‏اى مفید و داشتن لحظاتى با آرامش، عبث و بیهوده است.
دختران جوان باید در آغاز برنامه خود را با توکل به خداوند، آرامش فکرى، داشتن اعتماد به نفس و با احساس لذت از سعى و تلاش شروع کنند. با پشتکار و کوشش همراه با برنامه‏ریزى جلو بروند تا هیچ گاه دچار تشویش، اضطراب، عدم اعتماد به نفس و سردرگمى نشوند و با یک برنامه‏ریزى درست و اصولى، بسیارى از موفقیت‏ها و پیشرفت‏ها را تجربه کنند.
به امید موفقیت براى همه دختران و جوانان کشورمان.